Guguk Kuşları-Türleri- Eskidünya Gugukları
 

Guguk Kuşları-Türleri- Eskidünya Gugukları



http://upload.wikimedia.org/wikipedi...s_canorus2.jpg





Ilıman iklim kuşağında ve tropik bölgelerde yaşayan guguk kuşlarının 120'den çok türü vardır. Bunlardan 50 kadarı "yuva asalağı" olarak tanınır. Çünkü bu kuşlar üreme mevsiminde yavruları için yuva hazırlamayıp yumurtalarını başka kuşların yuvalarına bırakırlar. Böylece, yuvanın sahibi olan kuş kendi yavrularıyla birlikte yumurtadan çıkan guguk yavrularına da bakar.

Eskidünya Gugukları

Avrupa, Asya ve Afrika'nın hemen her yanına dağılmış olan bayağı guguk (Cuculus canorus) yumurtalarını genellikle incirkuşları ile çit serçelerinin, bazen de ötleğenler ile kuyruksallayanların yuvasına bırakır.


Bu guguğun yumurtaları kuşun boyutlarına oranla çok küçüktür ve hepsi aynı renkte olmaz. Bu yüzden dişi guguk, yumurtaları kendisininkilere benzeyen başka bir kuş türü bulmakta pek güçlük çekmez. Üreme mevsimi gelince dişi guguk çevreyi dolaşarak yumurtaları için uygun yuvalar aramaya başlar. Seçtiği yuvadaki yumurtalardan birini alıp yerine kendi yumurtasını bırakır ve oradan uzaklaştıktan sonra yuvadan aldığı yumurtayı ya yer ya da yere atarak kırar. "Üvey" ana baba genellikle yuvalarına yabancı bir yumurta bırakıldığım anlayamaz ve bütün yumurtalardan yavrular çıkıncaya kadar kuluçkaya yatmayı sürdürür.

Dişi guguk yumurtalarını bırakmak için genellikle hep aynı kuş türünü seçer. Bu kuşlar yuvalarını kurunca, davranışlarını gözleyerek yuvada olmadıkları anı kollar ve genellikle öğleden sonraları sessizce yaklaşarak her yuvaya bir yumurta bırakır. Çoğu kez 12 yumurtasını bırakmak için 12 ayrı yuva bulması gerekir. Hatta bir dişi guguk bunun iki katı kadar yumurta yumurtlayabilir. Bir yuvadaki yavruların yumurtadan çıkmak üzere olduğunu anladığında hepsini yok edecek kadar da acımasızdır. Böylece, yuvanın sahibi olan dişi kuşun yeniden yumurtlamasını ve kendi yavruları yumurtadan çıkıncaya kadar kuluçkaya yatmasını sağlamış olur.


Yumurtadan yeni çıkmış kör ve tüysüz bir guguk yavrusu, yuvada başka yumurtaların ya da yavruların bulunduğunu anlayınca, bunları iterek yuvadan düşürür. Yumurtalarının yok olduğunu ya da yavrularının öldüğünü fark edemeyen yuva sahipleri guguk yavrusunu kendi yavruları gibi büyütürler. Bu yavru o kadar hızlı büyür ki, bir süre sonra onu doyurabilmek için bütün gün tırtıl aramak zorunda kalırlar. Hatta guguk yavrusu yuvadan dışarı çıkacak kadar geliştiğinde bile, üvey ana baba kendilerinden çok daha iri olan bu yavruyu beslemeye devam eder. Bu arada gugukların gerçek ana babaları yavrularıyla hiç ilgilenmez bile. Kışlamak için Afrika'ya gidecek olan yavrular genellikle eylül sonunda, daha yaşlı kuşlar çoktan göç etmişken, tek başlarına göç yolculuğuna çıkmak zorunda kalırlar.

Öbür Guguk Türleri

Avustralya'da, bayağı guguk gibi yuva asalağı olan 11 guguk türü yaşar. Bunlardan kara kulaklı guguk {Chrysococcyx osculans) yumurtalarını benekli ötleğenin yuvasına bırakır. Çünkü bu iki kuş türünün koyu kırmızı renkli yumurtaları birbirine çok benzer. Yalnız guguk yumurtalarının rengi zamanla solduğu halde benekli ötleğeninkiler çatlayıncaya kadar kıpkırmızı kalır.

Kuzey Amerika'da yaşayan sarı ve kara gagalı guguklar yuva asalağı değildir; kendi yuvalarını yaparak yavrularına kendileri bakarlar. Sarı gagalı guguk (Coccyzus americanus) genellikle su kenarlarındaki çalılıklarda yaşar ve mavimsi _ yeşil kabuklu yumurtaları için derme çatma bir yuva kurar. Bu türe çok benzeyen kara gagalı guguk {Coccyzus erythropthalmus) daha ürkek bir kuştur; bu yüzden böcek ve tırtıl bulmak için genellikle geceleri uçar.

Koşar guguk {Geococcyx californianus) Kuzey ve Orta Amerika'nın yarı çöllük bölgelerinde yaşar. Kabarık göğüs tüyleri, tüylerinin belirgin çizgili deseni ve gözlerinin çevresindeki kırmızı ve mavi halkalarla güzel görünümlü bir kuştur. Güçlü bacaklarıyla saatte

37 km hızla koşabilen bu guguk türü küçük yılanları, kertenkeleleri, böcekleri ve yerde yuva yapan kuşların yavrularını yiyerek beslenir.
Hindistan'da yaşayan koel (Eudynamys scolopacea) de adını ötüşünden alan bir guguk türüdür. Bütün gün "koel, koel" sesi çıkararak öten bu kuşun erkeği tümüyle kara, dişisi kahverengidir.