Adaptasyon Nedir?
 

Adaptasyon Nedir?

Bir canlının belli bir çevrede yaşama ve üreme şansını artıran kalıtsal özelliklerin tümüne ( uyum sağlamasına ) adaptasyon denir.

Aynı türe ait olsa bile bazı canlılarda yaşam alanlarına göre farklılıklar olabilir.

• Soğuk bölgelerde yaşayan tilkilerin kulak ve burunları soğuktan etkilenmemek için sıcak bölgede yaşayanlara göre daha küçük olması.

• Kutuplarda yaşayan ayıların yağ oranı ekvatorda yaşayanlara göre çok fazladır.

• Kutuplarda yaşayan ayıların burun ve kulakları daha küçüktür.

• Kutuplarda yaşayan ayıların beyaz , ekvatordakilerin siyah tüylü olması.

• Çöl farelerinin uzun kuyruklu ve geniş vücutlu olmaları.

• Kaktüslerin yapraklarının zamanla diken şeklini alması.

• Bukalemun ve ahtapotun kendini korumak için renk değiştiriyor olması.

• Çölde yaşayan develerin kum fırtınalarından etkilenmemek için kulak ve burunlarının kıllı olması

Adaptasyona Örnekler

1- Bukalemunun bulunduğu ortama ve duruma göre renk değiştirmesi.

2- Kurbağanın sinek yakalayabilmek için uzun dilli olması.

3- Karanlık ortamda kalan yarasanın sese karşı duyarlı olması. (Gözlerini az kullandığı için iyi görememesi).

4- Kaplanın ve aslanın keskin dişlerinin ve pençelerinin olması.

5- Ördek ve kazların suda yüzebilmek için ayak parmaklarının arasında perde bulunması.

6- Kartal, şahin ve atmaca gibi yırtıcı kuşların gaga ve pençe yapılarının avlarını yakalayacak ve parçalayacak şekilde olması.

7- Kurbağaların nemli derilerinin olması ve ayak parmaklarının arasında perdelerinin bulunması.

8- Yunusların vücutlarında yağ depo edebilmeleri.

9- Zebraların çizgili görünümleri.

10- Arıların renkleri.

11- Örümceklerin ağ örebilmeleri.

12- Fillerin uzun hortumlarının ve kulaklarının olması.

13- Yılanların yaşadıkları ortama uygun renkte olması.

14- Deve kuşlarının hızlı koşabilmek için uzun ve güçlü bacaklarının olması.

15- Kutup ayılarının boz ayıdan farklı olarak bacaklarının kısa, karda rahat yürüyebilmek için ayaklarının geniş tabanlı ve soğuktan korunmak için kalın yağ tabakasına sahip olması.

16- Penguenlerin ayak parmaklarının arasındaki perdeleri hızlı yürümelerini, deri altında depolanan yağ ise soğuk ortamlarda vücut sıcaklığının korunmasını sağlar.

17- Çöl ikliminde yaşayan develerin (susuzluğa karşı) uzun kirpiklerinin olması (kirpikleri birbirine geçer ve kum, toz ve kirin girmesini önler), hörgüçlerinde yağ depolaması ve kulaklarının kıllı olması.

18- Sıcak bölgelerde yaşayan memeli ve kuşların, soğuk bölgelerde yaşayan türlerine göre daha iri vücutlu olmaları.

19- Sıcak bölgelerde yaşayan tilki, fare ve tavşanların ısı kaybını arttırarak vücut sıcaklığını koruması için kulak ve kuyrukların uzun, vücut yüzeylerinin geniş olması.

20- Kutuplarda yaşayan ayı, tilki ve tavşanların beyaz renkli, geniş ayaklı ve kalın tüylü ve kalın yağ tabakasına sahip olması.

21- Kurak ve sıcak bölgelerde yaşayan bitkilerin (kaktüsün) su kaybını azaltmak için yapraklarının diken şeklini alması, kıvrık ve tüylü olması ve gövdelerinin kalınlaşıp su depo eder hale gelmesi.

22- Nemli bölgelerde yaşayan bitkilerin terlemeyi arttırmak için geniş yapraklı olmaları.

23- Su bitkilerinin (nilüferin) terleme ile su kaybını arttırmak için yapraklarının geniş yüzeyli olması ve yapraklarında hava boşluklarının bulunması.

24- Bitki yapraklarının dallara birbirlerinin güneşlenmesini engellemeyecek şekilde dizilmesi.

25- Kara ekosisteminde yaşayan çam ağaçlarının iğne yapraklı olması dört mevsim yeşil kalmasını ve çok sıcak veya soğuk iklimlere karşı dayanıklı olmasını sağlar.

26- Ilıman iklimde yaşayan palmiyelerin terlemeyi arttırmak için geniş yapraklı olması.

27- Güve kelebeğinin açık renkli iken yaşadığı yerdeki ağaç kabuklarının renginin koyulaşması sonucunda koyu renkli olması.

28- Yaprakların üzerinde yaşayan böceklerin yapraklarla aynı renkte olması düşmanlarından korunmasını sağlar.

29- Deniz tabanında yaşayan bazı balıkların deniz tabanıyla aynı renge bürünmesi düşmanlarından korunmasını sağlar.

30- Tırpana balığının kuyruğunda üretilen elektrik düşmana karşı kendini korur ve karşı cinsin ilgisini çekerek üreme şansını arttırır.

31- Köpek balıklarının sırt ve karın bölgesinin renginin farklı olması, suyun üst ve alt kısmında görünmesini zorlaştırır ve avlanmayı kolaylaştırır.

32- Deniz kaplumbağasında, kara kaplumbağasından farklı olarak yüzmesini sağlayan palet şeklinde ayaklar bulunur.

33- Canlılar yaşadıkları ortama uyum sağlamak için kamuflaj yeteneği kazanmıştır. (Bukalemun ve çekirge).

Hazırlayan:MURAT ÜSTÜNDAĞ