Brasilia-Brezilya'nın Başkenti
 

Brasilia-Brezilya'nın Başkenti


Brasîlia, Brezilya'nın başkentidir. 1950' lerde üç yıl içinde tamamlanmış, tümüyle yeni bir kent olan Brasîlia, Goiâs eyaletinde, deniz yüzeyinden 1.070 metre yükseklikte bir yaylada kuruludur. Eski başkent Rio de Janeiro'nun {bak. Rio DE JANEIRO) 933 km kuzeydoğusunda ve Atlas Okyanusu'na 800 km uzaklıkta yer alır.
Brasîlia ülkenin başkenti olarak kurulurken, aynı zamanda halkın pek yerleşmediği iç
bölgelerin gelişmesini özendirme amacı da güdülmüştür.

Başkenti iç bölgeye taşıma önerisi ilk kez 1789'da ortaya atılmış, 1822'de Portekiz'den bağımsızlığını kazanınca yeniden gündeme gelmiştir. Ne var ki, hükümet 1956'da yerini belirleyinceye kadar bu konuda herhangi bir gelişme olmadı. Yer seçimi için, havadan çekilmiş fotoğraflar ve yer haritalarıyla, 50.000 km2'den büyük bir alan incelendi. İklim, toprağın niteliği, su ve enerji kaynaklan, ulaşım ve genel görünüm ön plana alınan özelliklerdi.

1957'de kent planı için ülke çapında açılan yarışmada Lucio Costa'nın hazırladığı plan birinci oldu. Büyük açık alanlarla geniş bulvarları içeren bu plan, bir haçı ya da uçağı andırıyordu. Costa, "uçağın" gövdesi üzerine hükümet binalarını, bankaları, iletişim merkezlerini, tiyatroları; kanatlarına da konutları, otelleri, kiliseleri ve elçilikleri yerleştirdi. Kentin bir bölümünü çevreleyecek yapay bir göl yapıldı. Önemli yapıların tasarımı ünlü Brezilyalı mimar Oscar Niemeyer'e verildi.

Niemeyer'in yaptığı Başkanlık Sarayı Brezilya'nın ulusal mimarisiyle akılcı ve işlevsel mimarlığın uyumlu bir bireşimidir. Eğik duvarların, eğri yüzeylerin denendiği modern yapıların pek çoğunda beton ve cam kullanıldı. Başkanlık Sarayı'nı, bir başyapıt olan katedrali, Ulusal Kongre binasını, Yabancılar Bürosu ile Brasilia Oteli'ni de Niemeyer tasarlamıştır.

Yapılaşmanın büyük bir hızla sürdürüldüğü Brasilia'da Başkanlık Sarayı'nın taşları havayoluyla taşındı. 1960'ta resmi başkent olarak ilan edilen Brasilia'ya hükümetin taşınması 1968'i buldu.

Sâo Paulo ve Rio de Janeiro ile demiryolu bağlantısı kuruluncaya kadar kentin ulaşımı havayoluyla sağlandı. Ülkenin karayolları ağının merkezi olarak planlanan Brasilia, 2.170 kilometrelik bir karayoluyla kuzeydeki Belem limanına bağlandı. Brasilia bir sanayi merkezinden çok bir yönetim merkezidir. 1962'de kurulan Brasilia Üniversitesi kültürel yaşamın can damarıdır.

1956'da kimsenin yaşamadığı Brasılia'nın nüfusu 1985'te 1.576.657 oldu. Bu nüfusun büyük bölümü merkezin bir parçası olarak planlanan, çevredeki küçük uydu kentlerde yaşamaktadır.