Fergana Kağanlığı Hakkında Bilgi
 

Fergana Kağanlığı Hakkında Bilgi

1141 yılında Batı Karahanlı Devleti , Karahıtaylar'ın istilasına uğrayınca , Fergana'da merkezi Özkend olmak üzere müstakil bir Karahanlı devleti kuruldu . İlk hükümdarı , Gelâleddünye ve'd-dîn Hüseyin bin Hasan olup , Fergana kağanları , Türkçe Tuğrul Kara Hakan ünvanını taşırlardı . Ünvanlarında Türk kelimesi de kullanan Fergana Kağanlığı , 1211 veya 1212 senelerinde , Muhammed Harezmşah'ın tâbiiyetine girdi .

Karahanlı Devleti , daha ilk kuruluş yıllarında , tarihî Türk devlet idaresi geleneğine uygun olarak iki büyük idarî kısma bölündü . Bunlardan doğuda kalan kısmın başında hakan bulunur ve her türlü idarî yetkiyi elinde bulundururdu . Batı kısmını ise hakanın hükümranlığı altında , aynı aileden bir han , ona bağlı olarak idare ederdi . Karahanlı devlet teşkilatında , bu büyük ve ortak kağanın yanında , hanedana mensup dört alt kağan ile altı hükümdar vekili vardı . Rütbeler , kademe kademe yükselme esasına göreydi . Her rütbenin değişebilen ünvanları olurdu . Türkçe ünvanların değişmesine rağmen , İslâmî ünvanlar değişmezdi . Hükümdar vekilleri , İrken , Sagun , İnanç ünvanlarını taşırlardı . Hükümdarların yanında "Yuğruş" denilen bakanlar kurulu bulunurdu . Yüksek devlet memuriyetlerinde , başkumandana "subaşı" , maliye bakanına "ağıcı" , saray hâcibine "tayangu" veya "bitikçi" denirdi .

Karahanlılar'da ordu: Selçuklular'da olduğu gibi başlıca dört ana bölümden meydana gelirdi . Bunlar , saray muhafızları , hâssa ordusu , hanedan mensupları ile valiler ve diğer devlet adamlarının kuvvetleri , devlete bağlı Türk teşekküllerine mensup kuvvetlerdi .

Kültür ve Medeniyet: Türk an'anesine göre kurulan Karahanlı Devleti , 10 . asırda İslâmiyeti kabulüyle , ilk İslâmî Türk eserlerini meydana getirdi . Hakanî Türkleri adını taşıyan Karahanlılar , Türkler'in millî kültür ve sanat geleneğini ve istidadının güçlü özelliklerini www.frmsinsi.net/ bütünüyle İslâma adayıp bu ilham ile yeni bir üslubun kurucusu oldular . Karahanlı hükümdarlarının ilme hayranlığı , âlimlere saygısı ve onları korumaları neticesinde Türkistan , Mâverâünnehir şehirleri birer medeniyet , kültür beşiği haline geldi . Doğu Karahanlılar devrinde Balasagunlu Yusuf Has Hâcib Kutadgu Bilig , Kaşgarlı Mahmud Dîvanü Lügati't-Türk , İmam-ı Ebü'l-Fütuh Abdülgafur Tarih-i Kaşgar adı ile , Türk dili , edebiyatı , kültürü ve tarihi için çok mühim eserler yazdılar .

Büyük İslâm hukukçu ve âlimleri , Karahanlılar zamanında yetişti . Bunlardan bazıları şunlardır: Burhâneddin Mergınânî , Şemsü'l-Eimme Serahsî , Şemsü'l-Eimme Hulvânî , Ebu Zeyd Debbûsî , Fahrü'l-İslâm Pezdevî , Sadrüşşehîd , Kâşânî , Ömer Nesefî , Sirâcüddîn Uşî .

Şâh-i Türkistan denilen Ahmed Yesevî hazretleri , İslâm dininin göçebe Türkler arasında yayılmasına hizmet etmiş olup , bugün bile , Rusya , Bulgaristan , Çin ve İran'daki Türkler'in Türklüklerini ve İslâmlıklarını korumalarında tesiri vardır .