Erezyonun Tanımı - Erezyon Çeşitleri - Erezyon Tipleri
 

Erezyonun Tanımı - Erezyon Çeşitleri - Erezyon Tipleri
Erezyonun Tanımı - Erezyon Çeşitleri - Erezyon Tipleri

Toprağın yağmur suları ile veya rüzgarlarla aşınması ve taşınmasıdır. Daha açık ifade ile yağmur tanelerinin çıplak toprağa çarptığında kopardığı parçacıkları beraberinde aşağılara taşıması veya şiddetli esen rüzgarlarla çıplak arazilerdeki ince toprak tanelerinin sürüklenmesi olayıdır. Erozyon, toprak-su-bitki arasındaki doğal dengenin bozulması sonucu ortaya çıkar. Yurdumuzun üzerinde bulunduğu coğrafi enlemlerdeki iklim özellikleri, topografyası, jeolojik ve toprak yapısı içerisinde insanlarımızın doğal dengeye yaptığı olumsuz etkiler; yanlış arazi kullanımı, aşırı otlatma, ormanlarımızın tahrip edilmesi gibi olaylar erozyonu hızlandırmaktadır.
Erozyon oluş bakımından iki çeşittir:
1.Yağmurlar sonucu meydana gelen erozyon
2.Rüzgarlar sonucu meydana gelen erozyon

Erezyonun Derecelendirilmesi
Bütün Dünya ülkeleri arazi üzerinde yapılmış olan gözlem ve ölçülere dayalı olarak 4 dereceli bir sınıflandırmayı kabul etmişlerdir.
1.Derece: Hiç veya hafif erozyon
2.Derece: Orta şiddetli erozyon
3.Derece: Şiddetli erozyon
4.Derece: Çok şiddetli erozyon(rüzgar erozyonu ve derin çatlakların oluştuğu)

Yağmur sonucu meydana gelen erozyon tipi:
Eyim yönünden duyarlı olan arazilere şiddetli yağmur taneciklerinin çarpması ile beraber herhangi bir yere tutunamayan toprak zerreciklerinin eğim yönünde kayması sonucu taşınmasına denir.Ülkemizdeki erozyon oluşumunun %92’ini oluşturmaktadır.
• Dikkate alınmayacak kadar az olacağı gibi bir kenti tamamen altında bırakan bir çığ kadarda büyük olabilir.
• Tarım toprakları verimsiz topraklar tarafından verimsizleştirilir.
• Yağmur sularıyla beraber tonlarca kum barajlara boşalır ve barajın ömrünü maksimum 100-150 yıl arasında olmasın sağlar
• Yılda 1milyar 400 bin ton toprak bu yolla iş görmez hale geliyor.
Otomobili, kömürü, çimentoyu v.s. ithal edebilirsiniz ama toprağı ithal edemezsiniz.

Rüzgarlar sonucu meydan gelen erozyon tipi:
Toprak taneciklerinin rüzgarın kuvvetiyle bulunduğu yerden başka bir yere taşınması olayıdır. Ülkemizde çok büyük bir paya sahip ol masada var olan erozyonun %8 ini oluşturur.

ÇAY KAŞIĞINDAKİ ŞEKER ÖRNEĞİ
Rüzgar sonucu oluşan erozyon başlıca çöl dediğimiz tamamen çıplak arazilerde hat safhadadır.

Çöl Nedir
• Yaşamsal özelliğini yitirmiş çorak alanlar.
• Ekonomik değerleri kalmayan arazi.

SEBEPLERİ:
• Aşırı sıcak
• Toprağın aşınıp taşınması
• Toprakta suyun tutulmasını sağlayacak olan bitki örtüsünün yok edilmesi

Çölleşmeyi Hızlandıran Etmenler
• Bitki örtüsünün tahribi
1. Orman yangınları
2. Yerleşim alanları
3. Yol gibi yapılar
4. Ufak bir oluşumda olsa madan ocakları
• Aşırı duyarsızlık

Çöllerdeki Erezyon
Çöllerde rüzgar sonucu meydana gelen erozyon % 98lik bir kısmı meydana getirmektedir.
• Çöllere Güneş ışınları dik geldiği için aşırı sıcak bölgelerdir.(max.60C )bu bölgelerdeki günlük sıcaklık farkı çok büyük olduğu için rüzgar oluşumu çok fazladır. Tamamen çoraklaşmış bu arazilerde meydana gelen rüzgarlar rüzgar erozyonuna sebep olmaktadır.Çöldeki 150 ton ağırlığındaki bir kum tepesi 24 saat içinde 5metre işeri geri oynamaktadır.Bunun sonucunda da çöllerin haritası yapılamamaktadır.

Keşke tarım arazilerimizi amaçları dışında kullanmasaydık.
keşke sanayi tesisleri ve yerleşim için uygun bölgeleri seçseydik
keşke çarpık kentleşmeye dur deseydik.
keşke verimli tarım alanlarını,ormanlarımızı ve meralarımızı korusaydık.
Artık daha keşke dememek için.

alıntı

Erezyonun Tanımı - Erezyon Çeşitleri - Erezyon Tipleri
 

1- Su Erozyonu

Su erozyonu, diğer erozyon çeşitleri içerisinde en yaygın ve en etkili olanıdır. Bunun için, toprak erozyonu denildiğinde akla su erozyonu gelmektedir. Türkiye topraklarının % 86'sında erozyon vardır. Böylece su erozyonunun etkilediği alan 66.9 milyon hektarı bulmaktadır. Yurdumuzdaki önemli can ve mal kayıpları su erozyonu sonucu meydana gelmektedir.

2- Çığlar

Türkiye'nin aşırı derecede ormansızlaşmış, yükseltisi yurdun diğer kısımlarına oranla daha fazla ve yağışların genel olarak % 45' den sonraki meyilde kar şeklinde düştüğü Kuzey- Kuzeydoğu ve Doğu Anadolu'da çığ olaylarına sıkça rastlanmakta, can ve mal kayıplarına neden olduğu gibi yerleşim yerlerini, yolları, turistik tesisleri ve devlet yatırımlarını tehdit etmektedir.

Türkiye'de yalnız 1985 yılından bugüne kadar 233 çığ olayı tespit olunmuş ve bu süre içinde 604 kişi hayatını kaybetmiştir. Çığ, pürüzsüzlüğü olmayan eğimi yüksek kayalık ve otlu satıhlara düşen aşırı kar yağışlarının kaygan satıhtan kopması ile aşağı kısımlara doğru hızını ve miktarını arttırarak meydana gelen bir kar kitlesi akımı olayıdır. Bu kar kitlesi önüne gelen insanların ölümüne neden olabildiği gibi ev, ahır, sınai tesis v.b. gibi yerlere zarar vererek kara ve demiryollarını kapatabilmekte günlerce trafiği aksatabilmekte ve sportif amaçlı gezilerde insan ölümlerine neden olmaktadır.

3- Rüzgar Erozyonu

Rüzgar erozyonu sonucu verimli toprakların kaybı, buharlaşmanın hızlanmasıyla toprak emliliğinin azalması, bitki büyümesinin yavaşlaması, ulaşımın aksaması ve verimin düşmesi olumsuzluklarını ortaya çıkarmaktadır. Taşınan kum ve verimsiz toprak, üretken tarım topraklarını kaplayarak, tarım yapılamaz hale getirmektedir.