Hawaii-Tarihi-Ekonomisi-Doğal Yapısı
 

Hawaii-Tarihi-Ekonomisi-Doğal Yapısı

http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1283607969


ABD'nin 50. eyaletidir. Kuzey Amerika kıtasında yer almayan tek eyalet olan Hawaii'nin tümü adalardan oluşur. Avrupa kökenli ABD'lilerin egemen olmadığı Hawaii'de bütün etnik gruplar birer azınlık durumundadır. Japonlar ise ikinci büyük etnik grubu oluşturur. Adalarda yaklaşık 40 dil ya da lehçe konuşulur. İklimin sürekli olarak çok güzel olması nedeniyle Hawaii Yerli dilinde "hava durumu" sözcükleri yoktur.
Hawaii sekiz büyük ada ile 124 adacıktan oluşur. ABD'nin batı kıyısından yaklaşık olarak 3.862 km uzaklıktadır. Adalar zincirinin uzunluğu 2.575 km kadardır.
Hawaii Adaları milyonlarca yılda oluşmuş

Hawaii'ye İlişkin Bilgiler

YÜZÖLÇÜMÜ: 16.760 km2.

NÜFUS: 1.062.000 (1986).


DAĞLAR: Waianae ve Koolau sıradağları. En yüksek doruklar, Hawaii'deki Mauna Kea, 4.202 metre; Hawaii'deki Mauna Loa, 4.169 metre; Maui'deki Haleakala, 3.056 metre; Hawaii'deki Hualalai, 2.521 metre.


AKARSULAR: Kauai'deki Wailua ve Hanalei; Hawaii'deki Wailuku ve Wailoa.
volkanik adalardır. Büyük Okyanus'un tabanından 5.486 metreye kadar yükselen bir denizaltı dağ sırasının güney bölümüdür. Dünyadaki etkin ya da sönmüş yanardağların en büyükleri Hawaii'dedir. Bunlardan etkin bir yanardağ olan Mauna Loa Hawaii Adası'nda yaşayanlar için ciddi bir tehlike oluşturmaktadır. Dünyanın en büyük sönmüş yanardağı Haleakala Maui'dedir ve kraterinin genişliği 85 knr'dir.

Doğal Yapı

http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1283607969

Adalar zincirindeki başlıca sekiz ada şunlardır: Hawaii, Maui, Molokai, Lanai, Kahoolavve, Oahu, Kauai ve Niihau.
En büyük ada olan Hawaii adaların en güneyindedir. 10.458 knr'lik yüzölçümüyle eyalet . topraklarının yüzde 63'ünü kaplar. Adanın alanı, volkanik hareketlilik sonucu sürekli olarak genişlemektedir. Hawaii üç dağ kütlesinden oluşmuştur. Kilauea dünyadaki en büyük etkin yanardağ dır. 4.202 metre ile bu üçlünün en yükseği olan Mauna Kea'da, doruğa yerleştirilmiş çok sayıda teleskopun yanı sıra bir gözlemevi bulunmaktadır. Hawaii' nin kıyıları engebelidir. Adada lav çölleri, vadiler ve küçük derin dereler vardır. Bol yağış ve nem nedeniyle, adanın güneydoğu bölümü sık bir bitki örtüsüyle kaplıdır. Güneybatısı ise kurak ve sıcaktır.

Adalar topluluğunun ikinci büyük adası olan Maui'ye Vadi Adası da denir. Yüzölçümü 1.888 kırr'dir. Ada bir kıstakla birbirine bağlanan iki dağ kütlesinden oluşmuştur. Kumsallarda volkanik kaynaklı kara kuma rastlanır.


Molokai, Maui'nin kuzeybatısındaki en yakın komşusudur ve 675 km2'lik yüzölçümüyle beşinci büyük adadır. Adanın geri kalan bölümünden 600 metre yükseklikteki kayalarla ayrılan, cüzamlılar kolonisi olarak anılan Kalaupapa 1866'da Kral V. Kamehameha tarafından kurulmuştur. Cüzam kurbanlarının bazıları hâlâ orada yaşar.
Ananas Adası da denilen Lanai tek bir dağ kütlesinden oluşmuştur. En yüksek doruğu Palawai Dağı'dır. Tüm ada Dole Ananas Şirketi'nin malıdır ve adada yaşayanların hemen hemen tümü bu şirkette çalışır. Lanai Adası'nda her yıl 120 milyon ananas toplanır.
Adaların en küçüğü olan Kahoolawe'de yerleşim yoktur; ABD donanmasının topçu eğitimi için kullanılır.

Oahu ya da Başkent Adası 1.574 km2'lik yüzölçümü ile üçüncü büyük adadır. Koolau
ve Waianae sıradağlarının derin vadilerle kesildiği Oahu'da dünyaca ünlü birkaç sönmüş yanardağ vardır. Hawaii Adalan'nın içinde en gelişkin ve nüfusu en yoğun olan adadır. Bu gelişmenin nedeni Hawaii Adalan'ndaki limanlardan yalnızca Pearl Harbor ve Honolulu limanlarının derin su limanlan oluşudur.


Adanın takma adı Honolulu, başkent Honolulu'dan gelir. Hawaii'nin son kralı Kalakaua'nın 1822'de yaptırmış olduğu saray kentin merkezine yakındır. Başkentin nüfusu 805.266'dır. Hawaii turizminin odağı buradaki Waikiki kumsalıdır.
Kauai Adası'nın okyanustan yükselen ilk ada olduğuna inanılır. Kauai'de verimli vadiler, derin yarıklar, mağaralar, sivri tepeler ve çağlayanlar vardır. Olağanüstü güzelliği nedeniyle bu adaya, Bahçe Adası da denir. Kauai' nin ortaya çıkışından bu yana geçen milyonlarca yılda lavlar, tarım için çok elverişli, zengin ve verimli bir toprağa dönüşmüştür. Kauai'de yıllık yağışın 15 metreyi geçtiği Waialeale Dağı yeryüzünün en çok yağış alan noktasıdır.


Niihau Adası olağanüstü tarihi nedeniyle Eski Zaman Adası olarak da anılır. 1863'te Kral IV. Kamehameha bu adayı İskoç Elizabeth Sinclair'e sattıktan sonra, onun soyundan gelen Robinson ailesi adanın yerel kültürünü titizlikle korumaya çalıştı. Yalnızca Yerli Hawaiililer'in yaşadığı adada turistik etkinliklere yer verilmediği gibi, ziyaretçilerin de adada bir günden fazla kalmalarına izin verilmez. Hükümet görevlileri bile gün batarken adadan ayrılmak zorundadır. 1959'da ABD' nin eyaleti olmaya karşı oy veren tek ada Niihau'ydu. ingilizce'nin yanı sıra eski Hawaii dili de konuşulur.

Ekonomi
http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1283607969



Hawaii'nin başlıca gelir kaynağı turizmdir. Bunu askeri kuruluşların sağladığı gelir, tarım ve sanayi izler. Besin, petrol, taşıt araçları gibi gereksinimler için Hawaii ABD'ye bağımlıdır. Başka ülkelere ve ABD'ye sattığı malların başlıcaları şeker, taze ve konserve ananas, giysi, çiçek ve konserve balıktır.
1901'de ilk otel yapıldı ve Hawaii'de turizm yavaş yavaş gelişmeye başladı. Ama, turizmdeki asıl gelişme II. Dünya Savaşı sonrasında, özellikle de havayolu bağlantısının kurulduğu 1960'tan sonra görüldü. 196080 arasında Hawaii'nin nüfusu yüzde 50 arttı ve yapılaşma patlaması günümüze kadar sürdü.

Tarih

http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1283607969

İlk Hawaiililer'in yaklaşık İS 400'de Polinezya'dan geldikleri sanılmaktadır. 1778'de Kauai Adası'na gelen İngiliz kâşifi Cook, takımadaya Sandvvich Adaları adını vermişti. O zaman adaların her biri ayrı bir şefin yönetimindeydi. 1810'da Kral I. Kamehameha tümünü yönetimi altında birleştirdi.

İlk misyonerler 1820'de ABD'den geldiler. Çok geçmeden Avrupa'dan da başka misyonerler geldi. Balina avcı gemileri bu adalarda kışlamaya başladı. Tüccarlar, kâşifler ve serüven meraklıları Hawaii'yi uğrak yeri yaptı.
1820'lerin başlarında, adaların ekonomisini günümüze kadar ellerinde tutacak olan aileler buraya yerleşmeye başladı. Şeker ve ananas plantasyonları adaların ekonomisine egemen oldu. Hawaii topraklarının yüzde 50'si hâlâ bu ailelerin soyundan gelenlerin elindedir.

Hawaii 1858'de ABD'ye katılmak için başvurdu; ne var ki reddedildi. 1893'te. Kraliçe Liliuokalani anayasayı ortadan kaldırmak istedi. Bu tutumu monarşinin yıkıldığı bir devrime yol açtı. 1894'te cumhuriyet kuruldu. 1898"de ABD ile bir birleşme anlaşmasına varıldı. 1900'de Hawaii bir bölge olarak ABD'ye katıldı. ABD 1959'da Hawaii'yi 50. eyaleti olarak kabul etti.

Cevap : Hawaii-Tarihi-Ekonomisi-Doğal Yapısı
 

http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1283607553

HAWAii, Büyük Okyanus'ta takımada, ABD'nin eyaleti, Polinezya'da; 16 600 km2; 965 000 nüf. Yönetim merkezi Honolulu.

coğrafya

Yengeç dönencesinin tam G.'inde yer alan takımada, K.-B.'dan G.-D.'ya doğru uzanan başlıca sekiz adadan oluşur: Nii-hau, Kauai, Oahu, Molokai, Lanai, Kaho-olawe, Maui ve Hawaii (bu adaların hepsi yanardağ kökenli ve dağlıktır). Tropikal iklimin etkisindeki takımadada, rüzgâr alan çok yağışlı kıyılarla (K.-D.) rüzgâr almayan, çok daha kurak kıyılar (G.-B.) arasında büyük bir iklim farklılığı görülür.
Takımadada, sayılarının 1830'a doğru 130 000 olduğu sanılan Polinezyalılar çok azaldı: 1905'te 37 000; günümüzdeyse saf ırktan Polinezyalılar'ın sayısı 10 000'i geçmez. Yerlilerin çoğu, takımadaya akın eden çeşitli halk öbekleriyle (özellikle Japonlar, Çinliler, Filipinliler ve Kuzey Amerikalılar) karışarak melezleşmiştir. Yaşam düzeyinin hızla yükselmesi bütün bu toplulukların bütünleşmesini kolaylaştırmıştır. (Gelir düzeyi, Amerika kıtası genel ortalamasından yüksektir.)

Başlıca geçim kaynağı öncelikle şeker-kamışıdır; şekerkamışı üretimi için çeşitli Asya ülkelerinden işçi getirilmiştir Makineleşme ve yüksek verim, şekerkamışı üretiminin, ücret giderlerinin çok yüksek olmasına karşın, 1 Mt dolayında tutulmasına olanak vermiştir. Tersine, hasat döneminde çok sayıda işçiyi gerektiren ananas işletmeleri gerilemektedir. Geniş alanlarda yaygın yöntemlerle ve süt üretimi için de yoğun yöntemlerle büyükbaş hayvancılık yapılmaktadır. Balıkçılık önemlidir (uzunkanat tonbalığı).

Tarımsal üretimden sağlanan gelir, bugün askeri harcamaların (Pearl Harbor, Büyük Okyanus'taki en büyük hava-deniz üssüdür) ve turizm etkinliklerinin yanında düşük kalır: 1955'te 110 000 olan turist sayısı, 1980'de yaklaşık 4 milyona yükselmiştir. Özellikle ABD'den (°/o 75) ve Japonya'dan (°/o 20) gelen bu turistlerin çoğu, Oahu adasındaki Honolulu'nun plajı olan Waikiki'de konaklamaktadır.

tarih

Tahiti asıllı olan Hawaiililer, takımadaya yaklaşık 1000 yılında geldiler. Yalnızca sözlü kültürü olan, ama çok gelişmiş gemicilik ve tarihlendirme tekniklerine dayanan feodal tipte bir toplum kurdular. Kaptan Cook 1778'de çıktığı bu adalara ingiliz donanma bakanının onuruna "Sandwich" adaları adını verdi. Bir yıl sonra buraya geri döndü ve öldürüldü.

• Batı istilası (1780-1850). Kral Kamehameha I (1782-1819) Avrupa silah ve tekniklerinden yararlanmayı bildi ve adaların çoğunda kalıcı bir krallık kurdu. Amerikalı balina avcılarının adalarda kışlamasından, birçok kâşif, tüccar ve serüvencinin gelmesinden ve kaptan Vancouver'ln 1794'te sürü hayvanları getirmesinden yararlandı.
1820'de ilk Yeni ingiltere presbiteryen misyonerleri geldi. 1825'te Picpus tarikatına bağlı rahipler papa tarafından adaları hıristiyanlaştırmakla görevlendirildi. 1831'de protestanlar katoliklerin adalardan sürülmesini sağladılar. Fransız hükümeti ve misyonerleri (1838'de) dinsel ve ticari bakımdan protestanlarla eşit haklara sahip olmak istediler. 1842'de bir ingiliz konsolosun gelmesi ve Royal Navy'nln (Krallık donanması) Hawaii hükümeti üzerinde yaptığı baskılar, olayların artmasına yol açtı. Palmerston döneminde, özellikle 1835 ve 1851 yıllarında huzursuzluk iyice yoğunlaştı; bu arada amerikalı misyonerlerin etkisi giderek arttı. Kamehameha hanedanı bağımsızlığını korumaya çalıştı, ama anayasal bir hükümeti (1839) ve yazılı bir anayasayı (1840) kabul etmek zorunda kaldı. 1842-43'te Büyük Britanya, Fransa ve ABD, takımadanın bağımsızlığına saygı taahhüdünde bulundular; ama yollarla donatılan, avrupalılaşan (dil, okullar, din) Hawaii tümüyle değişti.

• Amerikan egemenliği (1850-1900). Amerikalılar, Hawaii limanlarına serbestçe girme hakkını elde ettiler (1849), ama Kamehameha lll'ün ilhak isteğini geri çevirmeleri, Hawaii'nin Fransa ve ingiltere ile yakınlaşmasına yol açtı. Amerikalı kahve ve şekerkamışı ekicilerinin yerleşmesi, Hawaii ürünlerinin tek dış pazarı olan ABD ile karşılıklı ticareti geliştirdi (1875). 1887'de Pearl Harbor koyu bu ekicilere bırakıldı.
Amerikan pazarı Hawaii şekerine kapatılınca bunalım baş gösterdi (1890 himayeci tarifesi). Kraliçe Liliuokalani, ameri-kanlaştırılmaya karşı tepki gösterdiyse de, 1893'te bir grup amerikalı ekici ve misyoner tarafından tahttan indirildi. Takımadanın, ABD'ye ilhakını isteyen bir cumhuriyet ilan edildi. Başkan Cleveland önce bu isteği reddetti, ama emperyalist dalga 1898'de Hawaii'nin ABD tarafından ilhakına ve 1900'de ülke toprağı statüsüne alınmasına yol açtı.

• Bir amerikan toprağı (1900'den beri). Meyve ve şeker satışının yanı sıra, 1922'den sonra yoğun biçimde askeri tesislerin kurulması takımadanın refahını sağladı. Pearl Harbor önemli bir üs durumuna geldi. Özellikle japon ağırlıklı büyük bir göç hareketi karşısında yerli nüfus azınlıkta kaldı.

Savaş, Japonlar'ın 7 aralık 1941'de Pearl Harbor'a saldırmasıyla başladı. Bir daha tehdit edilmeyen adalar, yoğun bir askeri etkinliğin ve (asya kökenli halkın özgürlüklerinin askıya alınması pahasına) Pasifik savaşı'nın merkezi oldu. Özerklik yanlılarının başarısızlığa uğramasından sonra, 1959'da Hawaii'ye eyalet statüsü tanındı.

arkeoloji

Hawaii'de yerleşmiş olan Pollnezyalılar' ın araç ve gereç kültürü görece bir yalnızlık içinde yavaş yavaş gelişti. Hawaiili-ler, kalıntılarına bugün de bolca rastlanan tapınaklar (heiao) yaptılar: bir duvarla çevrili, taraçaları, tören bölmeleri olan avlular, daha önemli avlularda üstleri kabuk örtüsüyle (tapa) kaplanmış dallardan yapılan "kâhinler" kulesi adı verilen kuleler.

Hawaii Resimleri