Beynin Yavaşça Ölmesi Diye Bir Şey Söz Konusu Mu
 

Beynin "yavaşça" ölmesi diye bir şey söz konusu mu?

Tabii ki. En klasik, en sık gördüğümüz örneği "Alzheimer hastalığı" ve diğer benzer hastalıklar. Bu durumlarda beyin yavaş yavaş hücrelerini kaybederek artık işlev göremeyecek hale geliyor. Biz bunlara "beynin dejeneratif hastalıkları" ya da "hücre kaybı ile oluşan hastalıkları" diyoruz. Bu tip hastalarda beynin denetiminde gerçekleşen tüm işlevler yavaş yavaş bozulurlar. Bu sürecin yıllar içinde, yavaş gerçekleşmesinin sebebi beyin hücrelerinin yavaş yavaş ölümüdür.

Beyin hep kendi hastalıkları sonucu mu yoksa bazen de dışarıdan etkenlere maruz kalarak mı ölüyor?

Beynin dışarıdan etkenler sonucu hızla zarar görmesine en klasik örnekler enfeksiyonlar, zehirlenmeler, travmalardır. Örneğin beynin bir kısmı çapma sonucu ezilip parçalanırsa beynin o bölgesi ölür. "Büyük beyin" dediğimiz beyin yarıküreleri bize duygularımızı, anılarımızı, düşüncelerimizi, kimliğimizi sağlar. Eğer büyük beyin ciddi hasar görürse bu işlevler de ortadan kalkar. Ancak beyin bu kadar önemli bir organ olmasına karşın, ilginçtir, kalbin atması veya vücudun diğer organlarının kendi başlarına çalışması için büyük beyne ihtiyaç yoktur. Soluk alıp verme, kalp atışlarının düzenlenmesi gibi temel işlevler, beyin yarıkürelerinin hemen altında bulunan ve daha ilkel düzeyde çalışan "beyin sapı" tarafından idare edilir. Beyin sapı sağlam olduğu takdirde büyük beyin harap olsa bile vücut kendi kendine çalışabilir. Hatta böyle bir insan yıllarca yaşayabilir. Halk arasında, "makineye bağlı yaşıyor" diye bilinen hastaların çoğu böyledir. Soluk alıp verir, kalbi çarpar, ama hiçbir şeyin farkında değildir; bir bakıma sürekli uyku halindedir. Beyin oksijensizliğe ve kansızlığa yaklaşık dört-beş dakika kadar dayanır. Eğer o dört-beş dakika içinde kalp tekrar çalışıp beyne kan pompalamazsa, beyin hücreleri ölmeye başlar ve sonuçta beyin ölümü gerçekleşir. Kalp ne kadar geç çalıştırılırsa o kadar çok beyin hücresi ölür.

Peki, beyin eşittir sinir sistemi mi Sinir sistemi biraz daha geniş bir kavram. Beyin, sinir sisteminin uç organı, tepesinde oturan organdır. Onun altında beyin sapı ve beyincik varlar. Beyin sapı, omurilik ile devam ediyor, omurilikten sinir kökleri çıkıyorlar, sinir köklerinden de sinir dalları çıkıyorlar ve bütün kaslara, bütün organlara yayılıyorlar. Beyin, koordinasyonun, algılamanın yapıldığı en yüksek organ. Aslına bakarsanız sinir sisteminin görevi çok basite indirgenebilir. Sinir sistemi, duyu organlarımız sayesinde dışardan gelen uyarıları, bilgileri algılar, vücudun içinden algıladığı veri ve bilgilerle ihtiyaçları ölçer, o güne kadarki deneyimler ve öğrendikleri temelinde de ihtiyaçlara, çevre şartlarına uygun kararlar verip, uygulanmasını sağlar. Peki bunu yaparak temelde neye hizmet etmeye çalışıyor? Hayatta kalmaya! Bütün canlıların değişmeyen, temel tek bir hedefi vardır; hayatta kalmak! Beyin ve sinir sistemi de hayatta kalmayı sağlayan temel organ ve sistemdir.