Kreozot- Katranruhu-Kömür Katranı Kreozotu-Odun Katranı Kreozotu
 

Kreozot- Katranruhu-Kömür Katranı Kreozotu-Odun Katranı Kreozotu



KREOZOT, ağaç malzemeleri havanın etkisinden korumak ve çürümelerini önlemek için kullanılan; koyu renkli bir sıvıdır. Bunun için malzeme kreozota daldırılarak bu sıvıyı iyice emmesi sağlanır. Bahçelerdeki ağaç sundurmalar, parmaklıklar, telefon direkleri, demiryolu traversleri bu biçimde işlem gören pek çok malzemeden birkaçıdır. Kreozota "katranruhu" da denir; çünkü bu madde kömür ya da odun katranından elde edilir. Ama bu ikisi birbirinden farklı maddelerdir; bu bakımdan kömürden elde edileni "kömür katranı kreozotu", odundan elde edileni ise "odun katranı kreozotu" olarak adlandırılır.


Eski Yunanlılar odun dumanında bir süre bekletilerek tütsülenen etlerin bozulmadan saklanabileceğini bulmuşlardı; 1832'de odun katranından bu özelliklere sahip bir madde elde edildi ve bu maddeye "eti koruyan" anlamına gelen Yunanca kreozot adı verildi. Kayın ya da çam ağacından elde edilen ve renksiz ya da sarı bir yağ olan odun katranı kreozotu cerrahlar ve diş hekimlerince bir antiseptik olarak kullanıldı; bugün de öksürük ve bronşitin tedavisinde kullanılmaktadır.

Eskiden odun katranı kreozotunda bulunan maddelerin aynısının kömür katranında da olduğu sanılıyordu; bu nedenle kömür katranından elde edilebilen ve ahşap malzemelerin korunması için kullanılan yağlar da günümüzde kreozot adıyla anılır.