Çözünürlük Birimleri
 

ÇÖZÜNÜRLÜK BİRİMLERİ

1. Çözeltinin Özkütlesi

Bir çözeltinin belli koşullarda birim hacminin kütlesine çözeltinin özkütlesi denir.

2. Kütlece Yüzde Derişim

100 gram çözeltide çözünen madde miktarına denir.

mçözelti = mçözünen + mçözen

mT = a + b

% =

ÖRNEK 8:

Kütlece % 20 lik 250 gram şerbette kaç gram şeker çözünmüştür?

ÇÖZÜM:

I. YOL

100 gram şerbette 20 g şeker ise

250 gram şerbette x

x = = 50 gram şeker

II. YOL

% =

20 =

a = = 50 gram şeker

ÖRNEK 9:

% 30 luk 400 gram NaOH çözeltisine kaç mol NaOH katılırsa % 80 lik olur?(NaOH = 40)

ÇÖZÜM:

Önce % 30 lukta kaç gram NaOH çözünmüş onu bulalım

30 = Þ a = 120 g NaOH

Şimdi % 80 lik olması için kaç gram eklenmeli onu bulalım

80 =

=

4 =

4(400 + x) = (120 + x) . 5

1600 + 4x = 600 + 5x

1000 = x

1000 gram NaOH eklenmeli

Bunun molünü bulalım

n = 25 mol NaOH

ÖRNEK 10:

Kütlece % 50 lik 200 gram tuzlu suya kaç gram su eklenirse % 10 luk olur?

ÇÖZÜM:

Önce % 50 lik te kaç gram tuz var onu bulalım.

a = = 100 gram tuz

Şimdi % 10 luk olması için gereken suyu ekleyelim.

10 =

200 + x = 1000

x = 800 gram su

3. Molarite (Molar derişim, Konsantrasyon)

Önce derişimi açıklayalım

Derişim: Bir çözeltinin birim hacminde çözünen madde miktarıdır.

Molarite: Bir litre çözeltide çözünmüş maddenin mol miktarıdır.

M, C, D ya da [ ] ile gösterilir.

M = = Molarite

M = ifadesinden bir çözeltinin çeşitli niceliklerini bulabiliriz.

Şöyle ki:

M = ise n =

M = ise litre =

M = ise d = g/ml

M =

Ayrıca % x lık çözeltilerde

M = bağıntısı bulunur.

ÖRNEK 11:

11,2 gram KOH ile hacmi 400 ml olan sulu bir çözelti hazırlanmıştır. Çözeltinin molar derişimi nedir? (KOH= 56)

ÇÖZÜM:

M = ise M =

M = = 0,5 M

ÖRNEK 12:

0,2 M 200 ml lik X2O çözeltisinde toplam 5,76 gram X2O çözündüğüne göre X�in atom ağırlığı kaçtır? (O= 16)

A) 24 B) 32 C) 40 D) 64 E) 128

ÇÖZÜM:

M =

0,2 =

(2x + 6) =

2x + 16 = 144

2x = 128

x = 64

Cevap (D)

ÖRNEK 13:

Kütlece %24,5�luk H2SO4 çözeltisinin özkütlesi 0,9 g/ml olduğuna göre bu asidin molar derişimi nedir? (H2SO4 = 98)

ÇÖZÜM:

M = = 2,25 M

ÖRNEK 14:

200 ml 5 M lık HNO3 çözeltisi hazırlamak için kaç mol HNO3 gerekir?

ÇÖZÜM:

M = ise n = M V

V = 200 ml = 0,2 Litre

n = 5 . 0,2 = 1 mol HNO3 gerekir

ÖRNEK 15:

4 M şeker çözeltisinin kaç cm3�ne 100 cm3 su katılırsa 3 molarlık çözelti oluşur?

ÇÖZÜM:

Çözeltiye su katmakla çözünen şekerin mol sayısını değiştiremeyiz.

Yani su katılmadan önceki mol = n1

su katıldıktan sonraki mol = n2

n1 = n2, Þ son hacim = V2

V2 = x + 100

n = MV ise

n1 = n2

M1 V1 = M2 V2

4 . x = 3 . (x + 100)

4x = 3x + 300

x = 300 cm3 olur

NORMALİTE

Çözeltinin bir litresinde çözünen maddenin eşdeğer-gram sayısına normalite

Normalite =

N = E G: Eşdeğer gram

Eşdeğer gram =

E G = olur.

Tesir Değerliği (TD): Bir maddenin karşısındakini etkileyebilme gücüdür. (Bu konuyu daha önce görmüştük bir kez daha tekrar edelim.)

denir. 1. Asitlerde Tesir Değerliği: Bir mol asidin suda çözündüğünde çözeltiye verdiği H+ iyonu mol sayısıdır.

HCl ® H+ + Cl-

TD =1

H2SO4 ® H+ + HSO

TD = 1

H2SO4 ® 2 H+ +

TD = 2

2. Bazlarda Tesir Değerliği: Bir mol bazın suda çözündüğünde çözeltiye verdiği OH- iyonu mol sayısıdır

NaOH ® Na+ + OH�

TD = 1

Mg(OH)2 ® Mg(OH)+1 + OH�

TD = 1

Mg(OH)2 ® Mg+2 + 2 OH�

TD = 2

3. Tuzlarda Tesir Değerliği: Bir mol tuzun formülündeki katyonun yük toplamadır.

AlCl3 ® Al+3 + 3 Cl�

TD = 3

TD = 1

TD = 4

4. Redoks Tepkimelerinde Tesir değerliği: Bir redoks tepkimesinde bir mol atom ya da iyonun aldığı, veya verdiği mol elektron sayısıdır.

Fe ® Fe+3 + 3 e

TD= 3

Fe+3 + 1e ® Fe+2

TD = 1

ß Molarite ile Normalite arasında

N = M . TD

bağıntısı vardır. Yani

N = TD

N = şeklinde maddenin molaritesini tesir değerliği ile çarparsak molaritesi bulunur.

ÖRNEK 19:

0,2 M lık H2SO4 çözeltisinin normalitesi kaçtır?

N = M . TD

N = 0,2 . 2

N = 0,4 normal olur.