Ehrlıch Paul-Alman Bakteriyoloji Bilgini
 

Ehrlıch Paul-Alman Bakteriyoloji Bilgini



Alman bakteriyoloji bilgini Ehrlich(18541915) başta difteri olmak üzere birçok hastalığın önlenmesini ve frengi gibi bazı hastalıkların tedavisini sağlayan çalışmalarıyla tanınır. Ayrıca, hastalıkların kimyasal bileşiklerle tedavisini öngören kemoterapinin de öncüsüdür.


Strehlen'de doğan Ehrlich Almanya'daki Breslau (bugün Polonya sınırları içindeki Wroclaw), Strasbourg, Freiburg ve Leipzig üniversitelerinde öğrenim gördü. 1878'de tıp öğrenimini tamamlayınca, hastalıkların önlenmesinde ve tedavisinde kimyasal maddelerden nasıl yararlanılabileceğini araştırmaya koyuldu. Bakterilerin vücut'dokularına yerleşerek kolera, tifo, verem, tetanos, kangren gibi birçok hastalığa yol açtıklarını biliyordu. Deneyleriyle bu bilgileri daha da zenginleştirerek bazı bakterilerin doğrudan dokuları yıkıma uğrattığını, bazılarının da toksin denen zehirli salgılarıyla vücuda zarar verdiğini saptadı. Bunun üzerine bütün ilgisini antitoksinlere, yani zehirlere karşı etkili olabilen serumlara yöneltti.


O yıllarda, sağlıklı bir hayvana toksin şırınga edildiğinde hayvanın vücudunda bu maddeye karşı bir antitoksin geliştiği biliniyordu. Demek ki bu hayvanların kanından hazırlanan serum insanlara şırınga edildiğinde hastalıklara karşı bağışıklık kazandırabilirdi. 1906'dan başlayarak Frankfurt'taki Speyer Deneysel Tedavi Enstitüsü'nde Ehrlich'in yönetiminde sürdürülen araştırmalarda, difteriye karşı bağışıklık yaratmak için at serumu kullanıldı ve Ehrlich difteri antitoksini için gereken kesin dozajı saptadı. Aynı enstitüde, başka hastalıkların antitoksinlerini üretebilmek için başka hayvanlar üzerinde de araştırmalar yapıldı {bak. Bağişiklik). 1908 Nobel Tıp Ödülü, bağışıklık konusundaki çalışmaları nedeniyle Paul Ehrlich ile İlya İliç Meçnikov arasında bölüştürüldü.

biri de kimyasal boyaların kullanımına ilişkindir. Fareler ve kobaylar üzerinde deneyler yaparak, kömür katranından elde edilen bazı anilin boyaların canlı dokuları ve sinirleri boyadığını buldu. Böylece ilk kez sinir sisteminin çalışmasını inceleme olanağı doğdu. Ayrıca, boyanan dokularda bakteri ve toksinlerin yol açtığı olumsuz etkiler de gözlemlenebildi. Ehrlich daha sonra bazı boyaların insan ve hayvan dokularına zarar vermeksizin bakterileri yok ettiğini saptadı. Tripanozoma adıyla bilinen tekhücreli asalakların yol açtığı bir hastalığa yakalanan fareler mutlaka ölüyordu. Ama hayvana tripan kırmızısı denen kimyasal bir boya verildiğinde hastalık denetim altına alınabiliyordu. Ehrlich boyalarla yüzlerce deney yaptı ve sonunda Afrika'da çok yaygın olan uyku hastalığının tripan boyasıyla tedavi edilebileceğini buldu.

Ehrlich 1909'da da frengi tedavisinde kullanılabilen bir bileşik geliştirdi. Frengi bugün bile dünyanın her yanında görülen son derece bulaşıcı bir hastalıktır. Salvarsan adıyla piyasaya sürülen bu bileşik daha çok '"606''' olarak anılır. Çünkü frengiye karşı etkili olabilecek çeşitli kimyasal bileşikleri deneyen Ehrlich bu bileşiği 606. deneyde bulmuştu. Salvarsan'ın bulunması kemoterapinin gerçek anlamda başlangıcı sayılır.