Dominik Cumhuriyeti
 

Dominik Cumhuriyeti


Hispaniola Adası'nın üçte ikilik doğu bölümünde yer alır. Batısında Haiti Cumhuriyeti vardır (bak. HAİTİ). Hispaniola Adası, Batı Hint Adalan'ndan olan Büyük Antiller'in ikinci büyük adaşıdır. İspanyol sömürgesi olduğu dönemde adaya Santo Domingo denirken,

günümüzde Haiti olarak da anılır. Dominik Cumhuriyeti'nde ılıman bir tropik iklim egemendir. Özellikle kuzey kesimine bol yağış getiren Alize rüzgârlannın yanı sıra, ciddi tehlikeler yaratan kasırgalar görülür (bak. Alize RÜZGARLARI).
Ülkeyi kuzeybatıgüneydoğu doğrultusunda kesen sıradağlar ve derin vadiler vardır. Batı kesimi kıraç topraklarla kaplıdır. Orta Cordillera Sıradağlan'mn en yüksek tepesi olan

Duarte Doruğu 3.175 metredir. Ülkenin en bereketli topraklan Cibao Vadisi'ndedir. Başlıca ırmakları Yaque del Norte, Yaque del Sur ve Yuna'dır. Akarsu ağızlarında timsahlara rastlanır. Çeşitli kuşlar, göl çevrelerinde flamingolar bulunur. Deniz hayvanları çok çeşitlidir. Nüfusun büyük bir bölümü Yerliler ile Avrupalılar'ın karışımıyla ortaya çıkan Mestizolar'dan oluşur. Avrupalılar ve Siyahlar azınlık durumundadır. Resmi dil olan İspanyolca'nın dışında çeşitli Avrupa dilleri konuşulur.
Dominik Cumhuriyeti'nin başkenti, yaklaşık 1 milyon kişinin yaşadığı Santo Domingo, Ozama Irmağı'nın ağzında yer alır. 1496'da, Kristof Kolomb'un kardeşi Bartolomeo

Kolomb tarafından kurulan kentte Kristof Kolomb'un gömülü olduğu 1514 tarihli bir katedral ve Yenidünya'nın ilk üniversitesi sayılan Santo Domingo Özerk Üniversitesi (1538) vardır. Ülkenin ikinci büyük kenti Santiago de los Caballeros kuzeyde, Yaque del Norte Irmağı kıyısında yer alır.
Ülke ekonomisi tarıma dayalıdır. Tarım daha çok verimli toprakları olan Cibao Vadisi'yle başkent yakınlarında yoğunlaşmıştır. Başlıca ürünler şekerkamışı, mısır, pirinç, tütün ve kakaodur.


Kıyılarda yetişen maun, sedir ve çam ağaçları kereste olarak dış ülkelere satılır. Orta Cordillera Sıradağlarında sığır yetiştirilir. Temel sanayi kolları şeker, rom, puro ve sigara üretimi, madencilik ve turizmdir. Başlıca madenler boksit ve demir cevheridir.
Karayolları oldukça yeterlidir. 1.700 km uzunluğundaki demiryolları genellikle şeker taşımacılığında kullanılır. Sulama ve hidroelektrik enerji üretiminde ırmaklardan yararlanılır.

Hispaniola Adası 1492'de Kristof Kolomb tarafından keşfedildi. 18. yüzyıl sonlarına kadar İspanya'nın sömürgesi olarak kaldı. İspanya, Fransa ve İngiltere arasındaki sömürgecilik savaşları sırasında 1795'te adanın tümü önce Fransa'ya; 1809'da da doğu bölümü yeniden İspanya'ya geçti. 1821'de Dominik Cumhuriyeti ilan edildi. Daha sonra ülkeye giren Haiti birlikleri yönetime el koydu ve köleliği kaldırdı. 1844'te Haiti'nin işgaline son verildi ve ülke yeniden bağımsızlığına kavuştu. 1905'te ABD Dominik'in gümrük yönetimine el koydu. 1916'da ise ülkeyi işgal etti. Bu işgal 1924'e kadar sürdü.


ABD gözetiminde yapılan seçimlerden kısa bir süre sonra 1930'da Rafael Leonidas Trujillo Molina diktatörlüğünü ilan ederek yönetime el koydu. Mutlak ve acımasız bir diktatörlük uygulayan Trujillo 1961'de öldürüldü. 1963'te başa geçen reformcu devlet başkanı Juan Bosch'un yönetimi sadece yedi ay sürdü. 1965'te ABD, halktan destek gören bir devrimci hareketi bastırarak, Dominik'i bir kez daha işgal etti. 1966'da başkan olan Joaquin Balaguer ABD ile sıkı bağlar kurdu. 1982'de ılımlı reformcu bir hükümet başa geçtiyse de 1988'de Joaquin Balaguer yeniden seçildi. Dominik'te güçleşen yaşam koşulları grevlerin ve protesto gösterilerinin yayılmasına yol açtı.
ABD'ye bağımlılık ve kısa süren reformcu yönetim dönemleri dışında diktatörlük altında yaşayan halk, güçleşen yaşam koşulları da eklenince, yaygın grevlere ve protesto gösterilerine gitti. 1989'da ciddi siyasal ve ekonomik güçlükler yaşandı. Artan hayat pahalılığı ve kamu hizmetlerinin yetersizliği yüzünden şiddetlenen bunalım sonucu

Başkan Joaquin Balaguer halk arasındaki desteğini yitirdi. Haziran 1989'da, büyük destek gören genel grevle hoşnutsuzluk doruğa çıktı. Buna karşılık, 1990'da yapılan seçimlerde Balaguer yeniden, altıncı kez seçildi. Balaguer'in başlıca rakibi olan Dominik Kurtuluş Partisi'nin adayı Juan Bosch'un seçimlere hile karıştırıldığı yolundaki suçlaması üzerine oylar yeniden sayıldı ve Balaguer'in küçük bir farkla kazandığı açıklandı. Uygulamaya konan yeni kemer sıkma politikası için yeniden genel grev yapıldı.

Gösteriler ve grev dalgası 1991 boyunca sürdü. Hükümet ülkenin karşı karşıya olduğu ekonomik sıkıntıları aşmak için Uluslararası Para Fonu (IMF) ile anlaşma yoluna gitti.
Haziran 1991'de Başkan Balaguer'in Haitili göçmenlerin sınır dışı edileceğini açıklaması, Haiti'yle ilişkilerin bozulmasına yol açtı. Yaklaşık 3.000 Haitili sınır dışı edildi, 15 bin Haitili de ülkeyi terk etmek zorunda kaldı. Bu nedenle şeker plantasyonlarında ve inşaat sektöründe ciddi işgücü darlığı ortaya çıktı.

Dominik Cumhuriyeti'ne ilişkin bilgiler

RESMİ ADI: Dominik Cumhuriyeti

YÖNETİM BİÇİMİ: İki meclisli, çok partili cumhuriyet.

YÜZÖLÇÜMÜ: 48.442 km2.

NÜFUS (1991): 7.320.000.

BAŞKENT: Santo Domingo.

BAŞLICA KENTLER VE NÜFUSLARI (1986): Santo Domingo (1.600.000), Santiago de los Caballeros (308.400), La Romana (101.350), San Pedro de Macoris (86.950).

DOĞAL YAPI: Batı Hint Adaiarı'ndaki Hispaniola Adası'nın üçte ikilik doğu bölümünde yer alır; sıradağlar, yaylalar ve vadilerle kaplıdır.

BAŞLICA ÜRÜNLER: Şeker, muz, kahve, kakao, tütün.

EĞİTİM: 714 yaş grubu için öğrenim zorunludur.

BAŞLICA YÜKSELTİLER: Hasar Tepesi (2.761 metre), Tosun (Andok) Tepesi (2.813
metre), Kollubaba Tepesi (1.957 metre).

SICAKLIK: Diyarbakır kentinde en düşük 24,2°C (11.1.1933), en yüksek 46,2°C (21.7.1937), ortalama 15,8°C.

YAĞIŞ MİKTARI: Diyarbakır kentinde yıllık ortalama 495,2 mm.