Gardenya-Süs Bitkisi
 

Gardenyalar gösterişli ve güzel kokulu çiçekleriyle birçok ülkede yalnızca süs bitkisi olarak tanınır. Oysa bu bitkilerin anayurdu olan Asya ve Afrika'nın tropik bölgelerinde ekonomik açıdan önem taşıyan birçok gardenya türü vardır. Örneğin en güzel çiçekli gardenya türlerinden biri (Gardenia jasminoides) Çin'de çiçekleri için değil, san renkli bir boyarmadde veren meyveleri için yetiştirilir. Bu bitki 1,5 metreye kadar boylanabilen bir çalıdır. Doğu Hint Adaları'nda yetişen, ağaç boyutlarındaki başka bir gardenya türünün en önemli ürünü ise gövdesinden sızan zamktır. Güney Afrika kökenli, gene ağaç boyutlarındaki iki türün de sert ve dayanıklı odunu değerlidir. Kökboyasıgiller (Rubiaceae) familyasının Gardenia cinsini oluşturan bu bitkilerin bilimsel adı, ABD'li botanikçi Alexander Garden'ın onuruna verilmiştir.


Gardenyalar anayurdundan alınarak dünyanın hemen her yanına götürülmüş ve çiçekçilik açısından önem taşıyan pek çok çeşidi yetiştirilmiştir. Bu süs bitkileri, kışın dökülmeyen parlak, koyu yeşil renkli yaprakların arasında hoş bir karşıtlık yaratan güzel çiçekleri için yetiştirilir. Taçyaprakları mumla kaplıymış gibi hafif buğulu olan bu beyaz ya da açık sarı, yalınkat ya da katmerli çiçekler ilk bakışta kamelyanın çiçeklerini andırır; ama gardenya çiçeklerinin çok daha hoş ve çarpıcı bir kokusu vardır (bak. Kamelya).

Doğal yetişme ortamları tropik bölgeler olduğu için sıcaktan ve nemden hoşlanan gardenyalar genellikle seralarda yetiştirilir ve çelikleme yoluyla çoğaltılır. Bu arada bazı çeşitleri ılıman iklimlerde bahçe bitkisi olarak açık hava koşullarına da uyum sağlamıştır.