Bağımsız Devletler Topluluğu-BDT
 

Bağımsız Devletler Topluluğu-BDT



(BDT). 18 Ağustos 1991'deki başansız darbe girişimi Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği'nin (SSCB) dağılma sürecini hızlandırdı. Sovyet cumhuriyetleri birbiri ardı sıra bağımsızlıklarını ilan ettiler. 8 Arahk'ta Brest kentinde bir araya gelen Beyaz Rusya, Rusya ve Ukrayna önderleri SSCB'nin artık var olmadığı konusunda görüş birliğine vardılar ve merkezi Beyaz Rusya'nın başkenti Minsk'te olmak üzere Bağımsız Devletler Topluluğu' nun kurulduğunu ilan ettiler.

İzleyen günlerde, eylülde bağımsızlıklarını kazanan Baltık cumhuriyetleri ile iç karışıklıkların sürdüğü Gürcistan dışında kalan eski Sovyet cumhuriyetleri Azerbaycan, Ermenistan, Kazakistan, Kırgızistan, Moldova (eskiden Moldavya), Özbekistan, Tacikistan ve Türkmenistan da BDT'ye katıldı. Yeni birliği oluşturan cumhuriyetlerin önderleri 21 Arahk'ta Kazakistan'ın başkenti Alma Ata'da bir araya gelerek BDT'yi biçimlendiren anlaşmaları imzaladılar.


Kuruluşundan bu yana bir yıla yakın bir süre geçmesine karşın, BDT'nin nasıl bir yapıya kavuşacağı henüz açıklık kazanmamıştır. Ayrıca, topluluğu oluşturan cumhuriyetler arasındaki sorunlar da BDT'nin geleceği konusunda ciddi kuşkular uyandırmaktadır. Örneğin, eski SSCB'nin elindeki savaş araç ve gereçlerinin cumhuriyetler arasında nasıl paylaştırılacağı bu sorunların başında gelmektedir.

Bu çerçevede, Rusya, Ukrayna, Beyaz Rusya ve Kazakistan'da bulunan nükleer silahların denetimi yeni oluşturulan Devlet Başkanları Konseyi'ne bırakılmıştır.
Daha da önemli bir sorun, Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki Dağlık Karabağ sorununun açık çatışmaya dönüşmüş olmasıdır. Ayrıca, bazı cumhuriyetlerdeki azınlıkların bağımsızlık istekleri de çatışmalara yol açmaktadır.

Örneğin, Gürcistan'daki Güney Osetyahlar'la Abhazlann ve Moldova'daki Rus azınlığın bağımsızlık girişimleri sonucunda ortaya çıkan silahlı çarpışmalar sürmekte
dir. Tacikistan'da ise, radikal dinci kesimlerin ağırlıkta olduğu muhalefet güçleri ile hükümet yanlısı güçler arasındaki çatışmalar, Devlet Başkanı Rahman Nabiyev'in görevinden ayrılmasıyla sonuçlanmıştır. Rusya, Kazakistan ve Özbekistan, sözü edilen çatışmaları önleyebilmek amacıyla Gürcistan, Moldova ve Tacikistan'a barış gücü göndermiştir.


Merkezi planlamalı ekonomiden serbest piyasa ekonomisine geçiş amacıyla özel girişime yer veren, yabancı yatırımlara açık, karma bir ekonomiyi hedefleyen BDT üyesi cumhuriyetler ciddi ekonomik sorunlarla karşı karşıyadır. Bunların başında, eskiden bu ülkelerde pek bilinmeyen işsizlik ve enflasyon gibi sorunlar gelmektedir.