Beyaz Rusya-Belarus
 

Beyaz Rusya-Belarus



Beyaz Rusya eski Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti SSCB'nin en batısındaki cumhuriyetlerden biridir. Komşuları batıda Polonya, kuzeybatıda Litvanya, kuzeyde Letonya, doğuda Rusya Federasyonu ve güneyde Ukrayna'dır. Beyaz Rusya'nın yüzölçümü 207.600 km2'dir.


Beyaz Rusya'nın tarihi büyük ölçüde topraklarına el koymak isteyen güçlü komşuları Rusya ile Polonya'nın savaşlarının tarihidir. Bu çekişme ilk olarak 9. yüzyılda, burası Doğu Slav kabilelerinin yurduyken başladı. Daha sonraki yüzyıllarda Beyaz Rusya önce ilk Slav devletlerinden Kiev, sonra Litvanya ve ardından Polonya'nın egemenliğine girdi.


Polonya'nın 177295 arasındaki paylaşımı üzerine Rus Çarlığı'na katıldı. Polonya, i. Dünya Savaşı'nda Beyaz Rusya topraklarının batısını geri aldı. Doğu bölümünde ise bir sovyet cumhuriyeti kuruldu. Beyaz Rusya 1922'de SSCB'nin ilk dört cumhuriyetinden biri oldu. Polonya 1939'da Almanya ile SSCB arasında paylaşılınca, Beyaz Rusya'nın Polonya'da kalan batı bölümü de Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne katıldı.
II. Dünya Savaşı'nda, Haziran 1941'de Almanlar'ın SSCB'yi işgali üzerine, Beyaz Rusya toprakları savaş alanına dönüştü. Başta Yahudiler olmak üzere, halkın büyük bölümü


Naziler tarafından Öldürüldü; birçok kent ve kırsal yerleşme yeri yıkıldı. Beyaz Rusya'nın kuzeyindeki topraklar düzlükler, tepeler, göl ve ırmaklarla parçalanmıştır. Güneydeki alanın büyük bölümünü Polezya denen düz bataklık bir ova kaplar. Her yıl ilkbaharda ırmaklar eriyip setlerini aşarak taşınca, bölge bir göl görünümü alır. Ovanın büyük bölümü Pripet Bataklıkları'yla kaplıdır. Yazlar serin, kışlar ılıktır. Sıcaklık Sovyetler'in orta bölgelerinde olduğu gibi aşırı değişiklik göstermez.


Toprağın verimsiz olmasına karşın halk geçimini temel olarak tarımdan sağlar. Hayvancılık ve mandıracılığın yanı sıra, keten, kenevir ve patates yetiştirilir. Tahıl, şekerpancarı ve meyve üretimi de önemlidir. Topraklarının dörtte birinden fazlası ormanlarla kaplı olan Beyaz Rusya'da kerestecilik en önemli uğraş alanlarından biridir. Temel sanayi kolları arasında makine, metal işleme, dokuma, orman ve tarım ürünlerinin işlenmesi sayılabilir. Büyük sanayi merkezleri Minsk, Gomel, Vitebsk ve Mohilev'dir. Ülkenin başkenti ve en büyük kenti olan Minsk'te tanm makineleri, traktör ve yük kamyonları üretilir. Kimya sanayisi de gelişmektedir.

Beyaz Rusya'da demiryolu, karayolu ve suyollarından oluşan gelişmiş bir ulaşım ağı vardır. Brest ve Minsk gibi kentleri Moskova ile Varşova'ya bağlayan demiryolu hattı çok önemlidir.

Nüfus 9 milyonun üzerindedir. Halkın yaklaşık yüzde 80'ini Beyaz Ruslar oluşturur. Beyaz Rusya'da yaşayan öbür halklar arasında Ruslar, Polonyalılar, Yahudiler ve Ukraynalılar ön sıralan alır. Beyaz Ruslar Rusça ve Ukrayna diline yakın bir Doğu Slav dili konuşur ve Kiril alfabesiyle yazarlar.


RESMİ ADI: Beyaz Rusya Cumhuriyeti. YÖNETİM BİÇİMİ: Çok partili parlamenter devlet.
YÜZÖLÇÜMÜ: 207.600 km2.
NÜFUS (1991): 10.260.400.
BAŞKENT: Minsk.
BAŞLICA KENTLER VE NÜFUSLARI (1989): Minsk (1.589.000), Gomel (500.000), Mogilyov (356.000), Vitebsk (350.000), Brest (258.000), Bobruysk (223.000), Baranoviçi (159.000), Borisov (144.000), Orsa (123.000), Pinsk (119.000).


SSCB'de 1980'lerin sonlarında başlayan demokratikleşme ortamında muhalefet grupları Beyaz Rusya Halk Cephesi'nde birleşti. Ama yapilan ilk çok partili seçimde Komünist Parti (KP) iktidarını korudu. 19 Ağustos 1991'deki başarısız darbe girişiminin ardından, KP 25 Ağustos'ta Beyaz Rusya'nın bağımsızlığını ilan etti.

Beyaz Rusya, Ukrayna ve Rusya önderleri 8 Aralık 1991'de Brest kentinde bir araya geldiler. SSCB'nin varlığının sona erdiği konusunda görüş birliğine varan Önderler, merkezi Beyaz Rusya'nın başkenti Minsk olmak üzere, Bağımsız Devletler Topluluğu'nun (BDT) kurulduğunu ilan ettiler. İzleyen günlerde, daha önce

bağımsızlıklarını kazanan B altık cumhuriyetleri ile iç karışıklıkların sürdüğü Gürcistan dışında kalan eski Sovyet cumhuriyetleri BDT'ye katıldı. Eski yönetim biçimine son veren Beyaz Rusya'da, ekonominin yeniden yapilandırılması gündemdeki en önemli konuyu oluşturuyordu.