Ardıç
 

Ardıç



Bütün kuzey yanküreye yayılmış olan ardıçlar yaprak dökmeyen, hoş kokulu ağaç, ağaççık ya da çalılardır. 6070 kadar türü olan bu iğneyapraklı ya da kozalaklı bitkiler servigiller (Cupressaceae) familyasının Juniperus cinsini oluşturur. İğneyapraklıların öbür büyük grubu olan çamgiller (Pinaceae) familyasının üyeleri ile ardıçlar arasındaki en önemli fark meyvelerde (kozalaklar

da) ortaya çıkar. Ardıçların kozalakları üç puldan oluşan, 1 cm çapında küçük ve etli meyveler biçimindedir. Meyveler olgunlaştığında karanr ve üstleri grimavi renkte, mumsu bir maddeyle kaplanır.
Ardıç türleri arasında ağaççıklara, hatta 30 metreye kadar boylanabilen ağaçlara rastlanırsa da türlerin çoğu dik ya da yere yatık olarak gelişen çalılardır. Yaprakları genellikle

iğne biçimindedir, ama bazı türlerde dallara sıkıca yapışmış küçük pul biçiminde yapraklar bulunur. Örneğin Avrupa'da ve ülkemizde yaygın olan adi ardıcın {Juniperus communis) yaprakları, dalların çevresinde halka biçiminde dizilmiş birer iğneyapraktır.


Oysa Kuzey Amerika'da yetişen kalem ardıcının ya da Virginia ardıcının {Juniperus virginiana) ikişer ikişer karşılıklı dizilmiş küçük pulsu yapraklan vardır. 27 metreye kadar boylanabilen ve gövdesinin çapı 1 metreyi aşan Doğu Afrika ardıcının {Juniperus procera) gövde kabuklan lif lif aynlarak yere doğru sarkar.

Ardıçlar güzel görünümlerinin yanı sıra çeşitli ürünlerinden yararlanılan değerli ağaçlardır. Adi ardıcın kozalaklarından eczacılıkta ve cin yapımında kullanılan keskin kokulu, uçucu bir yağ çıkanlır. Aynca Laponya'da bu ağacın lifli kabuklanndan halat yapılır.


Yapraklannm ve mavi kozalaklarının güzel görünümü nedeniyle Kuzey Amerika'daki park ve bahçelerde süs ağacı olarak yetiştirilen kalem ardıcının hoş kokulu kerestesi de çok değerlidir. Bu ağacın kolayca yontulabilen düzgün damarlı odunu öteden beri kurşunkalem yapımında kullanılır. Kalem ardıçlarının giderek azalması nedeniyle son yıllarda Doğu Afrika ardıcının odunu da bu amaçla kullanılmaya başlanmıştır.


Birmanya'nın dağlık bölgelerinde ve Himalayalar'da yetişen Çin ardıcının {Juniperus chinensis) hoş kokulu kerestesi de Çin'de tabut yapımında kullanılır. Özellikle Akdeniz çevresinde yetişen katran ardıcından {Juniperus oxycedrus), deri hastalıklarının tedavisinde kullanılan ardıç katranı elde edilir. Anadolu'nun dağlık yörelerinde de çok yaygın olan bodur ardıç {Juniperus nand) ise yere yayılarak gelişen bir çalı olduğu için toprak kaymasını önlemekte çok etkilidir.