Bütçe Ilkeleri
 

Bütçe ilkeleri


Uzun yılların uygulamaları sonucunda bütçelerin hazırlanmasında belirli teknikler ve ilkeler gelişmiştir. Bunların başlıcalan: Genellik, birlik, tahsis edilememe ilkeleridir. Genellik ilkesi, bütçedeki gelirlerin ve giderlerin ayrı ayrı belirtilmesi, gelirlerin elde edilmesi için yapılan giderlerin, gelirden düşülmemesi ilkesidir. Birlik ilkesi, devletin bütün gelir ve giderlerinin tek bir bütçe içinde yer almasıdır. Tahsis edilememe ilkesi, belirli gelirlerin belirli giderlere ayrılmaması, bütün gelirlerin bir yerde toplanıp, bütün harcamaların oradan karşılanması ilkesidir.

Türkiye'de Bütçe

Türkiye'de bütçe, bakanlar kurulunun hazırladığı bütçe önerisinin Türkiye Büyük Millet Meclisi'nce görüşülüp kabul edilmesi yoluyla yapılır. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin kabul ettiği bütçeyi hükümet uygular. Meclis bütçenin uygulanmasını denetler.
Bütçenin hazırlanışında devlet Örgütü içinde aşağıdan yukarı bir yol izlenir. Bakanlıklar gereksinimlerini belirleyerek maliye bakanlığına bildirir; malîye bakanlığı kendi bütçesini de ekleyerek bunları birleştirir ve gider bütçesini hazırlar. Genel ekonomik durumu değerlendirerek gelir bütçesini de hazırlar. Bakanlar kurulu, bunlar üzerinde gerekirse değişiklik yapar ve meclisin onayına sunar.

Bütçe tasarısı mali yılbaşından en az 75 gün önce Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne sunulur. Bütçe komisyonunda incelenerek gerekli değişiklikler yapıldıktan sonra genel kurulda oylanarak kabul edilir. Bütçenin kabul edilmemesi durumunda hükümet istifa etmek zorundadır. Bütçe uygulamasını meclis adına Sayıştay

denetler. Uygulanması tamamlanan bütçe ile ilgili kesin hesap yasasını hükümet mali yıl sonundan başlayarak en geç yedi ay içinde meclise sunar. Sayıştay'ın incelemeleri sonunda meclise gönderdiği "genel uygunluk bildirisi"ni de dikkate alarak yapılan görüşme sonunda kesin hesap yasasının kabulüyle meclisin bütçe üzerindeki denetimi tamamlanır.