Akl-İ Küll
 

Tasavvuf düşüncesinde, kendisini yaratanı kavramayı başarmış olan akıldır. Sufizm'de akıl üçe ayrılır: Akl-ı maaş, sadece yeme-içme aklıdır. Nefsin hüküm sürdüğü hayvani akıl ıolarak da nitelenebilir. Akl-ı maad, korku duyan ve duyduğu korkunun neticesinde dinin emir ve yasaklarına boyun eğmiş akıldır. İlkine yeğlense de bu akıl da insanı kemale erdirmez. Akl-ı küll, kamil akıldır. Kendi yaradılış gayesini kavramış ve buna uygun hareket eden, Allah'ın yeryüzündeki halifesi olan kamil insanın aklıdır.