İklim-İklim Kuşağı
 

İklim-İklim Kuşağı





Bir bölgenin iklimi, o bölgedeki değişken hava koşullarının ortalaması olarak tanımlanabilir. Dünyanın birçok yerinde hava koşulları yalnız yıl içinde değil bir yıldan öbür yıla da büyük değişiklikler gösterir. Bu nedenle, iklim konusunda doğru yargıya götürecek ortalamaların güvenilir olabilmesi için hava durumunun, yani sıcaklık, yağış miktarı, rüzgâr, hava basıncı ve nem oranının en az 30 yıl süreyle her gün ölçülmesi gerekir (bak. Hava Durumu).


Binlerce yıl Önce Eski Yunanlılar, ekvatora yakın olan bölgelerin sıcak, kutupların çevresindeki bölgelerin soğuk, arada kalan bölgelerin ise ılıman olduğunu biliyorlardı. Dünyanın "sıcak kuşak", "soğuk kuşak" ve "ılıman kuşak" gibi kabaca üç iklim bölgesine ayrılması o çağlardan kalmadır ve bu terimler günümüzde de zaman zaman kullanılır. Oysa aynı kuşaktaki bütün bölgelerin iklimi aynı olmadığı gibi, geniş alanlara yayılmış ülkelerde bile bölgeler arasında büyük iklim farklılıkları görülür. Bu farklılığı yaratan ve yeryüzündeki değişik iklim koşullarından sorumlu olan üç temel etken vardır.
Bu etkenlerden ilki bir yerin enlemdi, yani ekvatora olan uzaklığıdır. Çünkü ancak güneş ışınlarını dik olarak alabilen enlemlere Güneş'in ısısı yoğun olarak ulaşabilir.


Bu enlemler, ekvatorun kuzeyinde kabaca Sahra Çölü'nden geçen Yengeç dönencesi ile güneyde kabaca Afrika'nın güney ucundan ve Güney Amerika ile Avustralya'nın hemen hemen ortasından geçen Oğlak dönencesi arasındaki bölgelerdir (bak. DÖNENCELER). Güneş gökyüzündeki görünür hareketini yaparken, temmuz ayında Yengeç dönencesinin, eylülde ekvatorun, ocak ayında Oğlak dönencesinin tam tepesinde (başucu noktasında) bulunur ve martta yeniden ekvatorun üzerinden geçerek Yengeç dönencesine doğru ilerler. Güneş'in iki sınır arasında gidip geliyormuş gibi göründüğü bu dönenceler arasındaki bölgelere ya da tropik kuşağa güneş ışınları öğle