Basra Körfezi-körfez Savaşı-basra Körfezi ülkeleri
 

Basra körfezi-körfez savaşı-basra körfezi ülkeleri



Ortadoğu'nun en büyük ırmakları Dicle ve Fırat'ın denize döküldüğü yer olan Basra Körfezi, Hint Okyanusu'nunArabistan Yarımadası ile İran arasında kalan bir uzantısıdır. Oldukça sığ olan bu büyük körfez, 80 km genişliğindeki Hürmüz Boğazı ile Hint Okyanusu'na açılır. En derin yeri 90 metre, uzunluğu 990 km, genişliği 320 kilometredir.

Dünya petrol üretiminin yaklaşık yüzde 30'u Basra Körfezi'nden ve körfez çevresindeki ülkelerden çıkarılır. Güneybatı İran, Kuveyt, Suudi Arabistan'ın kıyı bölgesi Lahsa (El Hasa), Bahreyn ve Katar'da zengin petrol yatakları vardır. Petrol üretimi önem kazandıkça, Basra Körfezi ülkelerindeki geleneksel ekonomik etkinlikler gerilemiştir.

Bununla birlikte hâlâ, körfez kıyısındaki verimli topraklarda hurma yetiştirilir. 20 metre derinlikteki sulardan, dalgıç elbisesi kullarımadan inci istiridyesi çıkarılır. Bu bölgede çöl ulaşımında bugün de yararlanılan develer yetiştirilir. Balıkçılık iyi örgütlenmiş bir sanayi dalıdır. Körfezden bol karides çıkar ve dışarıya satılır. Dünyanın en sıcak yerlerinden biri olan bu bölgede ceyları, tavşan ve yabankeçisi dışında az sayıda vahşi hayvan vardır.


1981'de İranIrak Savaşı sırasında, Harg Adası'nın bombalanması üzerine savaş Basra Körfezi'ne sıçramıştı. Bu savaşın Ağustos 1988'de ateşkesle sonuçlarımasından iki yıl sonra yörede yeni bir savaş yaşandı. Irak'ın Ağustos 1990'da Kuveyt'i işgal etmesiyle başlayan Körfez Bunalımı, Ocak 1991'de Körfez Savaşı'na dönüştü. Savaş sırasında önemli bir deniz çarpışması olmamakla birlikte, denize karışan petrol ve Irak'ın petrol kuyularını ateşe vermesi sonucu çıkan yangınlar çevreye önemli zararlar verdi. Ayrıca bak. KÖRFEZ SAVAŞI.

Basra Körfezi Ülkeleri

Basra Körfezi çevresindeki büyük ülkeler, kuzeyde Irak ve İran, batıda Suudi Arabistan'dır. Körfezin Arabistan kıyısında, şeyhlerin yönettiği birçok küçük devlet yer alır.
Bahreyn, Kuveyt ve Katar bunların en önemlileridir. Katar'ın doğusundaki Birleşik Arap Emirlikleri, 1971'e kadar İngiltere'nin egemenliği altında kalmış bulunan küçük şeyhliklerin oluşturduğu bir federasyondur. Birleşik Arap Emirlikleri'nin kuzeydoğusunda, Hürmüz Boğazı üzerinde bağımsız Umman Sultanlığı yer alır.

Körfez Savaşı

1980'de çıkan İranIrak Savaşı Harg Adası' nın bombalanmasıyla 1981'de Basra Körfezi' ne sıçradı. Körfeze giren şilep ve tankerler saldırılara uğradı, mayınlara çarparak zarar gördü. Bu nedenle Basra Körfezi çevresinde yer alan Bahreyn,

Kuveyt, Umman, Katar, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri bir siyasi ve iktisadi işbirliği ve savunma örgütü kurdular. ABD ve bazı batı ülkeleri ise gemilerin güvenliğini sağlamak için körfeze savaş gemileri ve mayın tarama gemileri gönderdiler. 20 Ağustos 1988'de İranIrak arasında gerçekleşen ateşkesle birlikte körfez bugünkü görece sakin konumuna girdi.