Yatırımların Teşvik Belgesine Bağlanması
 

TÜRK VERGİ KANUNLARI'2004
Yatırımların Teşvik Belgesine Bağlanması

Yatırım indirimi uygulamasından yararlanacak mükelleflerin yatırıma başlamadan önce Hazine Müsteşarlığına başvurarak gerekli bilgi ve belgeleri sunmak ve Gelir Vergisi Kanununun Ek 2 nci maddesinde belirtilen şartların varlığını onaylatarak yatırım teşvik belgesi almak zorundadırlar.
Ancak Gelir Vergisi Kanununun Ek 2 nci maddesinin 4 numaralı bendinden 4108 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle vergi sistemine teşvik belgesiz yatırım indirimi olarak anılan yeni bir uygulama getirilmiştir. Buna göre Maliye Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığınca müştereken belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde yatırım teşvik belgesi aranmaksızın yapılacak yatırımlar da yatırım indirimine konu olabilecektir. (Maliye Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığı tarafından teşvik belgesiz yatırımlara ilişkin olarak müşterek hazırlanan 195 seri nolu Gelir Vergisi Genel Tebliği 20 Mart 1996 tarih ve 22536 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. )
Teşvik belgesi yatırımlarda yatırım indirimi, belgede belirtilen yatırıma başlama tarihinden sonra yapılan harcamalar için uygulanacaktır. Yatırıma başlama tarihi, mükellefçe yatırım teşvik belgesi alınması için yapılan başvuru tarihinden önceki bir tarih ise indirim, başvuru tarihinden sonra harcamalar için tatbik edilecektir.
ÖRNEK

(X) AŞ, yapacağı yatırım için yatırım teşvik belgesi almak üzere Hazine Müsteşarlığına 20.3.1995 tarihinde başvuruda bulunmuştur. Bu başvuru üzerine alınan belgede yatırımın başlangıç tarihi, 22.5.1995 olarak belirlenmiştir.
Bu durumda, yatırım indirimi mükellefin 12.5.1995 tarihinden sonraki harcamalar için uygulanacaktır.
ÖRNEK

(Y) Limited şirketi Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkındaki Karara uygun bir yatırım için yatırım teşvik belgesi almak amacıyla Hazine Müsteşarlığına 15.10 1995 tarihinde başvuruda bulunmuştur. Anılan belgede yatırımın başlangıç tarihi 5.9.1995 olarak gösterilmiştir.
Bu durumda (Y) limited şirketi 15.10.1995 tarihinden sonraki yatırım harcamaları için indirim uygulayabilecektir.
Arazi ve arsa tedariki, yedek parça temini, esas proje dışında münferit makina, tesisat, araç mübayaası için yapılan giderler hariç olmak üzere yatırımla ilgili her türlü harcamalar yatırıma başlandığını göstereceğinden yatırım teşvik belgesi alınması için yapılacak başvurunun sayılanlar dışında kalan harcamalar yapılmadan önce olması gerekir. Aksi halde mükellefler, başvuru tarihinden önce yapılan yatırım indirimi kapsamındaki harcamaları için başvurunun geç yapılması nedeniyle indirim hakkından yararlanamayacaklardır.
Teşvik belgesine ilişkin düzenlemeler (Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Tebliğ No: 1995/2 -- 4.4.1995 Tarih ve 22248 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır).
Teşvik belgesi yatırımın karakteristik değerlerini içeren, bu değer ve tespit edilen şartlara uygun olarak yatırımın gerçekleştirilmesi halinde üzerinde yazılı bulunan desteklerden yararlanma imkanı sağlayan, kalkınma planına uygun ve ülke ekonomisi için faydalı olduğu Hazine Müsteşarlığınca kabul edilen yatırımlar için yatırımcılara verilen bir belgedir.
Yatırımların,'Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar'a istinaden destek unsurlarından yararlanılabilmesi için Hazine Müsteşarlığından teşvik belgesi veya izin ve teşvik belgesi alınması gerekir. Ayrıca, teşvik belgesi ile birlikte Kredi ve Döviz Kullanım Formu da verilir ve bankalarca kullandırılan kredi ve döviz bedellerine ait bilgiler bu forma işlenir. Bu konularda teşvik belgesi üzerinde işlem yapılmaz. Teşvik belgesi bu form ile birlikte geçerlidir.
Teşvik belgesi düzenlenebilmesi için asgari sabit yatırım tutarının kalkınmadan öncelikli yörelerde gerçekleştirilecek yatırımlarda 6 milyar lira, diğer yörelerde gerçekleştirilecek yatırımlarda ise 10 milyar lira olması gerekmektedir. Ancak, araştırma ve geliştirmeyi ve çevre yatırımları ile finansal kiralama şirketlerince yapılacak yatırımlarda aranacak asgari sabit yatırım tutarları, yatırımın yapılacağı yöreye bağlı olarak yukarıda belirtilen miktarları yarısı kadardır.
Bir yatırımın bu değerlere haiz olması, yatırımın destek unsurlarından yararlandırılacağı anlamına gelmez. Bu konuda Hazine Müsteşarlığınca ekonomik, sektörel, mali ve teknik yönde yapılacak değerlendirme sonucu uygun görülen projeler teşvik belgesine bağlanır.
Uluslararası rekabet gücü sağlamayan, uygun ve ileri teknoloji gerektirmeyen, Hazine Müsteşarlığınca sektör ve/veya proje bazında belirlenecek asgari ekonomik kapasitelerde olmayan projeler destek unsurlarından yararlandırılmaz.
Desteklerden yararlanabilmek için yatırım malları gümrükten çekilmeden önce ve yatırıma başlanan yılın son gününe kadar teşvik belgesi için başvuruda bulunmak gerekir. Ancak yatırım indirimi yönünden Yatırım Teşvik Belgesi için başvuru tarihinden itibaren yapılan harcamalar dikkate alınır.
Tamamlanmış yatırımlar için yapılacak Yatırım Teşvik Belgesi başvuruları Hazine Müsteşarlığınca dikkate alınmaz.
Yatırım Teşvik Belgesinde kayıtlı değerler global değerler olup bu değerlerde yatırımın her aşamasında ve tevsik edilen belgelere istinaden Hazine Müsteşarlığınca detay incelemeler sonucunda değişiklik yapılabilir. (95/2 sayılı Tebliğ, Md,III/1).
Yatırımların Teşvik Belgesinde Vize İşlemleri
Yatırım Teşvik Belgesinde yer alan desteklerden yaralanabilmek için üzerinde yazılı karakteristik değerlere, şartlara ve sürelere uymak gerekir. Döviz tutarında ve/veya toplam sabit yatırım tutarında meydana gelecek %50'nin üzerindeki artışlarda veya azalışlarda revize proje ile Hazine Müsteşarlığına başvurulur. (95/2 Sayılı Tebliğ, Md. III/7)

Yatırım Teşvik Belgesinde Sürenin Uzatımı

Yatırım Teşvik Belgesinde yazılı bulunan yatırım ve özel şart sürelerinin uzatılması için yatırımcılar, Yatırım Teşvik Belgesinde kayıtlı sürelerin bitiminden itibaren 3 ay içinde Yatırım Teşvik Formu ve gerekli görülen hallerde harcama belgeleri ile birlikte, imalat sektörü ile ilgili yatırımlarla ilgili olarak (Kaynak Kullanımı Destekleme Primi ihtiva eden belgeler hariç) yapılacak müracaatlarını yatırımın bulunduğu ildeki Sanayi odasına diğer sektörler ile Sanayi odası bulunmayan illerdeki yatırımlarla ilgili başvuruların ise Hazine Müsteşarlığına yaparlar.
Ancak, Yatırım Teşvik Belgesi üzerinde kayıtlı Kaynak Kullanımı Destekleme Priminden feragat ettiğini Hazine Müsteşarlığına başvurarak Yatırım Teşvik Belgesi üzerine kaydettiren firmaların imalat sektörünü ait belgelerin süre uzatımı başvuruları, yatırım bulunduğu ildeki Sanayi odasına yapılır. Haklı sebeplerle 3 aylık süre bittikten sonra yapılan müracaatlara, Hazine Müsteşarlığının uygun görüşü alınarak ek süre verilebilir. İlgili mercilerce aylık periyodik süreler içerisinde süre uzatımları ile ilgili olarak Hazine Müsteşarlığına bilgi verilir. Ayrıca 93/4000 sayılı Kararnameye istinaden düzenlenen 3 aylık süre geçtiği halde süre uzatımı talebinde bulunulmaması halinde, arsa-arazi alımı dışında önemli ölçülerde yatırım harcaması yapılan Yatırım Teşvik Belgesinin de Hazine Müsteşarlığınca uygun görülmesi halinde ek süre verilebilir. (95/2 sayılı Tebliğ, Md. III/8).
Yatırım Teşvik Belgesinin Devri

Yatırım Teşvik Belgesi, teşvik belgeli yatırım gerçekleştirmek üzere, belge üzerinde adı veya ünvanı yazılı olmayan üçüncü şahıslara devredilemez. Ancak, Yatırım Teşvik Belgesinde yazılı şahıs veya firmaların hisse nispetleri toplamının en az %50 oranında olması halinde (yatırımın tamamlanma vizesi safhasında bu sermaye oranı muhafaza edilecektir), Yatırım Teşvik Belgesi başka şirkete devredilebilir ((95/2 sayılı Tebliğ, Md. III/9)
Yatırım Teşvik Belgesi Almış Yatırımların Takip ve Kontrolü

Yatırımcılar, Yatırım Teşvik Belgesinin alındığı tarihten Yatırım Teşvik Belgesi yatırım süresi sonuna kadar her yıl Ocak ve Temmuz aylarında olmak üzere 2 defa kendilerine Yatırım Teşvik Belgesi iki olarak gönderilmiş bulunan Yatırım Takip Formunu 2 örnek doldurarak bir örneğini Hazine Müsteşarlığına, diğer örneğinin yatırımın bulunduğu ildeki sanayi odası mevcutsa sanayi odasına, değilse Sanayi ve Ticaret Bakanlığına bağlı il müdürlüklerine gönderirler. (Ocak ayı itibariyle verilecek Yatırım Takip Formları Aralık sonu değerlerini, Temmuz ayı itibariyle verilecekler ise Haziran sonu değerlerini içerir).
Aksi durumun tespiti halinde gerekli bilgiler Hazine Müsteşarlığına intikal ettirilir.
Yatırımcı, sanayi odasının veya Sanayi ve Ticaret Bakanlığına bağlı il müdürlüğünün takiple ilgili olarak isteyeceği bilgi ve belgeleri de verir.
Ayrıca yatırımcılar yatırıma başladıkları tarihten itibaren söz konusu yatırımlar ile ilgili olarak ithal ve yerli temin etmiş oldukları makina ve teçhizata ait faturalar ile Gümrük Giriş Beyannamelerini ihtiva eden bir dosya hazırlayarak ilgililerce yapılacak kontroller için hazır bulundururlar. (95/2 sayılı Tebliğ, Md. III/10).
Yatırımların Teşvik Belgesinde Tamamlanma Vizesi

Firma yetkililerinin yatırımın tamamlanmasın izleyen Yatırım Teşvik Belgesi ile yatırım süresi bitiminden itibaren en geç 6 ay içerisinde belirtilen belgelerle birlikte Hazine Müsteşarlığına başvurmak zorundadırlar.
Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında gerçekleştirilen yatırımların tamamlanması ile ilgili işlemler, Hazine Müsteşarlığı tarafından yapılabileceği gibi tamamlanma vizesi ile ilgili olarak yatırımın bulunduğu ildeki sanayi odasınca, yatırımın bulunduğu ildeki sanayi odası olmayan illerde Sanayi ve Ticaret Bakanlığına bağlı il müdürlüklerince düzenlenecek raporlara istinaden Hazine Müsteşarlığınca tamamlanma vizesi yapılabilir.
Taşımacılık, finansal kiralama ve kamu kuruluşlarınca gerçekleştirilen yatırımlarda, söz konusu yatırımlar ile ilgili olarak Yatırım Teşvik Belgesinde öngörülen destek unsurları dikkate alınarak gerekli bilgi ve belgelere istinaden tamamlanma vizesi yapılabilir.
Yatırımların tamamlanma vizesi ile ilgili yapılacak olan ekspertiz işlemlerinde harcamalara ait faturaların rayiç bedele uygunluğu dikkate alınır.
Yatırım Teşvik Belgesine öngörülen ve ödemesi yapılan nakit destekler ile bilançoda yer alan ortaklar cari hesabındaki meblağın, yatırım dönemi içerisinde Yatırım Teşvik Belgesine konu yatırım için harcanması ve bu harcamaların yatırım tamamlama vizesinden önce sermayeye ilave edilmesi halinde, bu miktarlar özkaynak olarak mütalaa edilir.
Yapılacak tamamlanma vizesi ekspertiz işlemi için en az 2, en fazla 3 eleman görevlendirilir. Yatırımın bulunduğu ildeki kamu kuruluşu elemanlarınca yapılacak ekspertizlerde, eksperler kişi başına 1.000.000.-TL, yatırımın bulunduğu ilin dışındaki kamu kuruluş elemanlarınca yapılacak ekspertiz işlemlerinde ise kişi başına 1.500.000.-TL ücret ödenir. Söz konusu ücretler ilgili kuruluşlarca belirlenecek bankalara, ilgili firma tarafından yatırılır ve ekspertiz işleminin tamamlanmasını müteakip ilgili kuruluşların talimatları ile eksperlere ödenir.
Tamamlanma vizesine ilişkin ekspertiz işlerinin sanayi odaları tarafından yapılması halinde, ekspertiz ücreti ve ödeme sistemi sanayi odalarının yönetim kurullarınca belirlenir. Katma Değer Vergisi desteği uygulaması ile ilgili olarak yapılacak ekspertiz işlemlerinde en az 2, en fazla 3 kişi olarak tespit edilecek eksperlere yukarıda belirtilen usuller çerçevesinde kişi başına 500.000 TL ekspertiz ücreti ödenir.
Yatırımın bulunduğu ilin dışındaki kamu kuruluşlarınca yapılacak tamamlanma vizesi işlemlerinde eksperlerin yol ve ikamet masrafları ilgili firmalarca karşılanır. (95/2 sayılı Tebliğ, Md. III/11).
Yatırım Teşvik Belgesinin İptali

Teşvik mevzuatına riayet edilmemesi, Yatırım Teşvik Belgesinde kayıtlı bulunan şart ve karakteristiklerin yerine getirilmemesi, değiştirilmesi, eksik yapılması veya yatırımın bütünlüğünün bozulması, desteklerle ilgili belgelerde tahrifat yapılması hallerinde verilmiş bulunan destekler, Hazine Müsteşarlığınca kısmen veya tamamen kaldırılabilir, geri alınabilir. (95/2 sayılı Tebliğ, Md. III/12).
İptal Edilen Yatırım Teşvik Belgesi Üzerine Yapılacak İşlem

Hazine Müsteşarlığınca Yatırım Teşvik Belgesinin iptal edilmesi sonucu yatırım indiriminden yararlanma hakkı ortadan kalkan mükellefler, yatırım indirimi uygulaması nedeniyle alınmayan vergileri cezalı olarak ödemekle yükümlüdürler.
Teşvik Belgesiz Yatırım
Diğer taraftan 25.5.1995 tarih ve 4108 sayılı Kanunla ek 2’nci maddenin birinci paragrafının dört numaralı bendinde yapılan değişikliğe göre, Maliye Bakanlığı ile Hazine Müsteşarlığı’nca müştereken belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde “Yatırım Teşvik Belgesi” aranmaksızın yapılacak yatırımlarda yatırım indirimine konu olabilecektir. Yatırım teşvik belgesi aranmaksızın yatırım indirimi uygulanacak yatırım türü ve miktarlarını (ek 2’nci maddenin 3’üncü bendinde yer alan ve yukarıya aktarılan tutarları aşmamak ve bu tutarların yarısından az olmamak üzere) yöreler ve sektörler itibariyle ayrı ayrı belirlemeye ve bu müessesenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları tespite Maliye Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığı müştereken yetkili kılınmıştır.
Teşvik belgesiz yatırımlarla ilgili yatırım indirimi uygulamasına ilişkin usul ve esaslar söz konusu hüküm çerçevesinde 195 no’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile Hazine Müsteşarlığınca müştereken belirlenerek açıklanmıştır.
Teşvik belgesi olmaksızın yatırım indiriminden yararlanmak isteyen mükellefler (yatırımcılar), yatırıma başlamadan önce bahsi geçen tebliğin 1 no’lu ekinde belirtilen başvuru formundan iki örnek tanzim ederek, yapılacak yatırıma ilişkin proje ve bu proje çerçevesinde alınacak malların ayrıntılı listesi ile birlikte, bağlı oldukları vergi dairelerine başvuracaklardır. Başvuru tarihinden önce yapılan yatırım harcamaları teşvik belgesiz yatırım indirimi uygulamasında dikkate alınmayacaktır.
Yatırım teşvik belgesi aranmaksızın yapılacak yatırımlarda yatırım indirimine konu yatırımların proje maliyetinin ek 2’nci maddenin 3’üncü bendinde yer alan ve yukarıya aktarılan tutarları aşmamak ve bu tutarların yarısından az olmamak üzere yöreler ve sektörler itibariyle ayrı ayrı belirlemeye ve bu müessesenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları tespite Maliye Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığı müştereken yetkili kılınmıştır. Bu yetkiye istinaden bahsi geçen tebliğde 1995 yılındaki teşvik belgesiz yatırımların proje maliyetinin; ticari ve sınai yatırımlar için en az 3 milyar TL., en fazla 6 milyar TL., zirai yatırımlar için en az 500 milyon TL., en fazla 1 milyar TL., 1996 yılındaki teşvik belgesiz yatırımların proje maliyetinin; ticari ve sınai yatırımlar için en az 6 milyar TL., en fazla 12 milyar TL., zirai yatırımlar için en az 1 milyar TL., en fazla 2 milyar TL. olması gerektiği belirtilmiştir. Sonraki yılların hadleri ise bu yıllar için belirlenen ve yukarıda açıklanan hadleri aşmamak ve bunların yarısından az olmamak üzere belirlenir. (GVK Ek Md. 2/4 parantez içi hükmü) Bu nedenle sonraki yılların teşvik belgesiz yatırım hadleri şöyledir.


Ticari ve Sınai Yatırımlar

Zirai Yatırımlar

Yıllar

En Az

1997
9.000.000.000
18.000.000.000
1.500.000.000
3.000.000.000
1998
15.000.000.000
30.000.000.000
2.500.000.000
5.000.000.000
1999
25.000.000.000
50.000.000.000
5.000.000.000
10.000.000.000
2000
38.000.000.000
76.000.000.000
7.500.000.000
15.000.000.000
2001
60.000.000.000
120.000.000.000
12.000.000.000
24.000.000.000
Te şvik belgesiz yatırımlardan, imalat sektörü ile tarım-hayvancılık alt sektörüne ait olanlar yatırım indiriminden faydalanabilecektir. İmalat sektörü ve tarım-hayvancılık alt sektörü dışındaki sektörlerde yapılacak yatırımlar teşvik belgesi olmaksızın yatırım indiriminden faydalanamazlar. İmalat sektöründe yapılacak yatırımlarda, sadece ana üretimle ilgili makine ve teçhizat harcamaları, hayvancılık alt sektöründe yapılacak yatırımlarda ise büyük ve küçükbaş hayvan barınaklarının inşaası ile hayvansal ürünlerin değerlendirilmesinde kullanılacak makine ve teçhizat harcamaları yatırım indiriminden faydalanır. Bunların haricindeki harcamalara teşvik belgesiz yatırım indirimi uygulanmaz.
Ayrıca, kullanılmış makine-teçhizat harcamaları da yatırım indiriminden yararlanamaz.
Teşvik belgesiz olarak kalkınmada öncelikli yörelerde ve diğer yörelerin küçük sanayi siteleri ve organize sanayi bölgelerinde 195 sayılı Gelir Vergisi Genel Tebliğinde belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yapılan imalat sektörü yatırımlarının yatırım indiriminden yararlanması imkan dahilinde bulunmaktadır. Bu itibarla, kalkınmada öncelikli yörelerin dışındaki yörelerde küçük sanayi siteleri ve organize sanayi bölgeleri haricinde yapılan imalat sektörü yatırımları bu Tebliğ hükümlerinden yararlanamazlar.
Tarım-hayvancılık alt sektöründe yapılacak yatırımlar için küçük sanayi siteleri ve organize sanayi bölgelerinde yapılma şartı aranmayacaktır.
Teşvik belgesiz yapılacak yatırımın cinsi, komple yeni yatırım olabileceği gibi tevsi, modernizasyon, darboğaz giderme, yenileme, kalite düzeltme ve benzeri şeklinde de olabilir.
Kalkınmada öncelikli yörelerde yapılacak teşvik belgesiz yatırımların, vergi dairesine başvuru tarihinden itibaren 2 yıl, diğer yörelerde yapılacak yatırımların ise 1 yıl içinde tamamlanması gerekmektedir. Her ne sebeple olursa olsun bu süreler içerisinde yatırımını tamamlamayan mükelleflerin yatırım indiriminden yararlanmaları mümkün değildir. Örneğin, kalkınmada öncelikli bir yörede 28.10.1998 tarihinde teşvik belgesiz yatırım indirimi için müracaat eden bir mükellef bu yatırımını en geç 28.10.2000 tarihine kadar tamamlamış olmalıdır.
Yatırımların yukarıda belirtilen süreler içinde tamamlanmaması halinde, bu yatırımla ilgili olarak faydalanılan yatırım indirimi cezalı olarak tahsil edilir.
Teşvik belgesiz olarak yapılacak yatırımlara; yatırım projesinin vergi dairesine verildiği tarihte yürürlükte olan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında karar ile yatırım indirimi ile ilgili mevzuatta öngörülmüş, yatırım indirimi oranları uygulanır.
Yatırımın aynı takvim yılı içinde tamamlanması halinde, yatırım indiriminden faydalanacak tutar, o yıl için belirlenen azami yatırım tutarını aşamaz. Yatırımla ilgili harcamaların birden fazla takvim yılında yapılması halinde ise yatırımın başladığı takvim yılından sonraki yıllarda yapılan harcamalarda, o yıl için belirlenen azami yatırım tutarları göz önünde bulundurulur. Ancak, yatırım indiriminden faydalanacak cari harcamaların yatırımın başladığı yıldaki değere dönüştürülmüş tutarları toplamı, o yıl için belirlenen azami yatırım tutarını aşamaz.
Bütün bunların yanında, 4369 sayılı Kanun ile Ek-1’inci maddede yapılan değişiklik ile yatırım indiriminden faydalanması kabul edilmiş bulunan yatırımlar kapsamında, müteakip vergilendirme döneminde yapmayı öngördükleri yatırım harcamalarının da indirim konusu yapılmasına imkan tanınmıştır. Gelir Vergisi Kanununun Geçici 50’nci maddesine göre 4369 sayılı Kanun ile getirilen değişiklikler, 1.1.1999 tarihinden sonra teşvik belgesine bağlanan yatırımlara uygulanacağından, müteakip vergilendirme döneminde yapılması öngörülen yatırım harcamalarının indirim konusu yapılabilmesi uygulamasından sadece teşvik belgeli yatırımlar yararlanabilecek olup teşvik belgesiz yatırımların bu uygulamadan yararlanmaları GVK Ek-1 inci maddesinin son fıkrası hükmü uyarınca mümkün değildir.
Örnek 1:
Kalkınmada öncelikli yörede 30.000.000.000.- TL. tutarındaki teşvik belgesiz yatırıma 15.10.1998 tarihinde başlayan ve bu yatırımı en geç 15.10.2000 tarihinde tamamlamak durumunda bulunan bir mükellef, 1998 yılında 10.000.000.000.-TL 1999 yılında 15.000.000.000.-TL. 2000 yılında 27.866.000.000.-TL. tutarında harcama yapmıştır. Yatırım indirimi oranı % 100’dür.
1998 Yılı Uygulaması
-Harcama Tutarı : 10.000.000.000.-
-Bu Yılda Yapılan Harcamanın Yatırımın Başladığı Yıldaki Değere Dönüştürülmüş Tutarı (10.000.000.000 x 1:1): 10.000.000.000.-
-Yatırım İndirimi Uygulanabilecek Harcama Tutarı: 10.000.000.000.-
-İndirilebilecek Yatırım İndirimi Tutarı (10.000.000.000 x % 100): 10.000.000.000.-
- Başlangıçtaki Yatırım Tutarından Geriye Kalan Bakiye Tutar (30.000.000.000- 10.000.000.000): 20.000.000.000.-
1999 Yılı Uygulaması
-Başlangıçtaki Yatırım Tutarından Geriye Kalan Bakiye Tutar İçin Cari Yılda Yapılabilecek Yatırım Tutarı (20.000.000.000 x 50.000.000.000/30.000.000.000): 33.333.000.000.-
-Harcama Tutarı: 15.000.000.000.-
-Yatırım İndirimi Uygulanabilecek Harcama Tutarı: 15.000.000.000.-
-İndirilebilecek Yatırım İndirimi Tutarı(15.000.000.000 x %100): 15.000.000.000.-
-Bu Yılda Yapılan Harcamanın Yatırımın Başladığı Yıldaki Değere Dönüştürülmüş Tutarı (15.000.000.000 x 30.000.000.000/50.000.000.000): 9.000.000.000.-
- Başlangıçtaki Yatırım Tutarından Geriye Kalan Bakiye Tutar ((30.000.000.000- 10.000.000.000)- 9.000.000.000) : 11.000.000.000.-
2000 Yılı Uygulaması
-Başlangıçtaki Yatırım Tutarından
Geriye Kalan Bakiye Tutar İçin
Cari Yılda Yapılabilecek Yatırım Tutarı : 27.866.000.000.-
(11.000.000.000/ 50.000.000.000 x 76.000.000.000)
30.000.000.000 50.000.000.000)
-Harcama Tutarı: 27.866.000.000.-
-Yatırım İndiriminden Faydalanacak
Harcama Tutarı: 27.866.000.000.-
-İndirilebilecek Yatırım
İndirimi Tutarı: 27.866.000.000.-
(27.866.000.000 x % 100)
- Yatırım İndiriminden Faydalanacak
Harcamanın Yatırımın Başladığı Yıldaki
Değere Dönüştürülmüş Tutarı: 11.000.000.000.-
(22.000.000.000 x 30.000.000.000 x 50.000.000.000)
50.000.000.000 76.000.000.000)
- Başlangıçtaki Yatırım Tutarından
Geriye Kalan Bakiye Tutar: ---
(((30.000.000.000 - 10.000.000.000) - 9.000.000.000) –11.000.000.000.-)
Yukarıdaki örneğe göre 1998, 1999 ve 2000 yıllarında yatırım indiriminden faydalanabilecek harcamaların cari tutarları toplamı (10.000.000.000 + 15.000.000.000 + 27.866.000.000 =) 52.866.000.000.-TL.’sını geçemeyecektir. Söz konusu tutarın 1998 yılı değerine dönüştürülmüş tutarı, bu yıl için azami yatırım tutarı olan 30.000.000.000.- TL.’na tekabül etmektedir. Dolayısıyla 2000 yılında yapılan 27.866.000.000.-TL. tutarındaki harcamanın tamamı yatırım indiriminden yararlanabilecektir.
Teşvik belgesiz yatırım yapan mükelleflerin yatırım indiriminden yararlanabilmeleri için yatırımın projesinde belirtilen bitiş tarihinden itibaren en geç 2 ay içerisinde yatırımlarını tamamladıklarını, 195 No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin 2 no’lu ekinde yer alan “Yatırımın Tamamlanmasına İlişkin Bildirim Fonu”ndan iki adet düzenleyerek bağlı oldukları vergi dairesine bildirmeleri zorunludur.
Yatırımın tamamlanmış sayılabilmesi için müstakilen imalat yapabilecek makine parkına sahip olması ve bahsi geçen tebliğde belirtilen asgari rakamların üzerinde bir harcamanın yapılmış olması gerekir.
Mükelleflerin yatırımlarını tamamladıklarını, belirtilen bu süre içerisinde bildirmemeleri halinde uyguladıkları yatırım indirimine ilişkin olarak alınmayan vergiler cezalı olarak tahsil edilir.
Yatırım indirimine konu iktisadi kıymetler, yatırım tamamlanıp aktife alındıkları tarihten itibaren iki yıl süre ile satılamaz ve devredilemez.
Mükelleflerin bu süre içerisinde yatırım konusu aktif değerleri satmaları veya devretmeleri halinde, yatırım indirimi uygulamaları nedeniyle alınmayan vergiler cezalı olarak geriye alınır.
Mükelleflerin yaptıkları yatırımlarını yukarıda belirtilen en az yatırım tutarının altında gerçekleştirmeleri halinde yatırım indiriminden yararlanmaları mümkün değildir.
Yatırımcıların yaptıkları yatırımın azami yatırım tutarının üzerinde gerçekleşmesi halinde bu tutarın üzerinde yapılan yatırım harcamalarına yatırım indirimi uygulamaları mümkün değildir.
Teşvik belgesiz yatırım yapan mükellefler, yatırım süresi ile asgari ve azami yatırım tutarları içinde kalmak ve yazılı olarak ilgili vergi dairesine bildirmek şartıyla proje ve projeye ekli listelerde değişiklik yapabilirler. Değişikliğin vergi dairesine bildirilmesinden sonraki tarihlerde, bu değişiklikle ilgili harcamalar yatırım indiriminden faydalanır.
Aynı işletme için bir vergilendirme döneminde sadece bir proje teşvik belgesiz yatırım indiriminden faydalanabilir. Aynı mükellefe ait olmakla birlikte müstakil muhasebe tutan ve farklı alanlarda faaliyet gösteren ekonomik üniteler ayrı birer işletme olarak kabul edilir.
Gelir Vergisi Kanununun ek 2’nci maddenin birinci fıkrasının 4 numaralı bendinde 4108 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle getirilen teşvik belgesiz yatırımlar, ek 4’üncü maddede yer alan endeksleme uygulamasından faydalanamayacaktır.
Teşvik belgesiz yatırım indiriminden faydalanmak maksadıyla, iktisadi ve teknik açıdan bir bütün teşkil eden projelerin parçalara ayrılarak teşvik belgesiz yatırım indiriminden faydalanıldığının tespiti halinde, zamanında tahsil edilmeyen vergiler cezalı olarak tahsil edilir.
Yatırım, Yatırım Projesinin ilgili vergi dairesine verildiği yıl mevzuatına tabidir.
Teşvik belgesiz yatırımlarda Gelir Vergisi Kanununun ek 1-6 ncı maddelerindeki hükümler ile 187 ve 195 No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde yapılan düzenlemelere uyulmaması halinde teşvik belgesiz yatırımlarla ilgili olarak yatırım indiriminden yararlanılması mümkün değildir.


(ackara)