Fındık
 

Fındık



Lezzetli ve besleyici meyveleri için yetiştirilen fındık ağaçlarının 15 kadar türü vardır. Aslında bu türlerden çoğu çalı ya da ağaççık boyutlarını aşmaz; içlerinde ağaç kadar boylanam pek azdır. Huşgiller familyasının Corylus cinsini oluşturan fındık türleri kuzey yarıkürenin ılıman bölgelerinde kendiliğinden yetişir. Ama meyvelerinin değeri daha eskiçağlarda anlaşıldığı için fındık yetiştirmeye çok erken tarihlerde başlanmış ve kendi aralarında çaprazlanan türlerden pek çok çeşit elde edilmiştir.

Fındık ağaçlarının yaprakları oval ya da yürek biçiminde, kenarları dişli, alt yüzleri de tüylüdür. Fındık birevcikli bir bitkidir; yani aynı ağaç hem erkek, hem dişi çiçekler verir. Kışın, henüz yapraklanmamış olan fındık

ağaçları, dallardan sarkan sarı renkli, güzel püsküllerle donanır. Bu sarkık püsküller, ağacın "tırtıl" ya da "kedicik" denen erkek çiçekleridir. Çiçektozları rüzgârla savrularak, tepesindeki kırmızı dişiorganlarıyla birer pomponu andıran, bir araya kümelenmiş küçük dişi çiçeklere taşınır.

Fındığın sert kabuklu, yuvarlak ya da yumurtamsı meyveleri kadeh biçiminde yeşil bir kılıfla sarılıdır ve genellikle iki üç meyve bir arada bulunur. Yenen bölüm, bu sert kabuğun içindeki yağlı tohumlardır. Fındık içi dediğimiz bu tohumlar, bitkisel yağlardan başka karbonhidrat, protein, çeşitli vitamin


ve mineraller içeren değerli bir besindir. Taze, kurutulmuş ya da kavrulmuş olarak yendiği gibi çikolata, pasta, şekerleme ve tatlılara katılır. Ayrıca, tohumlardan çıkarılan fındık yağı gıda, eczacılık, sabun ve parfüm sanayisinde kullanılır. Fındık ağacının oldukça sert, sağlam ve esnek olan odunundan da özellikle Karadeniz Bölgesi'nde alet sapı, baston ve sandalye gibi eşyalar yapılır. Adi fındık (Corylus avellana), Lambert fındığı (Corylus maxima) ve Türk fındığı (Corylus colurna) adıyla tanınan türler Türkiye'nin yerli bitkileridir. Ama yurdumuzda en çok adi fındık ile Lambert fındığının

çaprazlanmasıyla elde edilmiş melez çeşitler yetiştirilir. Sayıları 20'yi bulan bu çeşitler meyvelerinin yuvarlak, sivri ya da badem biçiminde oluşuna göre gruplandırılır. İçlerinde en lezzetlisi, yağ oranı çok yüksek olan tombul Giresun fındığıdır. Tazeyken yenen az yağlı Değirmendere fındığı da İzmit yöresinde yaygın olarak yetiştirilir.


Türkiye, 250 milyonu geçen ağaç sayısı ve 280 bin ton dolayındaki kabuklu kuru fındık üretimiyle dünya birincisidir. Fındık ağaçlarının yüzde 91'i Karadeniz Bölgesindedir ve üretimin yarıya yakınını Ordu ile Giresun illeri sağlar. 19. yüzyıl sonlarından beri dış ülkelere satılan fındık, Cumhuriyet döneminde Fındık Tarım Satış Kooperatifleri Birliği' nin (Fiskobirlik) kurulmasıyla Türkiye'nin en önemli ihraç ürünleri arasına girmiştir.