Gecekondu-Türkiye'de Gecekondu
 

Gecekondu-Türkiye'de Gecekondu


Türkiye'de gecekondu yapımı 1930'larda başladı. Ama asıl II. Dünya Savaşı'ndan sonra, tarımın makineleşmesi ve kentlerde sanayi kollarının gelişmeye başlamasıyla köyden kente göç hızlandı. Bu göçlerle özellikle İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük kentlerin nüfusu hızla arttı. Ne var ki, sanayi ve hizmet kesimleri bu nüfus artışını karşılayacak iş olanaklarını sağlayacak kadar gelişmemişti. Bu yüzden, kente göçenlerin çoğu geçici, güvencesiz işlerde, düşük ücretlerle çalıştı;

konut sorunlarını ise gecekondu yaparak çözmeye çabaladılar. 1948'de çıkarılan, gecekondularla ilgili ilk yasada yalnızca Ankara kentindeki gecekonduları iyileştirici, yeni gecekondu yapımını önleyici, arsa dağıtımına ilişkin düzenlemeler yer alıyordu. Aynı yıl çıkarılan ve tüm Türkiye'yi kapsayan ikinci yasa, arsa dağıtılan kişilerin konut kredisinden yararlanmasını sağlayan daha kapsamlı bir yasaydı. 1953 ve 1966 yıllarında o tarihe kadaryapılmış bütün gecekondular yasallaştırıldı ve 1966'da ilk kez "gecekondu" sözcüğü kullanıldı.

Yapılan gecekonduların yıktırılması günümüzde sıkça rastlanan olaylardandır. Ne var ki, köklü çözümler getirilmedikçe hiçbir barınağı olmayan insanların bıkıp usanmadan gene aynı yolu denedikleri görülmektedir. Gecekondular yaygınlaştıkça başını sokacak bir tek gecekondusu olanların yanı sıra, bu işten çıkar sağlamak için gecekondu yapıp satanlar, gecekondusunu kiraya verenler, gecekonduculuğu meslek haline getirerek kaba kuwet yoluyla ele geçirdikleri toprakları gecekondu yapmak isteyenlere yüksek fiyatla satanlar da ortaya çıktı.

1988 yılı tahminlerine göre Türkiye'de bulunan toplam 2 milyon gecekonduda 10 milyona yakın insan yaşamaktadır. Ankara nüfusunun yüzde 70'ini, İstanbul'un yüzde 60'ını, İzmir ve Adana'nın da yüzde 50'sini gecekondularda yaşayanlar oluşturmaktadır.