YELLOWSTONE Krateri, Bir Sırrını Daha Ele Verdi
 

YELLOWSTONE Krateri, Bir Sırrını Daha Ele Verdi



http://www.legendsofamerica.com/phot...rningGlory.jpg


640.000 yıl kadar önce, şimdi ABD’nin Yellowstone olarak bilinen bölgesinde gerçekleşen
büyük bir volkanik patlama, dev bir krater açmıştı. Günümüzde 45 km en ve 74 km
boyuyla, daha da önemlisi altında gerçekleşen yoğun magmatik etkinliklerle Yellowstone
Ulusal Parkı’nın ilgi odağı olan bu koca krater, birçok bilim insanına göre altında bir
saatli bomba barındırıyor. Bu nedenle de sürekli bir inceleme altında.


Avrupa Uzay Ajansı ESA’nın ERS-2 uydusuyla alınan yeni görüntülerse, kraterde yakın
zaman önce gözlenen birtakım değişikliklerin, yeryüzeyinin 15 km derinliğindeki ergimiş
kayaların hareketiyle oluştuğunu ortaya çıkarmış bulunuyor. Sentetik Apertür Radarlı
Girişimölçümü (InSAR) yöntemini kullanan ABD Jeolojik incelemeler araştırmacıları, kraterin




kuzey duvarındaki değişiklikleri haritalayarak 1997 ile 2003 yılları arasında 13 cm
kadar yükseldiiini keşfettiler. Araştırmacılar böyle bir bilgiye, uydu radar verileri olmaksı-
zın ulaşılamayacağını söylüyorlar.


http://people.uwec.edu/ERICKSKM/Yell...nset2b-800.jpg

Sözkonusu değişikliklerin en belirgin olanları
ndan biri, kuzey duvarın yükselmesi. 1997
yılında başlayan bu yükselmeyle eşzamanlı
olarak, krater tabanının da çökmeye başladığı
görülmüş. Araştırmacıların bulguları, çökmenin
nedeninin, ergimiş kayaların kraterden dı-
şarı akması olduğunu gösteriyor. Kuzey duvarı
n, taban çöktüğü halde yükselmesini araştı
rmacılar şöyle açıklıyorlar: Magmanın dışarı
çıkması ve volkanik sisteme karışmasını sağ-
layan doğal ‘vana’ ya da bacalardan biri, artan
magma akışını karşılayamadığından, magmanı
n kuzey duvar dibinde birikmesine neden
oluyor.


Norris Gayzeri Havzasındaki ani scaklık artı-
şı ve Steamboat Gazyeri’nin 2000 yılında püskürmesinin
olası nedenlerinden biri de bu
magma hareketleri. (9 yıl boyunca suskun kalan
Steamboat Gayzeri, 2000-2003 yılları arası
nda beş kez patladı.) Gayzerin bu üç yıllık
etkinlik dönemi bölgenin tarihine bakıldığında
ilk olmasa da, etkinlik ve biçim değişkliklerinin
neden-sonuç ilişkilerine oturtulabildiği
ilk çalışma bu.


Araştırmacılardan Wayne Thatcher, yüreklerimize
biraz da olsa su serperek, bölgede bir
magma püskürmesinin gerçekleşme olasılığı-
nın çok düşük olduğunu söylüyor. Görünüşe
bakılırsa, buhar-su püskürmesi tehlikesi daha
büyük. Böyle bir olay, etkilerini daha çok bölgede
gösterecek bile olsa, yine de tehlikeli sayı
lıyor.
Nature, 2 Mart 2006
Kayna:BİLİM ve TEKNİK