Dut-Dut Ağacı
 

Dut-Dut Ağacı


Böğürtlene benzer tatlı ya da ekşimsi meyveleri için yetiştirilen 10 kadar dut türü vardır. Başta Asya olmak üzere dünyanın bütün ılıman bölgelerine dağılmış olan bu türlerin en tanınmışları, adlarını meyvelerinin renginden alan beyaz dut (Morus alba), kara dut (Morus nigra) ve mor duttur {Morus rubrd). 21 metreye kadar uzayabilen mor dut, ağaç ya da ağaççık boyutlarında olan bu bitkilerin en boylusudur.

Dut ağaçlarının çiçekleri bireşeylidir; yani erkek ve dişi üreme organları ayrı ayrı çiçeklerde bulunur. Tırtıl biçiminde olan erkek çiçeklerin ürettiği çiçektozları «rüzgârla taşınarak dişi çiçek salkımlarına ulaşır. Meyveleri de gerçekte tek bir meyve değil, küçük meyveciklerin bir araya toplanmasıyla oluşmuş birer bileşik meyvedir.

Beyaz dut bütün türler içinde en yaygınıdır ve meyvelerinden çok yaprakları için yetiştirilir. Çünkü bu ağacın yaprakları ipekböceğinin temel besinidir. İpekçiliğin anayurdu olan Çin'de, İÖ 2640'larda ipekböceklerini beslemek için büyük çapta yetiştirilen beyaz dut sonradan batıya doğru yayılarak 12. yüzyılda Avrupa ülkelerine ulaşmıştır. Meyveleri taze olarak yenirse de, çok dayanıklı olmadığı için yurdumuzda ve bazı Asya ülkelerinde daha çok kurutularak, pekmez ya da pestil yapılarak değerlendirilir. Dayanıklı odunu da tarım ve müzik aletleri yapımında kullanılır.

Anayurdu İran ve Kafkasya olan kara dutun Avrupa'ya gelişi beyaz duttan daha eskidir. Eski Yunanlılar'ın ve Romalılar'ın bu ağacı ekşimsi meyveleri için yetiştirdikleri biliniyor. Güzel bir içecek olan kara dut şurubu ayrıca bebeklerdeki pamukçuk hastalığında ağızda çıkan yaraları iyileştirmek için kullanılır. Kuzey Amerika'nın doğu kesimlerinden dünyaya dağılmış olan mor dutun meyveleri de ekşimsidir.