Hypatia( İlk Bayan Matematikçi Olduğu Söyleniyor) 370- 415
 

İlk bayan öateöatikçi olduğu düşünülen İskenderiye' li ünlü astronom ve matematikçi Theon' un kızı Hypatia. Bilimi ve zerafeti ile olduğu kadar güzelliği ile de ünlü olan bu filozof ve matematikçi Grek hanım Atina'da eğitimini tamamladıktan sonra Iskenderiye'ye yerleşmiş ve orada bir okul açmıstır. Zamanında yaşayanlarca filozof Isidorus'un karısı olduğu söylenmişse de, bunda bir yanılgı olduğu sanılmaktadır; çünkü güvenilir yazarlara göre Hypatia hiç evlenmemiştir. Babasından aldığı sağlam fikir yapısı ile kendisini Platon'un izinde buldu ve Iskenderiye'de Platon, Aristo ve Suda gibi diğer filozoflar üzerine halka açık dersler verdi. En önemli öğrencisi Synesios'dur. Sonradan büyük filozof olan bu öğrencisi ona hayranlığını ve ilmine duyduğu takdirlerini bildiren pek çok mektup yazmıştır. Bu mektuplar felsefe tarihi kitaplarında bugüne kadar gelmiştir. Buna karşın Damaskios ve onun hocası Isodoros, Hypatia için filozof olarak büyük takdirlerini söylerken Iskenderiye'deki Platon geleneğinin etkisi altinda kalmayip, kendi kararını verseydi geometride daha ileri olurdu fikrini ileri sürmüşlerdir. Sinosios ve Herakles'in yetişmelerinde öğretmenleri Hypatia'nin üstün gayreti teşekkürle anlatılmaktadır.

Hypatia çesitli bilim dallarında çalışmıştı; yaratıcı olmaktan çok bir eleştirmen ve yorumcu idi. Astronomik tablolar, Appolonius konik kesitleri ve Diophant üzerine yorumları vardır.

Hypatia'nin en parlak zamanı Arkadius'un hükümranligi dönemine, 415'deki trajik ölümü de Arkadius'un halefi devrine rastlar.

Hypatia'nin Iskenderiye'de yeni Platonculugu yansıtan felsefesi, yaklaşımı bakımından Atina okuluna göre daha araştırmacı ve bilimsel nitelikteydi, ayrıca Atina okulu kadar mistik eğilimler taşımıyordu.

MÖ 3. yüzyildan başlayarak altıyüz yıllık bir süre boyunca insanların Iskenderiye'de başlattığı düşünsel ortamdan sonraki baskı, öğrenmekten korku bütün izleri yok etmiştir. Hristiyanliktan sonra filozoflar takımı Roma hükümdarının himayesinde olmaya devam ettiler ve yeni eğitim hiçbir sekilde yığınlara mal edilmedi. Hükümdar Julyana Apostata'nin onlara verdiği koruma, ölümünden on yıl sonra da devam etti. Hypatia o dönemde ilk Hristiyanlarca büyük ölçüde putperestlikle özleştirilen öğrenim ve bilimi simgeliyordu. Bu nedenle Iskenderiye'de Hristiyanlar ve Hristiyan olmayanlar arasindaki gerginlik ve çatışmalarin öne çıkan ismi olarak görülüyordu. Eski aydınlanmanin temsilcisi olan Hypatia, Pitolemais şehrinin putperest valisi Orestes'in himayesine sığınır, Rahip Cyrillos'un Iskendiriye'ye Baspiskopos olmasından sonra gerginlikler daha artar ve onun yandaşlarinin oluşturduğu bir kitle tarafindan sokakta araba altında linç edilir.

Önceleri Makedonyalilar, sonra Romali askerler, Mısırlı rahipler, Yunan aristokratlari, Fenikeli denizciler, Yahudi tacirler, Hindistan ve Güney Sahra'dan gelen ziyaretçiler Iskenderiye'nin parlak döneminde büyük bir uyum içinde yaşamışlardı. Büyük Iskender'in kurduğu bu şehrin muhteşem bir kütüphanesi ve buna bağlı bir müzesi vardı. Bilim ve düşünce ürünleri burada çiçek açmıştı; pek çok bilim adamının yanında Iskenderiyeli Theon ve kızı Hypatia da bu kütüphaneye devam edenler arasındaydı. Bu kütüphane de fanatikler tarafindan yakılmıştır. Yine Hypatia da bu fanatikler tarafından öldürülmüştür.

Bu olaylar yüzünden bayan matematikçilerin erkek isimleri ile yorum yaptıklarını, eleştiride bulunduklarını, kimliklerini gizlemek için büyük çaba harcadıklarını okumuştum.