Termokupllar-elektromotor Kuvvet
 

Termokupllar-elektromotor kuvvet





Termokupl, Seebeck olayının özel bir uygulamasıdır. Indüklenen gerilime «elektromotor kuvvet
Birleşme noktaları arasındaki sıcaklık farkı yükseldikçe, emk de yükselir. Ama bu yükselme orantılı değildir. «Nötr sıcaklık lıkta emk daha fazla yükselmez. Sıcaklık farkı yükselmeyi sürdürdükçe, emk yeniden düşer. Emk'in sıfıra düştüğü bir noktaya varılır ve sonra ters yönde gene yükselme başlar.


Birleşme noktaları arasındaki sıcaklık farkıyla oluşan emk, tellerin öteki noktalarındaki sıcaklıklardan bağımsızdır. Termokupl, bir sıcaklık ölçme aygıtı olarak kullanılabilir. Birleşme noktalarından biri, «karşılaştırma sıcaklığı
Birleşme noktaları arasındaki emk, milivoltmetre ya da POTANSİYOMETRE gibi bir standart geri-limölçerle ölçülür. Elde edilen değer, standart çizelgeler yardımıyla sıcaklık farkına çevrilebilir. Bağlantı-lardaki sıcaklık dağılımı, Ölçülen emk'i etkilemez. Ama bağlantılar ile ölçme aygıtı arasında, gerçek olmayan bir Seebeck emk'i olasılığı vardır ve bu nedenle, bağlantıların aynı sıcaklıkta tutulmaları gerekir.


Termokuplların seri halde bağlanmasıyla bir ter-mopil oluşturulabilir. Termokupllar ve termopiller, dayanıklı ve kullanışlı aygıtlar olmalarına karşın, endüstride yalnızca birkaç alanda kullanılırlar. Ama laboratuvarda, daha duyarlı ölçüler verecek biçimde derecelendirilebilirler.
Termokupllarda kullanılan metal bileşimleri, sağlam olmalı, değme noktaları denetim altında tutulabilmeli, paslanmaya ve öteki kimyasal etkilere dayanıklı olmalı ve geniş bir sıcaklık sınırı içinde büyük emk' ler verebilmelidir.


Termoelektrik yoldan oluşan emk, sıcaklık ölçmenin yanı sıra, güç sağlamak için de kullanılabilir. Isı kaynağı olarak odun ateşi, parafinli maddeler, güneş enerjisi ve radyoaktif maddeler kullanılabilir. İkinci Dünya savaşı sırasında S.S.C.B. ordusunda, telsizlere güç sağlamak için, taşınabilir termoelektrik jeneratörler kullanılmıştır. A.B.D. uydularında ve uzay araçlarında da, küçük termoelektrik jeneratörlerden yararlanılmaktadır. Bunlardan biri, ısı kaynağı olarak zenginleştirilmiş uranyum ve bir silikon-germanyum termokupluyla çalışmaktadır. Öteki termoelektrik jeneratörlerde olduğu gibi, verimlilik süresi oldukça düşüktür; ama uranyumun verdiği ısı miktarı, bir uzay aracının sınırlı olan ömrüne yeter.