Ahmed Vefik Paşa Türk Devlet Adamı ve Yazar
 

Ahmed Vefik Paşa Türk devlet adamı ve Yazar




Ahmed Vefik Paşa-türk devlet adamı ve yazar, (istanbul 1823- ay.y. 1891). Mühendishane'de öğretmenlik, Divanı hümayun'da çevirmenlik yapan Bulgar-zade Yahya Efendi'nin torunu: Paris elçiliği işgüderi Ruhettm Efendi'nin oğludur. Mühendishanei berm hümayun'da başlayan öğrenimini babasıyla birlikte gittiği Paris'te Saint Louis lisesi'nde sürdürdü (1834-1837).

Meslek yaşamı Bab'âli tercüme odası'nda başladı (1837). Dışişleri hizmetinde çalıştı; Londra'da elçilik kâtibi (1840-1842), Tahran (1851-1855) ve Paris'te (1861-1862) büyükelçi olarak bulundu. Dışişleri hizmetinde çeşitli tarihlerde Sırbistan, Memleketeyn (Eflak-Buğdan). iran-lrak sınırının denetlenmesi, Macaristan göçmenleri gibi sorunları ele almakla göıevlendirildi. Zaman zaman Meclisi valayı ahkâmı adliye'de (1855, 1858, 1861, 1863) görev aldı. Edirne (1877), Bursa (1879-1881) valiliklerinde. Deavı nezaretinde (1857).Evkaf-ı hümayun nezareti'nde (1861), iki kez Maarif ne-zareti'nde(1878) bulundu. Sadaret müsteşarı oldu (1872).

iki kez başbakanlık (içişleri bakanlığı da üzerinde olarak. 1878; üç gün süreyle, 1882) yaptı. Birinci meşrutiyet'm ilanı üzerine toplanan ve kısa süre sonra kapatılan Mebusan mec-lisi'nin başkanıydı (1878). Haksızlığa sert tepki gösteren kişiliği, sabırsız davranışları, atandığı görevlerden sık sık alınmasına yol açıyordu. Yaşamının son dönemi de. bu nitelikleri yüzünden resmi görevden uzakta geçti. Asıl önemli etkinliği tarih, dil, tiyatro alanlarında görüldü. Da-rülfünun'da tarih felsefesi okuttu. Fezleke-i tarih-i Osmani (1869) adlı kitabı uzun süre okullarda okutuldu. Ebülgazi Bahadır Han'ın Şecere-i Türk'ünü çağatay lehçesinden osmanlı türkçesme çevirerek yayımladı (1864). Lehçe-ı Osmani (1876) adlı sözlüğü, Anadolu türkçesini konu edinen zengin bir derlemedir.

Bu yapıtında Oğuzlar. Selçuklular ve Osmanlılar hakkında ileri sürdüğü görüşleriyle XX. yy. başında gelişecek Türk ulusçuluğunun öncülerinden sayılır. Batı kültürünü küçük yaşta tanımaya başlamış, bu kültürün kaynaklarından olan bazı klasik yapıtları türkçeye çevirmişti: Victor Hugo'dan Her-nani, Voltaire'den Hıkâye-ı hikemiye-i mik-romega (1872), Fenelon'dan Telemak (1882), Lesage'dan Gil Blas Santillanı'nın sergüzeşti (1887). Ancak, asıl büyük başarısı Moliere'dan yaptığı çevirilerdedir. Bursa valiliği sırasında yaptırdığı tiyatroda Tomas Fasulyeciyan" topluluğunun bu çevirileri sahnelemesine önayak oldu.

Moliere çevirilerinden bazıları düzyazıyladır: inlial-i aşk (Le depıt amoureux), Don Civanı (Don Juan), Dudukuşlan (Les pre-cieuse ridicules). Bazıları duraksız 10 heceli vezinledir: Tartüt (Tartuffe), Adamcıl (Le Misanthrope), Okumuş kadınlar (Les femmes savantes). Kocalar mektebi (L'E-cole des maris), Kadınlar mektebi (L'E-coie des femmes), Savruk (L Etourdi). Yaratıcı bir ustalıkla yerli yaşama uyarlayarak çevirdikleri ise şunlardı: Zor' nikâhı (Le Mariage force)Jaöiö-iaşA-(L'Amour medecin), Zoraki' tabip (Le Medecin Malgre Lui), Dekbazlık (Les Fourberies de Scapin), Meraki (Le Malade Imagi-naire).Konuları,canlandırılan aile ilişkileri bakımından müslüman türk toplumuyla bağdaşmayacak bazı güldürüleri de Osmanlı azınlıklarından oyun kişileri çevresinde uyarladı: Azarya (L'Avare). Yorga-kı Dandini (Georges Dandin). Bütün bu yapıtlar halkın konuştuğu türkçeden kaynaklanan yerli sahne dilinin oluşmasına katkıda bulunmasıyla, uyarlamalarda ise XIX. yy. Osmanlı toplum yaşamını canlandırmasıyla büyük bir değer taşır. (- Kayn.)

Cevap : Ahmed Vefik Paşa Türk Devlet Adamı ve Yazar
 

Git Şu Paşa’ya sor!

Ahmet Vefik Paşa Paris Büyükelçisi iken İmparator III. Napolyon’un yeni yaptırdığı bir opera binasının açılış törenine davet edilir. Tören sırasında Ahmet Vefik Paşa, Napolyon’a en yakın locaya kurulmuş, tavır ve davranışlarıyla imparatora hiç aldırmayan bir izlenim verir. Bu umursamazlığa içerleyen Napolyon, Ahmet Vefik Paşa’ya bir adamını göndererek:

- Git şu Osmanlı Paşasına sor, kendini hâlâ Kanuni devrinde mi sanıyor, der.
Adam gelir ve Napolyon’un dediklerini aynen aktarır.
Ahmet Vefik Paşa bu soruya aynı umursamazlıkla şu cevabı verir:
- İmparator hazretlerine hatırlatırım ki Osmanlı tahtında Kanuni olsaydı, kendileri orada olmaz, yerlerinde ben olurdum.