Edirne Arastaları
 

Edirne Arastaları

Selimiye Arastası (Merkez)

. Murat (1574-1595) camiye gelir getirmesi için Mimar Davut Ağa’ya yaptırmıştır. Yapı topluluğunun dış avlusunun batı kenarı boyunca uzanan arasta, arazinin batıya doğru eğimli olduğundan ötürü avlu zemininden 5 metre daha aşağıdadır.Avludan buraya iki merdivenle inilmektedir.

Evliya Çelebi arastadan Kavaflar Çarşısı olarak söz etmiştir. Halk ta buraya Meyve Kapanı ismini vermiştir. Osmanlı döneminde en sağlam ve en güzel pabuçların burada yapılıp satıldığı kaynaklara geçmiştir. Arasta içerisinde bulunan dua kubbesinde ise çarşı esnafı her sabah toplanır, işlerinin iyi gitmesi için topluca dua ederlermiş. Dua kubbesinin yakınında bulunan ve dışarıya doğru taşkın mekanı bazı sanat tarihçiler sıbyan mektebi bazıları da darülhadis olarak tanımlamıştır.

Selimiye Arastası 255 m. uzunluğunda bir orta yol ile bunların arkasındaki dükkanlardan meydana gelmiştir. Bu dükkanlar kemerlerle birbirine bağlanmış olup üzerleri 73 kemerden oluşan tonozlarla örtülmüştür. Arastanın orta yolunun üzeride beşik tonozla örtülüdür. Bu koridorunun çevresinde karşılıklı 124 dükkan bulunmaktadır. Kesme taş, moloz taş ve tuğladan yapılmış olan Arastanın Selimiye Camisi avlusundan inilen iki ayrı merdiveni dışında üç girişi daha bulunmaktadır.

XIX.yüzyılda yapılan onarım ile Arastanın kurşun örtüsünün üzeri kiremitle kaplanmıştır. Balkan Savaşı sırasında top mermilerinden ötürü yıkılmış ardından da onarılmıştır. Yakın tarihlerde Arasta Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yeniden onarılmıştır.

Ali Paşa Çarşısı (Merkez)

. Bu çarşı Kanuni Sultan Süleyman’ın Babaeski’de yaptırdığı caminin vakfıdır. Mimar Sinan’ın eseridir.

İstanbul Kapalı Çarşısının küçük ölçüdeki bir benzeridir. Kesme taştan kalın duvarlı kütlevi bir yapı olup, etrafını çeviren sokaklardan altı kapı ile içerisine girilmektedir. Bu kapılardan üçü doğuya, biri batıya, biri kuzeye, biri de güneye açılmaktadır. Bunlara Ali Paşa Üst Kapısı, Ali Paşa Alt Kapısı, karşılıklı iki caddeye açılan Ali Paşa Orta Kapısı isimleri verilmiştir. Bunlardan Orta Kapı çarşıyı ikiye bölmektedir. 300 m. uzunluğunda olan çarşıda 130 dükkan bulunmaktadır. Bu dükkanlar uzun bir koridorun iki yanında sıralanmışlardır. Bu koridorun üzeri kemerlerle birbirlerine bağlanmıştır. Çarşı duvarların üst noktasındaki pencerelerle aydınlatılmıştır.

Ali Paşa Çarşısının Edirne’de yaygın bir ünü vardır. Edirneliler bir esnafı kötülemek için; “O zaten Ali Paşa’lı değildir” derler. İyi bir esnafı överken de “O zaten Ali Paşa’lıdır” sözünü söylerler. Edirne’de Ali Paşa esnafının dededen babaya ve oğla geçmesi gelenekselleşmiştir. Bu çarşı iyi ve ünlü esnaf yetiştiren bir okul niteliğindedir. Edirne’de yaygın bir teamüle göre, burada bir dükkan kiralamak için zengin olmak yetmemekte, iyi ahlâklı olmak da gerekmektedir.

Ali Paşa Çarşısı 1948 yılında onarılmış, 1992 yılında bir yangın geçirmiş ve kullanılamaz hale gelmiştir. Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 1997 yılında onarımı tamamlanarak eski sahiplerine kiralanmıştır. Çarşının mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne aittir.