Odunun Kurutulması ve İşlenmesi
 

Odunun Kurutulması ve İşlenmesi


Ağaçların kökleri aracılığıyla emdiği su gövdeden yukarıya doğru taşındığından, yeni kesilmiş bir ağacın odununda bol miktarda su bulunur. Örneğin, dünyadaki canlıların en büyüğü olan sekoya ağaçlarından tek bir tanesi küçük bir yüzme havuzunu dolduracak kadar su içerir. Bu nedenle odunun kullanılmadan önce kurutulması gerekir. İyi kurutulmamış bir odundan hazırlanan kereste zamanla çeker, eğrilir, çatlar, yarılır ve kolayca çürür. Bunun yanı sıra, yaş odunun işlenmesi de oldukça zordur. Kurutma odunun sağlamlığını, sertliğini artırır ve işlendikten sonra aldığı biçimin uzun süre korunmasını sağlar (bak. KERESTE).

Tüm bu işlemlere karşın, kurutulmuş odunlar bile havadaki nem oranında oluşan değişikliklere bağlı olarak çeker ya da şişer. Örneğin, nemli havalarda kapı ve pencerelerin kasalarının şişerek sıkışması ya da uzun süre suyun dışında bekletilen bir kayığın su sızdırması çok sık rastlanan olaylardan birkaçıdır. Kerestelerde en sık rastlanan eğrilme ve biçim bozukluğu yıllık halkaların düzelme eğiliminden kaynaklanır. Bu yüzden, keresteler genellikle reçine çözeltilerine batırılarak ve ısıyla sertleştirilerek eğilmeleri önlenir.

Bunun dışında, ıslak ya da nemli odunlarla nemli ve havalandırması kötü ortamlarda bekletilenler mantar ve bakterilerin saldırısına uğrayarak çürür. Bu canlılar bazen odunun hücre çeperlerini parçalayarak toz haline gelmesine neden olurlar. Ayrıca, odunlara zarar veren bazı böcekler de vardır. Örneğin, ahşap eşyalara yerleşerek delikler açan tahtakurdu bunların en yaygınlarından biridir.

Gerek mantar gerekse böceklerin zararlı etkileri oduna bazı koruyucu kimyasal maddeler emdirerek, sürerek ya da püskürtülerek önlenir. Bu tür maddelerden biri olan kreozot, telefon direği, çit kazığı, iskele ayağı gibi uzun süre ya da sürekli olarak nemli ortamlarda ya da suyun içinde kalan tahta malzemelerin korunmasında yaygın olarak kullanılır. Ama kreozot bitkiler için zehirli bir madde olduğundan, bitkilere destek sağlamak amacıyla yararlanılan sırık ya da kazıklarda kullanılmaması gerekir. Boya, vernik gibi bazı malzemeler ise, kolayca temizlenebilen düzgün bir yüzey sağlamalarının yanı sıra, odunu çürümekten de korur.