Tarihi Haritalar
 

Tarihi Haritalar

ÇATALHÖYÜK HARİTASI


Çatalhöyük haritası, 1963 yılında Çatalhöyük'te yapılan kazılar sırasında, daha önce kutsal yer olduğu belirlenen bir bölümünün kuzey ve doğu duvarlarında, Çatalhöyük şehir planını gösteren bir harita olarak ortaya çıkarılmıştır.
Haritanın büyük bölümü kutsal yerin uzun kenarını oluşturan kuzey duvarına, kalan bölümü ise kısa kenarını oluşturan doğu duvarına resmedilmiştir. Harita 1-1.5 cm. kalınlığında, perdahlanmış duvar sıvası üzerine yapılmıştır.

http://www.hgk.mil.tr/muze/resimler/mt32.jpg

Haritanın kutsal yerin kuzey duvarı üzerinde bulunan ve halen Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesinde sergilenmekte olan ana parçası tek parça olarak sökülemiş, sergilenen üç parça ve Müze deposundaki bir parçayla birlikte toplam dört parça olarak çıkarılabilmiştir.
Haritanın uzunluğu 3 metre, yüksekliği ise 0.9 metredir.
Çatalhöyük Haritası, yapılmış olduğu Cilalı Taş Çağı'nın uygarlık düzeyi göz öninde tutulursa, günümüz teknolojisi ile de yorumlanabilecek çok başarılı bir sanat eseri olarak karşımıza çıkmaktadır.





KAŞGARLI MÂHMUD'UN DÜNYA HARİTASI


http://www.hgk.mil.tr/muze/resimler/mt34.jpg


Kaşgârlı Mahmud'un Divan-ü Lugat't-Türk adlı eserine ilave ettiği ilk Türk Dünya Haritasında, Türklerin yaşadığı bölgeler ile, bunların ilişkide bulundukları bazı ulus ve ülkeler gösterilmiştir. Bu harita Orta Asya'nın büyük bir kısmını, Çin ve kuzey Afrika'yı içermektedir. Batı yönünde Volga Nehri'ne dayanmaktadır. Dünyanın tepsi gibi düz, ancak yuvarlak olduğu kabul edilen bu harita bir kroki özelliğindedir. Haritada dağlar kırmızı, denizler yeşil, kumluk sahalar sarı, ırmaklar mavi renklerle gösterilmiştir.Haritanın ana merkez noktasını Türk hükümdarlarının oturdukları Balasagun şehri teşkil etmektedir.Yakınında göeterilerek adı belirtilmeyen göl ise Isıg-gölüdür.

Diğer coğrafi adlandırmalar, yer adları ve ülkeler de, haritanın merkezine göre ayarlanmıştır. Yönler ise Türk geleneğine uygun olarak Orhun Kitabelerindekine paraledir. Buna göre haritanın esas yön alma noktasını, doğu teşkil etmiştir. Türklerin yaşadığı bölgelere verilen önem, Türklerin ilişkide bulunduğu diğer ülke ve uluslardan da esirgenmemiştir.

Türklerin ilgisi bulunmadığı alanlar ve uluslar, haritada yer almamıştır. Haritanın merkezini Balasagun şehrinin oluşturması ve haritada, Türklerle kaplı alanların özenli olarak işaretlenmesi ve onlarla ilgili yer adı unsurların belirtilmesi, haritanın bir Türk coğrafyacısının elinden çıktığını açıkca göstermektedir.






İBRAHİM MÜRSEL (TABİB İBRAHİM EL- MÛRSİ)


http://www.hgk.mil.tr/muze/resimler/mt35.jpg

1456 yılında çizdiği Akdeniz haritası ve 1460'da yaptığı Güney Avrupa Haritası ile Türk Haritacılık tarihinde önemli bir yere sahiptir.1567'de yapılan Ali Macar Reis Atlası'na kaynak olan haritalar arasında; hem tarih hem de nitelik bakımından baş yapıt olan Güney Avrupa Haritası, Akdeniz , Ege ve Karadeniz'i mükemmel bir doğrulukta göstermektedir. Bu Harita sadece Osmanlı Haritacılığının değil, Venedik Haritacılığının da ana kaynaklarından biri olup, İstanbul Deniz Müzesinde sergilenmektedir.



PİRİ REİS HARİTASI


http://www.hgk.mil.tr/muze/resimler/piri_reis.gif

Türk Amirali Piri Reis tarafından 1513 yılında ceylan derisi üzerine renkli olarak çizilmiş 21 parçalık Dünya haritasından, ele geçirilebilen tek paftadır. Orijinali Topkapı Müzesi’nde sergilenmektedir.



GİRİT VE RODOS ADASI’NIN KABARTMA HARİTASI

http://www.hgk.mil.tr/muze/resimler/mt6.jpg


Girit ile Rodos Adası’nın 1:250.000 ölçeğindeki renkli kabartma haritası; 91x127 cm. ebadında olup, çerçevesi orijinal ve yazıları Eski Türkçe’dir.

Ayrıca, kabartma haritada Girit Adası’ndaki Hanya Kalesi ile Rodos Adası’ndaki Rodos Kalesi’nin kabartma planları da bulunmaktadır. Bu kabartma harita; Harp Okulu (Mekteb-i Funûn-i Harbiyye-i Şâhâne) Arazi Ölçüm Dersi Öğretmeni Teğmen Halil tarafından Harp Okulu Matbaası’nda basılan haritadan dönüştürülerek 1883 yılında yapılmıştır.



Kabartma haritanın sol üst bölümünde ve süslü bir çerçeve içinde adalar hakkında şu bilgiler mevcuttur:

Girit Vilayeti, Akdeniz’in en büyük adası olup, 30-35 kuzey enleminde ve 21-24 doğu boylamında (Paris Başlangıç Meridyeni’ne göre) bulunmaktadır. Yaklaşık 200.000 nüfusu vardır. Bu nüfusun 80.000’i Müslüman, kalanı Rum ve çeşitli milletlerdendir. Yüzölçümü 9.000 km2., uzunluğu 140 km., (aslında 240 km. olması gerekir) eni 10 ile 40 km. kadardır. Havası ılıman, toprağı oldukça verimli ve bereketlidir. Bu adanın etrafında bulunan limanlar; donanma gemilerinin korunmasına yeterli olduğu gibi, Avrupa ve Asya’nın ortasında ve kıyılarına hakim önemli bir yerde bulunmaktadır.


Rodos Adası 36. kuzey enlemi ve 26. doğu boylamında (Paris Başlangıç Meridyeni’ne göre) bulunmakta ve yüzölçümü 1.100 km2.dir. Nüfusu 40.000’e yakın olup, bu nüfusun yaklaşık yarısı Müslüman, kalanı çeşitli milletlerdendir. Toprağı verimli ve bereketli olup, başşehri Rodos’tur.