Hadise Uymayan İctihad
 

Hadise Uymayan İctihad
Hakkında Hadise Uymayan İctihad




Sual: Herkese Lazim Olan Iman kitabinda, (Müctehid olmayan bir Müslüman, bir sahih hadis ögrenip, mezhep imaminin buna uymayan hükmünü yapmak kendine agir [güç] gelirse, bu Müslümanin, dört mezhep arasinda, bu hadise uygun ictihad etmis olan müctehidi arayip bulmasi ve bu isini onun mezhebine göre yapmasi lazimdir) deniyor. Biz hadislere göre amel edebilir miyiz?
CEVAP
Bu ifade, hadis-i serifle amel etmeyi degil, ihtiyaç halinde baska mezhebi taklit etmeyi bildiriyor. Mesela, aç kalip midyeden baska yiyecek bir sey bulamayan kimse, (Denizden çikan her hayvan yenir) hadis-i serifine göre, ictihad eden mezheplerden birini taklit ederek, deniz hasaratini yemesi caiz olur anlamindadir. Yoksa sahih hadis var diye, kendi mezhebine aykiri hareket edemez. Çünkü Muhammed Hadimi hazretleri buyuruyor ki:
Dört mezhepten birinde olanlar için delil, senet, bulundugu mezhebin hükmüdür. Çünkü, onlar, Nasstan yani âyet ve hadisten hüküm çikaramaz. Bunun için, bir mezhebin bir hükmü, Nassa uymuyor gibi görünse de, yine o mezhebe uymak gerekir. Çünkü Nass, ictihad isteyebilir, tevili gerekebilir, nesh edilmis olabilir. Bunu da ancak müctehid anlar. (Berika)

Niyet kalble olur

Sual: Niyet sadece kalble mi olur? Dil ile de söylemenin mahzuru olur mu?
CEVAP
Imam-i Rabbani hazretleri buyuruyor ki,
Niyet kalble olur. Agizla niyet etmek bid’attir. Buna, bid’ate hasene diyenler olmussa da, bu bid’at, yalniz sünneti yok etmekle kalmiyor; farzi da yok ediyor. Çünkü, çok kimse, yalniz agizla niyet ederek, kalble niyet etmiyor. Böylece, namazin farzlarindan biri olan kalble niyet yapilmiyor. Niyetsiz namaz kabul olmaz. Hiçbir bid’atte güzellik görmüyorum.
Ibni Abidin hazretleri de buyuruyor ki:
Namaza baslarken niyet etmek farzdir. Niyet yalniz kalble olur. Yalniz agizla söylemek bid’attir. Kalble niyet edenin, süpheden, vesveseden kurtulmak için, söz ile de niyet etmesi caiz olur.
Agiz ile de niyet etmeye sünnet, müstehab veya bid’at diyen âlimler olmustur. Sünnet veya bid’at denilen bir seyi yapmamak gerekir. (Berika, Hadika, Ibni Abidin)
Agizla niyet etmek, Safii’de sünnettir.

Beyin ölümü gerçeklesen hasta

Sual: Bir kimseye karaciger, böbrek veya baska organ nakli yapabilmek, yani bir baska hastayi kurtarabilmek için, beyin ölümü gerçeklesmis bir hastanin, makineye bagli fisini çekip kalbini durdurmak caiz midir?
CEVAP
Böyle bir zaruret varsa, beyin ölümü gerçeklesmis hastanin fisini çekmek caiz olur; ama sebepsiz yere veya daha fazla aci çekmesin diye, beyin ölümü gerçeklesmis hastanin fisini çekmek caiz olmaz.

Helal olsun demek

Sual: Hakkini helal et diyene, helal olsun demekle, hakkimiz helal edilmis olmaz mi?
CEVAP
Helal olsun demek de olur, mutlaka helal ettim demek gerekmez.