Polinezyalılar-Polinezya Halkı Hakkında
 

Polinezyalılar-Polinezya Halkı Hakkında


Büyük Okyanusun doğusunda geniş bir alana yayılmış bir dizi adadan oluşan Polinezya'nın halkıdır. Yunanca'dan türemiş olan Polinezya sözcüğü "birçok ada" anlamına gelir. Bu adaların en büyük ve en tanınmış olanları arasında, bugün ABD'ye bağlı olan Hawaii Adaları; Batı Samoa ve Amerikan Samoası; Tonga; Cook Adaları; Paskalya Adası ve Fransız Polinez-yası yer alır. Fransız Polinezyası, Markiz Adaları ile en önemlisi Tahiti olan Cemiyet Adalan'nı kapsar. Yeni Zelanda'nın en eski halkı olan Maoriler ile Fiji halkının bir bölümü de Polinezyalı'dır.


Bölgenin yerli halkı, dünyadaki başlıca dokuz coğrafi ırktan biri olan Polinezya ırkındandır (bak. Irk). Zaman içinde başka bölgelerden ve ırklardan insanlar da bu adalara gelip yerleşmişlerdir. 1981 verilerine göre, yaklaşık 1,5 milyon Polinezyalı vardır. Bölgede birbirine benzer 30 ayrı Polinezya dili konuşulmakla birlikte, günümüzde birçok Polinezyalı'nın ana dili İngilizce ya da Fransızca'dır.

Bunun nedeni, adaların uzunca bir süre İngiliz ya da Fransız sömürgesi olarak kalmış olmasıdır. O zamandan beri farklı ırklardan insanlar birbirleriyle karışmıştır, ama Polinezya ırkının özellikleri hâlâ kendini gösterir. Açık ya da koyuca ten rengi, orta boy, tıknaz vücut yapısı, düzden kıvırcığa değişen saçlar ve vücutta hemen hiç tüy bulunmayışı bu ırkın temel özelliklerindendir.
Arkeolojik buluntular, insanların Batı Polinezya'daki Tonga ve Samoa adalanna ilk kez yaklaşık İÖ 2000'de yerleştiğini göstermektedir. Bu ilk göçmenlerin Malakka Yarımadasından geldikleri ve daha sonra okyanus akıntılarına ve rüzgârlara karşı, doğu yönünde ilerleyerek buradaki adalara yerleştikleri sanılmaktadır.


16. yüzyıl sonlarında Polinezya'ya gelen ilk Avrupalılar İspanyollar oldu. Onları Hollandalılar, İngilizler ve Fransızlar izledi. Polinez-yalılar Avrupahlar'ın saldırısına karşı direnmeye çalıştılarsa da, uzun süre dayanacak kadar güçlü değillerdi ve 19. yüzyılın sonuna gelindiğinde, çeşitli Avrupa ülkeleri, ABD ve Şili, Polinezya'nın tamamını ele geçirmişlerdi. Avrupahlar'ın egemenliği adaların çoğunda yerel kültürün bozulmasına yol açtı.





Günümüzde Polinezya kültürünün hâlâ özgünlüğünü koruduğu yerler Tonga ile Batı Samoa'dır. Polinezya halkının en yoğun olduğu Hawaii' de ise, tam tersine, geleneksel kültür neredeyse silinmiş ve yerel Polinezya dilini konuşabilen çok az insan kalmıştır. Avrupalılar ile kurulan ilişkinin en kötü sonuçlarından biri de yerel halk arasında kızamık ve grip gibi daha önce bölgede görülmeyen hastalıkların yayılması olmuş, bu hastalıklar binlerce kişinin ölümüne yol açmıştır.