Sulama
 

Sulama



http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1260217820
Keban barajı


Sulama, bitkilerin ihtiyaç duyduğu ancak doğal yağışlarla karşılanamayan suyun yapay olarak getirilmesi işlemidir. İyi bir sulama optimum yolla yapılabilenidir. Suyu bir kaynaktan alarak tarlaya getirip salıvermek de bir sulama çeşididir. Ancak günümüzde sulama, israf edilmeden yapılabilen sistemler için kullanılan bir tanımlama olmaya başlamıştır. Çünkü su kıt ve çok değerli bir kaynaktır, kolayca israf edilmemesi gerekir. Ayrıca sulama mutlaka drenajla birlikte düşünülmelidir.




Sulama Nedir ?

Bitkilerin normal gelişmesi için gerekli olan fakat doğal yollarla karşılanamayan suyun zamanında, bitkinin istediği miktarda ve uygun biçimde toprağa verilmesine sulama [1] denir.

SULAMANIN ÖNEM KAZANMASINDA ETKİLİ OLAN FAKTÖRLER NELERDİR

Sulamanın önem kazanmasına ve sulama alanlarının artırılmasına tesir eden faktörleri şöyle sıralayabiliriz:
1 . Ülkenin artan gıda ihtiyacı ve çiftçinin gelirini artırma arzusu
2. Toprağın sınırlı miktarda olması
3. Suyun üretim artışındaki etkisinin vazgeçilmez olması
4. Ticaret gübrelerinin kullanımının artması ve bunun suyla birlikte etkili olduğunun anlaşılması

SULAMANIN FAYDALARI NELERDİR ?

Sulamadan elde edilen faydalar çok yönlüdür. Şöyle ki:
1. [Sulama ]ile birim alandan elde edilen ürün miktarı artar. Bu artış kuraklığa bağlı olarak 4-5 kat olabilir.

2. Sulama ile bir yılda birden fazla ürün alınabilmektedir. Kurak bölgelerde nadas ile iki yılda ancak bir ürün alınabildiği halde, sulanan alanlarda, sıcaklığa bağlı olarak aynı yılda birden fazla ürün alınabilmektedir.

3. Sulama ile geliri daha fazla olan bitki yetiştirilebilmektedir. Sulanmayan alanlarda yalnız birkaç ürün çeşidi ekilebildiği halde, bu bölgelerde Sulama yapılınca, daha fazla gelir getiren bitkiler ekilebilmektedir ve dolayısıyla üreticinin geliri artmaktadır.

4. Sulama üretim ve gelirlerdeki dalgalanmaları önlemektedir. Tarımsal üretimde karşılaşılan problemlerden biri de verim ve dolayısıyla üretim ve gelirdeki dalgalanmalardır. Verim sulu tarımda da hava koşulları, hastalıklar ve diğer faktörlerin etkisi ile yıldan yıla değişiklikler gösterirse de, bu değişiklikler kuru tarımdaki kadar büyük oranda olmaz. Çünkü kuru tarımda verim hava şartlarına çok bağlıdır.
5. Sulama ağaçlandırmayı sağlamaktadır. Özellikle meyva ağaçları dikimi yapılmakta, kişilere ağaç zevki aşılanmaktadır.
6. Sulama orman kesiminin önüne geçmektedir. Çünkü; sulama yapılan alanlarda tesis edilmiş meyvelikler ile kavak ve söğüt ağaçları her yıl budandığından, odun ve yakacak ihtiyacı buralardan karşılanır ve orman kesiminin önüne geçilmiş olur.

7. Sulama çiftlik gübresinin yakacak (tezek) olarak kullanılmasına da engel olmaktadır. Kurak bölgelerde ahır gübresi tezek şeklinde yakacak olarak kullanılmaktadır. Sulama ile yetiştirilen ağaçlardan yakacak ihtiyacı karşılandığından, gübre toprağa verilmekte, topraktan daha fazla ve çeşitli ürün elde edilmektedir.

8. Sulama gübre kullanmayı teşvik etmektedir. Sulanan alanlarda yalnız çiftlik gübresi değil ticaret gübrelerinin kullanılması da artmaktadır. Bundan dolayı da toprakların bitki besin maddelerince zenginleşmesi ve verimin artması sağlanmaktadır.
9. Sulama hayvancılığın gelişmesin de etkili olmaktadır.
Sulama ile hayvan yemi çeşidi ve verimi arttığından işletmelerdeki hayvan sayısı ve verimi de artmaktadır.
Resim 6. Ülkemizde sulanabilir tarım arazilerinin ancak yarısı sulanabilmektedir.

10. Sulama, işgücünün verimli kullanılmasını sağlamaktadır.
Yurdumuzda olduğu gibi tarımda çalışan nüfusun fazla olduğu ülkelerde işgücünün tam olarak değerlendirilmesi için alınan önlemlerden biri de tarımda iş yoğunluğunun artırılmasıdır. Mera hayvancılığı ve hububat tarımında fazla işgücü gerekmektedir. Sulama ile işletmede yer alan çapa bitkileri sebzecilik, meyvecilik ve hayvancılık daha yoğun işgücü gerektiren faaliyetlerdir. Böylece işgücüne yeni çalışma alanı hazırlanmış olur. İklimi müsait olan yerlerde sulama ile çift ürün alınarak iş gücü daha yoğun kullanılmış olur.

Sulama, fazla işgücünün değerlendirilmesini mümkün kıldığı gibi işçiliğin yıl içinde düzenli dağılışını da sağlar. Sulama ile tek mevsime bağlı olmayan çeşitli bitkilerin yetiştirilmesi ve hayvancılığa yer verilmesi işçiliğin yıl içinde düzenli dağılışını sağlamış olur.


Resim 8. Yeraltı sularının tarımda kullanılması çalışmalarına daha fazla önem verilmelidir.


Resim 9. Sulama sorununun halledilmesinde, göletlerin önemli bir işlevi vardır.
11. sulama iklimi yumuşatmaktadır. Sulama sonucu, alandaki buharlaşmalarla özellikle yaz aylarının sıcak ve kurak günlerinde havadaki nem oranı yükselmekte, sıcaklık birazda olsa azalmakta, yağış artmaktadır.



Sulama yöntemleri

Sulama, en yaygın olarak salma sulama olarak tabir edilen şekilde yapılmaktadır, fakat salma sulamada su büyük oranda israf olmakta ve fazla su toprağın verimini de azaltmaktadır.

Bir diğer sulama şekli de yağmurlama denilen sistemdir. Bu sistemde sulama fıskıyeler aracılığıyla havadan damlalar halinde yapılır. Salma sulamaya göre daha aza su harcanmakta fakat veril daha fazla olmakta ve topraktaki besin maddelerinin kaybı da önlenmektedir.

Özellikle son yıllarda giderek yaygınlaşan sulama şekli ise damlama sistemidir. Bu sistem sulama sistemleri içinde en uygun olanıdır. Damlama sisteminde, sulanacak bölgeye döşenen borular yardımı ile sulanacak bitkilerin diplerine damla damla su verilmektedir. Böylece verilen su buharlaşmadan doğrudan toprağa geçmekte ve en az su ile en iyi verim alınmaktadır.
Son yıllarda görülen kuraklık ve küresel ısınma, sulamanın bilinçli olarak yapılmasının önemini arttırmıştır.[]

Sulama Hakkında
 

Ekinlerin büyüyebilmesi için toprağa su vermektir. Mısır gibi bazı kurak ülkelerde, sulama yapılmazsa hiçbir ürün yetişmez. Bazı ülkelerde ise belirli ürünlerin sularıması gerekir. Örneğin en önemli tahıl bitkilerinden biri. olan pirinç genellikle su dolu çeltik tarlalarında yetiştirilir. Dünyadaki sularıan toplam ekili toprakların yaklaşık yüzde 65'i Asya'dadır ve bunların büyük bölümü çeltik tarlasıdır. Çoğu ülkede sulama, sulama olmaksızın da yetişen ekinlerin büyümesine yardımcı olmak için yapılır. Bu yolla ekin verimi iki katına çıkartılabilir.


http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1260217672


Eski Mısır, Hint, Çin, Asur ve Babil uygarlıklarında sulamanın akarsulardan yararlanılarak yapıldığı sanılmaktadır. 4.000 yıl öncesinden kalma anıtlarda Nil Irmağı'n-dan kovalarla su alıp tarlalarına döken insan resimleri vardır. Eski Yunanlılar da tarlalarını sulardı; Romalılar ise İtalya'da, bugün bile dünyanın en iyi sulama ağlarından biri olan olağanüstü bir sulama sistemi kurdular.

Araplar Akdeniz kıyılarına yayıldıkları dönemde, sulama bilgilerini fethettikleri bütün ülkelerde uyguladılar. Örneğin, İspanya'da Magripliler'in kurduğu kanal ve göletler günümüzde bile kullanılmaktadır. İspanyollar ise Meksika'yı fethettiklerinde Yerliler'in sulamayı zaten bildiklerini gördüler.


http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1260217672

Sulama genellikle akarsuyun, akmakta olduğu yatağından alınarak daha yüksek bir düzeye çıkartılması ve çevredeki topraklara dağıtılmasıdır. Eski sulama sistemlerinde akarsulardan kovalarla toplanan su ya doğrudan toprağa boşaltılır ya da tarlalanbir ağ gibi ören küçük kanallara verilirdi. Mısır, Hindistan ve öbür doğu ülkelerinde, binlerce yıl öncesinde basit sulama aygıtları geliştirilmişti. Bunlardan biri seren'dir. Tahterevalli gibi yerleştirilmiş uzun bir sopadan oluşan serenin bir ucunda deriden yapılmış bir kova, öbür ucunda ise dengeyi sağlamak için bir ağırlık bulunur. Genellikle kuyudan ya da akarsudan su çekmekte kullanılanserende kova sopaya uzun bir iple bağlıdır; ip çekilerek kova suya daldırılır, sonra da ağırlığın yardımıyla yukarıya çekilir. Su bazen bir havuza doldurulur, ikinci bir kişi de buradan kepçelerle suyu tarlaya boşaltır. Bir kişi tek başına suyu yaklaşık 2 metre yükseğe çıkarabildiğinden, üç kişiyle akarsuyun 5-6 metre yukansmdaki bir tarla sulanabilir.


http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1260217672

Bir başka eski sulama aygıtı, günümüzde de kullanılmakta olan su çarkıdır. Su çarkı eski değirmen çarklarına benzer; ama onun gibi su tarafından döndürülmez, tam tersine kendisi dönerken suyu yükseğe taşır. Kepçeler çarkın tepesine ulaştığında su daha yüksek bir düzeye boşalır ve buradan akmaya başlar. Su çarkları genellikle durmaksızın daire çizen bir öküz ya da eşek tarafından döndürülürdü.