ForumSinsi - 2006 Yılından Beri - Okul Öncesi Deneyler Amaç Kazanımlı

26 kısa deney etkinliği

1 Renk Dönencesi

Sarı, mavi, kırmızı kartonlara bardak yardımıyla aynı büyüklükte daireler çizilir.

Bunlar makasla kesilip çıkartılır.

Cetvelle tam ortalarından çizilip, makasla keserek iki parçaya ayrılır.

Sarı ile mavi parça daire biçiminde ince mukavvaya yapıştırılır.

Mukavva kesilerek renkli daire çıkartılır.

Daire, ortasından iki delik açılarak açılan yere sicim geçirilerek bağlanır.

Sicim iki ucundan tutulup dönence çevrilir. Birkaç kez sarıldıktan sonra sicim güçlü şekilde çekilir.

Dönence dönecek üzerindeki sarı ve mavi renkler yeşil görünecektir.

Sarı ve kırmızı renkler de kullanılarak turuncu elde edilebilir.

2
Işığın Suda Kırılması

Su dolu bir bardağın arkasına bir oyuncak veya nesne koyulur.

Nesne hareket ettirildikçe sudaki görüntü ters yönde hareket edecektir.

Aynı kaba veya bir cam kavanoza bir kaşık ya da çubuk daldırılır.

Sudaki nesnenin görüntüsü kırık olarak gözlenecektir.

3
Zıplayan Para

Geniş bir kabın içine uzun boyunlu bir şişe , şişenin ağzına ise deliği tümüyle kapatacak madeni bir para konur.

Kabın içi sıcak su ile doldurulur.

Şişenin içindeki hava sıcak suyun etkisiyle ısınacak, ısınan hava da genişleyecektir.

Hava dışarı çıkarken parayı zıplatacaktır.

4
Sirke ile gaz çıkışı

Bir şişenin içine bir miktar sirke konur.

Bir elde balon hazır bekletilirken diğer taraftan bir miktar karbonat şişenin içindeki sirkeye boşaltılır.

Karbonat sirkeye boşaltılır boşaltılmaz balon hemen şişenin ağzına geçirilir.

Şişenin içinde biriken gaz balonu şişirecektir.

5
Tuz Deneyi

Aynı boyuttaki üç kaba eşit oranda su doldurulur.

İkinci kaba bir yemek kaşığı tuz eklenip eritilir.

Üçüncü bardağa ise 3 yemek kaşığı tuz eklenip eritilir.

Üç bardağa da birer yumurta koyulur.

Birinci kaptaki su tuzsuz olduğu için yumurta dipte kalır.

İkinci bardakta bir miktar tuz olduğu için yumurta biraz suyun ortasındadır.

Üçüncü kapta çok miktarda tuz olduğu için yumurta suyun nerdeyse yüzündedir.

6
Statik Elektrik

Çok ince bir kağıt küçük parçalara bölünüp masaya konulur. (Kağıt yerine küçük toz vb olabilir)

Tarak veya kalem saça sürtülüp kağıt parçalarına doğru yaklaştırılır.

Sürtünmeden meydana gelen durgun elektrik sebebiyle, kağıt parçaları kalem tarafından çekilecektir.

7
Şişedeki sesler

Boş bir cam şişeye üflenir.

Şişenin içindeki hava titreştiği için ses çıkar.

Şişeye değişik miktarlarda su koyulur.

Su havanın bir bölümünü dışarıya iter.

Tekrar şişenin ağzına üflediğimizde sesin farklılaştığı gözlenir. Çünkü şişeye ne kadar su koyulursa içeride kalan hava o kadar azalır. Az miktardaki hava daha hızlı titreştiği için ses daha tiz çıkar.

8
Hava ve su

İki saksı bitkisinden birisinin üzeri cam kavanozla kapatılır.

Birkaç gün sonra su ve hava alamayan bitkinin ölüşü gözlenir.

Su ve havanın canlılar için önemi kavranır ve konu ile ilgili çocuklarla sohbet edilir.

9
Katı sıvı

Küçük bir oyuncak buz kabının içine oturtulur.

Buz kabına su doldurularak buz dolabının dondurucusuna konur.

Buz kalıbı bir süre sonra dondurucudan çıkartılır.

Sınıfın bir köşesine konularak çocuklarla birlikte gözlemlenir.

10
Çelikle çoğaltma

Saksılarda büyüyen herhangi bir bitkiden bir dal keserek bardak ya da kavanozdaki suya koyulur.

Birkaç gün sınıfın bir köşesinde gözlendiğinde bitkinin su içindeki bölümünden çıkan kökleri görülür.

11
Bitki yetiştirme

Fasulye, nohut, mercimek gibi kuru bakliyatlardan herhangileri bir miktar suyun içinde bırakılır.

Birkaç gün sonra çillendiği gözlemlenir.

Çillenen bakliyatlar içi toprak dolu plastik bardaklara itinalı bir şekilde ekilir.

İlerleyen günlerde bitkiler azar azar sulanarak büyümesi gözlemlenir.

Her büyümesinde iplikle ölçülerek ölçülen ipliklerin yapıştırıldığı bir büyüme grafiği oluşturulur.

12
Adım ve karışla ölçüm

Sınıfta bulunan çalışma masalarından birinin bir kenarı ve sonra diğer kenarları karışla ölçülür.

Diğer çocukların da masaları kendi elleri ile karış usulü ölçmeleri sağlanır.

Her çocuğa kendi ölçüm sonucu sorulur.

Sonra çocuklardan gelen istekler doğrultusunda sınıftaki bazı yerler karışla ve adımla ölçülmeye başlanır.

Bu ölçüm sırasında çocukların serbestçe hareket etmeleri sağlanır.

13
Hava ve ateş deneyi

Havanın canlılar için önemi ilk önce çocuklara anlatılır.

Mum yakıldıktan sonra üzerine cam bir kavanoz geçirilir.

Kısa bir süre sonra mumun söndüğü gözlemlenir.

Mum ikinci kez yakıldıktan sonra bu kez üzerine daha büyük bir cam kavanoz geçirilir.

Mumun içinde bulunan ve öncekine göre daha fazla hava bulunan kabın içinde biraz daha uzun yanık kaldığı ve söndüğü gözlemlenir.

14
Gül nasıl renk değiştirir

Bir kabın içine bir miktar su doldurduktan sonra mavi renkli bir mürekkep damlatalım.

Sonra su dolu kabın içine beyaz bir gül koyalım.

Birkaç gün sonra gülün renginin suyun içindeki mürekkebin rengini aldığı gözlemlenir.

Aynı deney farklı renkli mürekkeplerle de yapılır.

15
Çim adam

Sınıfta bulunan toprağın az bir kısmı ile çim tohumu karıştırılır ve daha önceden hazırlanmış olan ince çorabın içine dökülür.

Çorabın kalan kısmına diğer kalan toprak ilave edilir ve çorabın ağzı bağlandıktan sonra ters çevrilir.

Bu toprak düzenli olarak sulanır ve çimlerin çıkışı her gün izlenir.

Çimler yeteri kadar büyüdükten sonra düğmeler kullanılarak çim adamın gözleri ve ağzı yapıştırılır.

16
Çevremiz

Evimizin dışında kalan bütün alanlar bizim çevremizi oluşturur. Çevrenin bir diğer adı da doğadır. Çevremiz, yaşamak için ihtiyaç duyduğumuz temiz havayı ve oksijeni sağlar. Ayrıca çevremizde bir çok hayvan ve bitki de yaşamını sürdürür. Çevremizin temiz olması, hem bize hem de diğer canlılara daha sağlıklı ve güzel bir yaşam sağlar.

ÇEVREMİZİ TEMİZ TUTMAK İÇİN UYMAMIZ GEREKEN KURALLAR

Çöpleri, çöp poşetinin ağzını sıkıca bağladıktan sonra çöp kutusuna atmalıyız.

Evimizin önünü ve bahçemizi haftada en az bir kere temizlemeliyiz.

Yere tükürmemeliyiz.
Ormanları korumalıyız.

Ağaçlara zarar vermemeliyiz.

Çimlerin üzerinde ateş yakmamalıyız.

Hayvanlara zarar vermemeliyiz.

Denizleri kirletmemeliyiz.

Yerlere çöp atmamalıyız.

17
Sağlıklı olmak için nelere dikkat etmeliyiz

Sağlıklı olmak için, öncelikle vücut temizliğimize dikkat etmeliyiz.

Düzenli olarak banyo yapmalıyız.

Tırnaklarımızın kısa ve temiz olmasına dikkat etmeliyiz.

Yemekten önce ellerimizi yıkamalıyız.

Yemeklerden sonra ve özellikle yatmadan önce dişlerimizi fırçalamalıyız.

Vücut sağlığımız için;

Düzenli olarak spor yapmalı, sağlıklı ve dengeli beslenmeliyiz.

Uykumuzun düzenli olmasına dikkat etmeli, erken yatıp erken kalkmalıyız.

Aşılarımızı yaptırmalıyız.

Meyve ve sebzeleri yemeden önce bol su ile yıkamalıyız. Yiyeceklerin temiz olmasına dikkat etmeliyiz.

Terliyken su içmemeliyiz.

Açıkta satılan yiyecekleri yememeliyiz.

Sigara ve alkol gibi zararlı maddelerden uzak durmalıyız.

Anne ve babalarımızın izni olmadan hiçbir ilacı kullanmamalıyız.

Kazaya neden olduğu için;

Kibrit, çakmak gibi yakıcı; bıçak, makas gibi kesici maddelerden uzak durmalıyız.

Elektrik prizleriyle oynamamalıyız.

Caddede oyun oynamamalı, bisiklete binmemeliyiz.

Arabaların camlarından sarkmamalıyız.

18
Hareket eden hava nesneleri iter

Havanın özellikleri ile ve itme gücü ile ilgili çocuklara bilgi verilir.

Sınıftaki kullanılmayan kağıtların birer ucu 3 santim kalınlığında bükülür.

Bükülen her bir kağıt çocuklara verilir.

İşaret verildiğinde kağıtlar üflenir ve kağıtların üflenen havayla nasıl yol aldığı gözlemlenir.

19
Şişedeki hava deneyi

İçi görülebilen plastik bir şişe önceden hazırlanır.

Şişe su dolu bir kaba batırılır.

Şişenin içinden hava kabarcıkları çıktığı gözlemlenir.

Ardından şişenin ve şişe gibi bir çok boş zannettiğimiz şeylerin içinde hava olduğu anlatılır.

Şişe suyun içine daldırıldığında su, şişenin içindeki havayı itmiştir ve hava kabarcıklar halinde suyun dışına çıkmıştır.

20
Ters çevirme oyunu

Su dolu bir bardağın (ağzına kadar su olmalı) üzerine bir karton yerleştirilir.

Karton ile bardak arasında boşluk kalmamasına dikkat edilir.

El kartonun üzerine konur ve bardak ters çevrilir.

Kartonun düşmediği ve ters çevrili su bardağının altında yapışık kaldığı görülür.

Sebebi hakkında bir süre tartışıldıktan sonra havanın itme gücü ile kartonu ittiği anlatılır.

21
Genişleyen hava top deneyi

Bir masa tenisi topu alınır ve bir kenarına bastırılarak çökertilir.

Daha sonra içi sıcak su dolu bir kaba konur.

Topun içindeki ısınan hava genleşerek genişler ve topun içindeki havayı dışarı doğru iter ve bunun sonucunda topun dışındaki çukur kapanır ve top eski haline döner.

Aynı deney balon gibi değişik materyaller kullanılarak da yapılabilir.

22
Soğuyan hava büzülür

Soğuyan havanın büzüldüğü çocuklara anlatılır ve bununla ilgili deneye geçilir.

Dondurucudan çıkartılan buz kalıpları bir naylon torbanın içinde üzerine sert bir madde vurularak kırılır ve ufaltılır.

Ufaltılan buz parçacıkları boş bir plastik şişenin içine dökülür.

Şişe bir süre sallanır ve bir köşeye konur, beklenir.

Kısa bir süre sonra şişenin içindeki hava soğumanın etkisiyle büzüştüğünden küçülür ve şişe kenarlarından içe doğru çökmeye başlar.

23
Hava akımı ve rüzgar

Rüzgarın nasıl oluştuğu çocuklara anlatılır.

Çocuklar “ısınan hava yukarıya doğru yükselir ve yukarıya yükselen havanın yerine hemen soğuk hava gelir ve bu durum çok hızlı meydana geldiği için rüzgar oluşur. Isınıp yükselen havanın yerine soğuk hava hızlı bir dalış yapar, yani rüzgar aslında ısınarak yükselen havanın yerine hemen geçen soğuk havanın akımıdır…”.

Sınıfın şartları müsaitse hava akımıyla ilgili deney yapılır.

Sınıf kapısının dışı soğuksa ve sınıfın içi sıcaksa eğer kapının altındaki boşluğa bir kağıt parçası konur.

Kağıdın bir süre sonra oluşan hava akımıyla birlikte hareket ettiği ve sınıftan içeriye girdiği görülür.

Çocuklara aynı deneyi evde de yapabilecekleri söylenir.

24
Paraşüt yapalım

Paraşüt deneyi için bir kova herhangi bir poşetin üzerine ters çevrilir ve poşet daire şeklinde kesilir.

Kesilen poşetin dört kenarına bantla aynı uzunlukta ip yapıştırılır.

İplerin ucu ise uzunlukları aynı kalmak şartı ile bir hamur parçasına yapıştırılır.

Bu hamur parçası da hafif bir oyuncağa yapıştırılır.

Paraşütümüz hazırdır.

Paraşüt yüksek bir yerden bırakılır ve havanın paraşütü itmesinden dolayı oyuncağın yavaş yavaş süzülerek yere düşüşü gözlemlenir.

Aynı deney farklı ağırlıklardaki oyuncaklarla da yapılır.

25
Rüzgar gülü yapımı

Çocuklara ilk önce dört ayrı yön (kuzey, güney, doğu ve batı) olduğu ve güneşin doğudan doğup batıdan battığı anlatılır.

Sonra rüzgar gülünün yapımına geçilir.

Boş bir makaranın kenarına kartondan kesilmiş bir ok işareti yapıştırılır.

Makaranın tepesine de tepesini örtecek büyüklükte kartondan kesilmiş bir daire yapıştırılır.

Kuzey, güney, doğu ve batı yönlerinin yazılı olduğu kalın bir kartonun ortasına hamur yapıştırılır.

Makaranın ise içine uzun bir çubuk sokulup bu çubuk yönlerin yazılı olduğu kartonun ortasındaki hamura saplanır.

Rüzgarlı bir havada bu rüzgar düzeneği dışarıya çıkartılır ve uygun bir pozisyona getirildikten sonra rüzgarın nereden estiği ok işaretinin altındaki yöne göre tayin edilir.

26
Balon roket

İnce ve uzun bir naylon iplik bükümü olmayan düz bir pipetin içinden geçirilir ve her iki ucu da farklı yerlere gergin bir şekilde sağlamca bağlanır.

Uzun bir balon iyice şişirildikten sonra havasının kaçmaması için ağzına mandal takılır.

Şişirilen mandallı balon pipete bantlandıktan sonra balon ipin bir ucuna çekilir.

Balonun ucundaki mandal çıkartıldığında içindeki hava dışarı çıkarken balonu hızlıca ileriye doğru ittiği ve balonun roket gibi gittiği gözlemlenir.