Evren Kenan
 

Evren Kenan



Türkiye Cumhuriyeti'nin yedinci cumhurbaşkanı olan Kenan Evren(doğumu 1918), Manisa'nın Alaşehir ilçesinde doğdu. İlk ve ortaöğrenimden sonra Kara Harp Okulu'nu 1938'de bitirdi. 1940'ta Topçu Okulu'nu bitirip topçu subayı olarak orduya katıldı. 1946'da girdiği Kara Harp Akademisi' ni de 1949'da bitirerek kurmay yüzbaşı oldu. Bir süre genelkurmayda ve 1. Ordu'nun çeşitli kurum ve birimlerinde görev aldı. 195859 yıllarında 9. Kore Türk Tugayı'nda kurmay başkanlığı yaptı.

1964'te tuğgeneral olan Kenan Evren, 1967'de tümgeneralliğe, 1970'te korgeneralliğe, 1974'te de orgeneralliğe yükseltildi. 197677 yılları arasında Ege Ordu Komutanlığı ve 197778 yıllarında Kara Kuvvetleri Komutanlığı görevinde bulunduktan sonra 6 Mart 1978'de genelkurmay başkanı oldu.


Kenan Evren bu görevi yürütürken Aralık 1979'da öbür kuvvet komutanlarıyla birlikte, cumhurbaşkanına bir uyarı mektubu göndererek, iki büyük siyasal parti olan Adalet Partisi ile Cumhuriyet Halk Partisi'nin işbirliği yapmasını ve ülkeyi birlikte yönetmesini önerdi. Önerilerden sonuç alınmadığı, ülkenin içinde bulunduğu bunalımdan kurtulması gerektiği gerekçesiyle ordu, Kenan Evren'in başkanlığında ve emir komuta zinciri içinde yapılan bir harekât ile 12 Eylül 1980'de ülke yönetimine el koydu. Meclis kapatıldı;


bütün yasama ve yürütme görevlerini beş orgeneralden oluşan Milli Güvenlik Konseyi üstlendi. Kenan Evren'in başkanlığını yaptığı konsey, televizyon ve radyoda yayımladığı bildirilerde ülkenin iç ve dış düşmanlarca iç savaş eşiğine getirildiğini, devlet organlarının çalışamaz durumda olduğunu, siyasal partilerin kısır çekişmeler içinde kaldığını belirtti. Milli Güvenlik Konseyi bütün yurtta sıkıyönetim ilan etti. Siyasi partilerin yöneticilerini gözetim altına aldı. Feshedilen hükümetin yerine emekli oramiral Bülend Ulusu başkanlığında yeni bir hükümet kuruldu. Kenan Evren yurt gezilerine çıkarak yaptıkları askeri harekâtın amaçlarını açıkladı.


1981'de Milli Güvenlik Konseyi'nce seçilen üyelerle Danışma Meclisi açıldı. Danışma Meclisi bir anayasa taslağı hazırladı. 1982'de kabul edilen anayasanın geçici birinci maddesi ile Kenan Evren yedi yıl için cumhurbaşkanı seçilmiş oldu.


Yeni anayasa ile cumhurbaşkanının görev ve yetkileri de genişletiliyordu. Bu yetkiler arasında Devlet Denetleme Kurulu, kısaca YÖK diye adlandırılan Yüksek Öğretim Kurumu, Anayasa Mahkemesi, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu ve Yargıtay üyeleri ile cumhuriyet başsavcısını seçmek de vardı. Ayrıca seçimlerin yenilenmesine karar vermek, yasa hükmünde kararname çıkarmak, sıkıyönetim ve olağanüstü hal ilan etmek gibi yetkilere de sahip oldu.


1983'te Genelkurmay Başkanlığı görevinden emekliye ayrılan Kenan Evren Ordunun 12 Eylül 1980'de yönetime el koyması üzerine Milli Güvenlik Konseyi Başkanı Kenan Evren devlet başkanlığını da üstlenmişti. 7 Kasım 1982'de yapılan halkoylamasıyla yeni anayasa kabul edilirken, Evren de Türkiye'nin yedinci cumhurbaşkanı oldu. Kenan Evren yedi yıllık görev süresi sona erdiğinde, 9 Kasım 1989'da görevi Türkiye Büyük Millet Meclisi'nce seçilen Turgut Özal'a devretti.