Klavyenin Tuşları Neden Alfabetik Değil...
 

Bunu bilmek sizi de şaşırtacak, ancak dünyada Q klavye olarak

bildiğimiz tuş dizilimi aslında daktilonun icat edildiği ilk günden

beri değişmedi. Neden tuşların bu şekilde dizildiği konusunda da

çeşitli rivayetler olmasına rağmen şimdilik en yaygın kabul gören

hikaye şu: Yazı makinesinin mucidi olan Christopher Latham Sholes,

1867′de cihazın patentini alarak ilk çalışan örnekleri ortaya

koyduğunda cihazın tasarımından kaynaklanan mekanik bir sorunla

karşılaşır. İcat ettiği yazı makinesinin harfleri kağıda basmak üzere

kullandığı mekanik harf kolları, kapalı bir kutunun içinde yer

almaktadır ve iki kol birden kağıda doğru havalandığında içerde

sıkışmaya neden olmaktadır. Sholes bu problemin çözümü için,

kullanıcının yazım hızını yavaşlatmak üzere harflerin yerlerini

alabildiğine karıştırarak en çok kullanılan harfleri elin en zor

ulaşabileceği yerlere yerleştirmeyi uygun görür ve Q klavye adını

verdiğimiz harf dizilimi ortaya çıkar. Daha sonra bu cihazın üretim

hakkını satın alarak 1874′te seri üretime geçen E. Remington & Sons

firması aynı harf dizilimini kullanmaya devam eder ve cihaz bu harf

dizilimiyle tanınır. Erken kalkan yol alır misali, bu dizilim bir daha

değişmez.

Tabii bu konuda anlatılan başka efsanevi hikayeler de var. Örneğin bu

hikayelerin bir diğeri şunu iddia eder: İlk üretilen yazı makinesinin

adı ?Sholes & Glidden Type Writer? olarak geçer. Buradaki ?Type

Writer? kelimelerini oluşturan harflerin tamamı Q klavyenin en üst

sırasında yer almaktadır. Böylece satıcılar, bir kağıda kolayca ?Type

Writer? yazarak ürünlerinin yeteneğini karşılarınmdakine gösterme şansı

bulmaktadırlar.

Bu arada, tarih boyunca Q klavyenin daha iyi alternatifleri

olabileceğini düşünenler de olmamış değil. Örneğin Washington State

Üniversitesinden Prof. Dr. August Dvorak, 1932 yılında İngilizce'de çok

kullanılan harflerin klavyenin en kolay ulaşılabilir yeri olan orta

sırasına toplandığı bir klavye dizilimi önerir. Dvorak'ın

araştırmalarına göre, sekreterlerin parmakları gündelik yazı işleri

sırasında Q klavyede 16 mil yol alırken Dvorak klavyesinde sadece 1 mil

yol almaktadır. Ancak daktilo ustalarının Q klavyeye olan mevcut

alışkanlıkları ve piyasanın Q klavye tarafından çoktan istila edilmiş

olması nedeniyle Dvorak'ın klavyesi yayılamaz ve kaybolup gider.

Q klavye dışında, Türkçe için kullanılan F ve diğer bazı ülkelerde

kullanılan A klavye dizilimleri de mevcut. Bunlar da Dvorak'ın yapmaya

çalıştığını temel alarak, kullanıldıkları ülkelerin diline göre yaygın

kullanılan harfler elin nispeten kolay ulaştığı merkez konumlara

yerleştirme amacı taşıyorlar ve bu sayede yazım hızını artırmayı

hedefliyorlar.

-Alıntı-