Osmanlıca Sözlük (N Harfi)-Osmanlıca Sözlük (N Harfi)İle İilgili Kelimeler...
 

Osmanlıca Sözlük (N Harfi)-Osmanlıca Sözlük (N Harfi)İle İİlgili Kelimeler...
Osmanlıca Sözlük (N Harfi)-Osmanlıca Sözlük (N Harfi)İle İİlgili Kelimeler...

Osmanlıca Sözlük (N Harfi) NA Arabçada "Biz" mânasına gelen zamirdir. Meselâ: Kitabünâ $ : "Kitabımız" misalinde olduğu gibi, kelimenin veya fiilin sonuna eklenen bitişik zamirdir.
NA Farsçada nefy edatıdır. Müsbet mânâyı menfi yapar. Kelimenin başına getirilir. Meselâ: Nâ-ehil $ : Ehliyetsiz, ehil olmayan.
NA'AB Aceleci. Hızlı yürüyen, tez giden kişi.
NA'AL Nalbant. Nalin yapan.
NAAM (Bak: Neam)
NA'AR Fesad ve fitneye çalışan. * Kanı kaçmış olup sâbit olmayan damar.
NA-AŞNA f. Bilinmeyen, yabancı.
NAAT (Bak: Na't)
NAB (C.: Enyâb) Azı dişi. * Yaşlı deve.
NAB f. Katıksız, hâlis, saf. * Oluk. * Berrak.
NA'B Karga veya horoz ibiği.
NA-BALİG f. Henüz büluğa ermemiş, daha bâliğ olmamış. * Erişmemiş, yetişmemiş.
NABAZAN Nabız atması, damar vurması.
NA-BAYESTE f. Lüzumsuz, gereksiz. Uygun ve münasib olmıyan.
NA-BECA f. Yersiz, uygunsuz, münasebetsiz.
NA-BEDİD (Bak: Nâ-bercâ)
NA-BEHENCAR f. Usulsüz, kuralsız, yolsuz, kaidesiz.
NA-BEHENGÂM f. Vakitsiz, mevsimsiz, zamansız.
NA-BEHRE f. Azim, ulu. * Karışık. * Soysuz.
NA-BEKAİDE f. Kural ve kaideye uymayan. Kaidesiz, kuralsız, nizamsız.
NA-BEKÂR İşsiz, işe yaramaz.
NA-BEMAHAL f. Yerinde olmadan. Mahallinde olmayan. * Münasebetsiz. Yersiz.
NA-BERCA (Nâ-bedid) Belirsiz, görünmez olan.
NA-BESÎ f. Yokluk, adem.
NA-BESUD f. El dokunulmamış, el değmemiş, yeni şey.
NÂBIZ Hareket eden.
NABIZ Atar damarın vuruşu. Şah damarının atması. Kırmızı kan damarının oynaması hali.
NÂBIZA (C.: Nevâbız) Nabız damarı.
NABIZ-ÂŞNÂ f. Nabızdan anlayan. Mizaç bilen. Karşısındakinin zayıf taraflarını bilen.
NABIZ-GİR f. Her mizaç ve tabiata göre davranıp muamele etmesini bilen.
NABİ' (Nâbia) (Nebean. dan) Yerden fışkıran, kaynayan, akan.
NABİ Haber veren, haberci. * Urfa'lı kıymetli bir şâirin ismi. (Mi: 1626- 1712)
NABİ Yüksek, yüce.
NABİGA (C.: Nevabig) Şanı, şöhreti büyük adam. ulu, şerefli kimse. * Sonradan şâir olan. * Üstün zekâlı hârika ve çok fasih kimse.
NABİGAT-ÜL CA'DÎ Resül-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm'ın duasına mazhar olmuş mühim bir Arab şâiridir. İran'ın fethinde bulundu. Rivayete göre Mi: 684'de İsfehan'da Rahmet-i Rahman'a kavuştu.
NABİGAT-ÜZ ZÜBYANÎ Câhiliyet devrinde meşhur ve Suk-ı Ukaz'da hakemlik yapmış Arab şâirlerindendir. Tahminen Mi: 535-604'de yaşamıştır.
NABİL Ok yapan. * Üstad, hâzık kimse. * Irgaç.
NA-BİNA (C.: Na-binayan) Kör, a'mâ, gözleri görmez. Anadan doğma kör.
NA-BİNAYAN (Na-bina. C.) Gözü görmeyenler, a'mâlar, körler.
NA-BİNAYÎ f. Körlük, a'mâlık.
NABİT Ağaç ve nebat gibi yerden bitip büyüyen.
NABİTE Bir kabilede yeni çıkan küçük çocuk.
NABİZ Savaşçı, muharip, savaşan.
NABUD (Nâ-bud) f. Mâdum, yok olan, bulunmayan. * İflas etmiş. Perişan olmuş. * Sonradan yok olan.
NA-BUDMEND f. Yoksul, fakir.
NA'BÜDÜ "Biz ibadet ederiz" mânâsında fiil. ( Bak: Nun-u na'büdü)
NABZ (Bak: Nabız)
NABZA Damarın bir defa atması.
NABZ-AŞNA f. Nabızdan anlayan, mizac bilen.
NABZ-GİR f. Mizaca göre hareket etmesinden anlıyan, nabza göre davranmasını bilen.
NABZÎ Damarın atmasıyla ilgili.
NA'C (C: Niâc-Neacât) Koyun.
NA-CAİZ f. Yapılmaz, câiz değil.
NACAK Bir ağaç sapa geçirilen, ağzı keskin, genişçe demir âlet. Balta.
NA'CAT (Na'ce. C.) Dişi koyunlar.
NA'CE (C.: Niâc-Na'cât) Dişi koyun. * Dişi sülün. * Kadına da istiare ile söylenir.
NACİ Kurtulan. Necat bulan. * (Mi: 1849-1892) Muallim Naci diye meşhur olan bir İstanbul'lu şâir. Lügat-ı Naci'yi "Fetva" kelimesine kadar hazırlamıştır.
NACİ' Hazmı kolay olan yiyecek.
NACİ(YE) Kurtulmuş, necat bulmuş. Cennetlik olan.
NACİL Nesli kerim, şerefli olan, soyu temiz.
NACİLEYN Ana ve baba, ecdad ve evlâd, dedeler ve babalar.
NA-CİNS f. Aynı cinsten olmayan. * Cinsi bozuk.
NACİR Ağaçlarda yaprak saplarının dibindeki filiz.
NACİS İyileşmez hastalık.
NACİŞ Avı ürküterek avcının tarafına kovalayan adam.
NACİYE (C.: Nâciyât) Sür'atli deve.
NACİZ Azı dişi.
NACİZ Hâzır.
NACU f. Çam ağacı.
NACUD f. Büyük kadeh.
NACUR Sırça tabak.
NA-CUNBAN f. Kımıldamaz. Yerinde durur. Sağlam.
NACÜV f. Çam ağacı.
NA-ÇAR f. Çaresiz, elinden iş gelmeyen. Mecbur kalmış olan.
NA-ÇARÎ f. Çaresizlik.
NA'ÇE f. Yumuşak yer.
NA-ÇESPAN f. Uygun ve yakışık olmıyan.
NAÇİZ (Nâ-çiz) f. Çok küçük, ehemmiyetsiz şey, değersiz, hükümsüz.
NAÇİZANE f. Çok ehemmiyetsiz olarak. Pek ufak olarak.
NA-ÇİZÎ f. Naçizlik, ehemmiyetsizlik, kıymetsizlik, değersizlik.
NA-DAN f. Cahil, bilmez, haddini bilmez.
NÂ-DANÎ f. Terbiyesizlik, haddini bilmezlik. * Cahillik.
NÂ-DANİST (Nâ-dâniste) f. Câhil, bilmez.
NADAR (Nadâret) Altun.
NA-DARÎ f. Olmamazlık, bulunmayış.
NADAS Tarlayı temizleyip otlarını kurutmak için önceden sürüp hazırlama.
NA-DAŞT f. Hayâsız, utanmaz.
NADC Kıvam. Büluğa erme. Pişme.
NADD Azık, rızık.
NADDAHATAN Püsküren çifte pınarlar.
NA-DEMSAZ f. Uymayan, uygun olmayan, âhenksiz.
NA-DERİDE f. Delinmemiş, delik açılmamış.
NADH Su serpmek, sulamak. Su içip kanmak. * Musallat olanı defetmek. * Suyun feveran etmesi, püskürmesi.
NADIC (C.: Nevadıc) Olgunlaşmış, olmuş, kıvama gelmiş.
NADİ Nidâ eden, haykıran, çağıran. * Halkın, meşveret gibi, birşey konuşmak üzere bir yere toplanmaları. Nitekim İslâmdan evvel Mekke'de Kureyş'in toplandığı meclis binasına "Darünnedve" denilirdi. Nâdi; orada ve o gibi yerlerde toplanan heyettir ki; bezm, meclis, mahfil, kongre tâbirleri gibidir. (E.T.)
NADİB Geçmiş. * Hafif adam. * Yas tutan.
NADİC Olgun meyve. * İyi pişmiş et.
NADİD Salkımları sık olan üzüm veya muz. * İçi doldurulmuş yastık, minder, şilte gibi şeyler.
NA-DİDE f. Az bulunur, çok değerli. Az görülen, görülmemiş.
NADİM Nedamet etmiş, pişman.
NADİMÂNE f. Pişmanlıkla, pişman olarak, nedamet duyarak.
NADİMİYET Pişmanlık, nedamet.
NADİR(E) Az bulunan. Seyrek.
NADİRÂT Az bulunan şeyler.
NADİREDÂN f. Zarif, âlim.
NADİREKÂR f. Nâdir işler ve san'atlar yapan.
NADİREN Nâdir ve az olarak. Çok aralıklı. Pek az bulunur.
NADİRE-PERDÂZ f. Güzel söz söyleyen.
NADİRE-SENC f. Nükteli konuşan, güzel fıkralar anlatan, zarif kimse.
NADİRET Güzellik, parlaklık, tazelik. * Hoş ve lâtif.
NADİYE Sudan uzak olan hurma ağacı.
NA-DÜRÜST f. Doğru olmayan. Eğri. * Sağlam, dürüst ve gerçek olmayan. * Yanlış, haksız.
NA-DÜRÜSTÎ f. Gerçek olmama, doğru olmama.
NA-EHİL f. Ehliyetsiz, beceriksiz. Ehil olmayan.
NA-ENDAM f. Muntazam olmıyan. Biçimsiz, gayr-ı muntazam.
NA-ENDİŞ f. Uzun uzadıya düşünmeğe değmez. Açık, muhakkak.
NA-ENDİŞÎDE f. Düşünülmemiş.
NÂ-EVS f. Manastır, kilise.
NÂF f. Göbek. * Mc: Orta.
NÂF-I ÂLEM Mekke-i Mükerreme.
NÂF-I ŞEB Gece yarısı.
NÂF-I ZEMİN Zeminin ortası. Mekke-i Mükerreme.
NA'F Sütü çok olan deve.
NAFAKA Yiyecek parası. Geçim için lüzumlu olan şey. * Geçindirmeğe mecbur olduğu kimselere veya çocuklarına mahkeme karariyle verilen iaşe parası.
NAFAKA-İ İDDET Fık: Kadının iddeti içinde muhtaç olduğu nafaka. Koca, boşadığı karısını iddeti bitinceye kadar infakla mükellef olduğu için bu müddet zarfındaki nafaka hakkında bu tâbir meydana gelmiştir.
NAFAKA-İ MAKZİYYE Fık: Hâkim tarafından takdir olunan nafaka.
NAFAKAT (Nafaka. C.) Nafakalar.
NAFATA Vücutta çıkan sivilce veya kabarcık.

Osmanlıca Sözlük (N Harfi)-Osmanlıca Sözlük (N Harfi)İle İilgili Kelimeler...
 

RE: Osmanlıca Sözlük (N Harfi) NAFE f. Derisi kürk yapımında kullanılan hayvanların postlarının karnı altındaki deri kısmı.
NA-FERCAM f. Asıl ve esastan âri olan, akibetsiz olan. Faydasız.
NAFE-RİZ f. Koku saçan. * Göbek düşüren.
NAFIA Bayındırlık işleri.
NAFIK Geçer para. Geçer akçe.
NAFIKA (C.: Nevâfık- Nüfeka) Arab tavşanının (diğer adı; tarla fâresi dedikleri hayvanın) iki yuvasından gizli olanın adıdır. Bu hayvan, bunun tavanını yeryüzüne çok yakın yapar. Belirli olan kasia dedikleri yuvasında tehlike hissederse hemen nâfıkanın tavanını delerek kaçar. Münafıklar buna benzediği için nifak, münafık kelimeleri bu kelimeden gelmiştir. (Kamus).
NAFIZ Çok titreten. Sıtma.
NAFİ (Nefiy. den) Giderici, yok eden, nefyeden, menfi yapan.
NAFİ' Menfaatli. Faydalı. Yarar. Şifalı. * Esma-i Hüsnâdan bir isim.
NAFİA İnşaat işleri. * Faydalı işler. Menfaatli olanlar.
NAFİC (C.: Nevâfic) Kaburga kemiklerinin sonu.
NAFİCE (C.: Enfice) Misk göbeği.
NAFİH (Nefh. den) Üfürücü, üfleyici.
NAFİKA (Nüfeka) (C.: Nevâfık) Keler yuvalarından biri.
NAFİLE Fık: Farz ve vâcibden gayrı mecburiyet olmadığı hâlde yapılan ibadet. Fazladan yapılan iş. * Menfaatli olmayan. Ziyâdeden olan. * Torun. * Ganimet malı. Bahşiş. Atiyye.
NAFİR Nefret eden. Ürken, korkan. Sevmeyen. * Galip olan. * Öksürüp burnundan sümüğü saçılan koyun.
NAFİS (Nefs. den) Gözü nazar değer olan kimse. * Açan ve ferahlandıran.
NAFİS-ÜL KERB Sıkıntı ve belâlara, göz değmesine, nazara te'sir edip kaldıran.
NAFİS Okuyup üfüren.
NAFİZ İçe işleyen. Delip geçen. İçeri giren. * Sözü geçen, kendine itaat edilen. Te'sirli, nüfuzlu.
NAFİZ-ÜL EMR Emri geçip sözü dinlenilen. * Kendisine itaat edip boyun eğilen.
NAFİZ-ÜL KELİM Sözü geçen.
NAFİZ Çok fazla titreten sıtma.
NAFİZE Karından vurulup arkaya çıkmış olan yara.
NAFİZİYET Sözü geçerlik, nâfizlik.
NAFUR (Nâfure) Fıskıye, fevvâre.
NAGÂH f. Birdenbire, ansızın, hemen. (Nâgeh, nâgehan, nagehâne, nagehânî)
NAGAM (Nağme. C.) Nağmeler, âhenkler, türküler.
NAGAMÂT Nağmeler, âhenkler, güzel sesler.
NAGAM-KÂR f. Nağmeler söyleyen, ezgici.
NAGAM-PERVER (C.: Nagamperverân) f. Türkü söyleyen, nağmeci. Nağme seven.
NAGAŞAN Iztırab, acı.
NA-GEHAN f. Birdenbire, ansızın, âniden.
NAGFA Ceviz ağacına benzer bir ağacın adıdır ve Beyrut dağlarında olur; dut gibi yemiş verir.
NAGIZ Şaşırdığında başını sallayan kimse. * Kürek başında olan kıkırdak.
NAGK (C.: Nuguk) Karga çağırmak.
NA-GÜŞADE f. Kapalı, açılmamış.
NA-GÜVAR (Nâ-güvâre) f. Midede zor hazmolunan şey. Sindirimi zor. * Yenilmesi veya içilmesi acı olan şey.
NAGZ f. Güzel, iyi. Göze hoş ve güzel görünen.
NAGL Çürük sahtiyan.
NAGM Gizli kelâm, gizli söz.
NAĞME (C.: Nağamât) Ahenk, güzel ses, âvaz, ezgi, teganni.
NAĞME-GER f. Türkü söyleyen, öten.
NAĞME-HÂN f. Türkü söyleyen, şarkı söyleyen.
NAĞME-HÂNÎ f. Türkü söyleyicilik, nağme söyleyicilik.
NAĞME-HİZ f. Nağme uyandıran. Türkü, şarkı söyleyen.
NAĞME-KEŞ f. Türkü söyleyen, şarkı söyleyen.
NAĞME-PERDAZ f. Türkü söyleyen, şarkı söyleyen.
NAĞME-SAZ f. Ahenkle söyleyen, terennüm eden.
NAĞME-SERA f. Türkü okuyan, şarkı söyleyen.
NAĞME-ZEN f. Türkü söyleyen, şarkı söyleyen.
NAGR Gadap etmek, hiddetlenmek, kızmak. * Kin tutmak. * Çömlek kaynamak.
NAGS Kederli, gamlı olmak.
NAGZ Devekuşunun erkeği. *Başını sallayıp depretmek. * Bulutun koyu ve kesif olması.
NAH f. Göbek.
NAH' Kesme, boğazlama.
NAH f. İp, ince ip. * Tel. * Halı, kilim.
NAHA' Boyun kemiğindeki beyaz iliğe varana kadar kesmek. * Yemen taifesinden bir kavim. * Hâlis etmek. * Uzaklık, ıraklık.
NAHABE (C.: Nuhab) Geçit ağzı. * Çokluk asker. * Her nesnenin iyisi.
NAHAFET Zayıflık, arıklık, cılızlık.
NAHAFET Aksırma.
NA-HAH f. İstemeyerek, râzı olmayarak. Zoraki.
NA-HAK f. Haksız, beyhude, boş.
NA-HANDE f. Câhil, ümmi, okumamış.
NAHARİR (Nihrir. C.) Bilgili, akıllı ve âlim kimseler. Fâzıl ve mâhir kişiler.
NAHASET Esircilik. * Canbazlık.
NA-HAST f. Kötürüm.
NA-HAST f. İsteksiz. İstenilmemiş. İstemeden.
NAHB Çekip çıkarma.
NAHB Yüksek sesle ağlama. * Önemli iş, mühim iş. Nezretmek, adamak. * Seri seyr. * Vakit, müddet. Ecel, ölüm, mevt.
NAHÇİR f. Av hayvanı. Sayd. * Av yeri. * Yaban keçisi.
NAHÇİR-GÂH f. Av yeri.
NAHÇİR-GİR f. Avcı, sayyad.
NAHÇİR-VÂN f. Avcı.
NA-HEMTA f. Denk ve eşit olmayan. Müsavi olmayan.
NA-HEMVAR f. Eğri, düz olmayan. * Uymayan, mutabık gelmeyen. * Uygunsuz.
NA-HENCAR f. Doğru olmayan.
NAHF Aksırmak. Nefes almak.
NAHH Davar sürmek. * İplik. * Zeyli denilen döşek. * Güç seyr. * Deve çökertmek için söylenen söz.
NAHHAM Tamahkâr, cimri, hasis, pinti. * Boğazını temizlemek için fazlaca soluyup balgam çıkaran adam.
NAHHAS Esirci, esir ticareti yapan kimse. * Hayvan alıp satan kişi.
NAHHAS Bakırcı.
NAHHAT Marangoz. Doğramacı. Ağaç oymacısı. Taş yontucusu.
NAHHAT Gururlu, kibirli.
NAHI' Âlim.
NAHİ (Nehy. den) Nehyeden, yasak eden, önleyen.
NAHİB (Nehb. den) Yağma eden, talan eden, önleyen.
NAHİB Korkak, cebin.
NAHİB Avaz avaz ağlamak, feryad ile ağlamak.

Osmanlıca Sözlük (N Harfi)-Osmanlıca Sözlük (N Harfi)İle İilgili Kelimeler...
 

RE: Osmanlıca Sözlük (N Harfi) NAHİDE Yeni yetişmiş kız. * Zühre (Venüs) yıldızı.
NAHİF Sümkürdüğünde genizden gelen ses.
NAHİF Çelimsiz, zayıf, ince. Arık.
NAHİK (Nehak. dan) Eşek gibi anıran, eşek sesli.
NAHİKA (C.: Nevâhik) Dudaklı hayvanların göz pınarı.
NAHİL (Nâhile) Zayıf, arık, ince.
NAHİL Hurma ağaçları, hurmalık. * Hurma ağacı. * Balmumundan yapılan ağaç, yapraklı dal ve yemiş taklidi işlere denir ki, sathı altın ve gümüş yapraklarla süslenerek, eskiden gelin giderken önünde alayla götürülür ve gelin odalarına süs olarak konurdu. (O.T.D.S.)
NAHİL Kalburcu.
NAHİL Susayan kimse. * Suya kanmış kimse.
NAHİLE Huy, tabiat, mizac.
NAHİR (Nahr. dan) Kesilmiş, boğazlanmış.
NAHİR Burundan hırıltı çıkarma.
NAHİR Çürümüş kemik. * İçine rüzgâr girip çıkmakla öten kemik.
NAHİRAN Atın göğsünde olan iki damar.
NAHİRE Ufalanmış. * Çürümüş. * Rüzgârla savrulur, yel estikçe ses verir, delik deşik olmuş kemik.
NAHİRE Ayın birinci günü. * Ayın son gecesi.
NAHİS Kıtlık yılı.
NAHİS Kıtlık. * Yümünsüz, uğursuz.
NAHİS Dönmekten dolayı genişlemiş olan makara deliği.
NAHİS Vuran, vurucu. * Devenin kuyruğunda veya göğsünde olan uyuz.
NAHİSE Koyun sütüyle karışık keçi sütü.
NAHİT (Nahite) İnilti.
NAHİYE Yan taraf, kenar, civar, çevre. * Küçük yer, bölge. İdari taksimatta, kazadan küçük, köyden büyük olan yerleşme merkezi.
NAHİZ Eti çok olan.
NAHİZ f. Pusu.
NAHİZGÂH f. Pusu yeri.
NAHİZ Uçmaya hazırlanmış ve kanatları bitmiş olan kuş. * Tavşancıl yavrusu.
NAHL Hurma ağacı. * Gelinler için yapılan süs ağacı. * Un elemek.
NAHL Bal arısı. * Bedelsiz bir şey vermek veya bedelsiz verilen şey. * Sövmek, iftira etmek.
NAHL SURESİ Kur'an-ı Kerim'de 16. Suredir. Mekkîdir.
NAHL-BEND f. Ağaçları budayıp tanzim eden kişi. * Balmumundan taklid süs ağacı yapan, balmumcu.
NAHLE Tek hurma fidanı. * Bir fidan.
NAHLE Bir tek arı.
NAHLİYE Hurmalar.
NAHLİSTAN f. Hurma fidanlığı, hurmalık. * Ağaçlık, fidanlık.
NAHME Göğüsten çıkan ses.
NAHNAHA Hırıltı ile soluma. * Öksürük.
NAHNAHA Deveyi çökertmek.
NAHNU Biz.
NA-HOŞ f. Hoş olmayan, hoşa gitmeyen.
NA-HOŞÎ f. Nahoşluk, fenalık, iğrençlik. Hoşa gitmemeklik.
NA-HOŞ-GÜVAR f. Hazmı zor, sindirimi güç. Tatsız.
NA-HOŞNUD f. Razı ve hoşnud olmayan. Gayr-i memnun.
NAHR Boğazlamak. Bir hayvanın göğsü üstünden bıçak vurup boğaz damarını kesmek. * İki şeyin birbirine göğüs göğüse olması. * Boyun. Boğaz çukuru. * Sadır. * Gündüzün evveli. * Namazda kıyamda iken sağ eli sol elin üstüne koymak.
NAHR-ÜN NEHAR Gündüzün evveli.
NAHR-ÜŞ ŞEHR Ayın evveli.
NAHR Eskimek. * Çürümek. * Parçalamak.
NAHS Uğursuzluk, yümünsüzlük. * Bahtsız, uğursuz.
NAHS Vurmak.
NAHŞ Zayıflamak.
NAHT Ağacı yontmak suretiyle kabartma şekiller yapma san'atı. * Yontma, oyma.
NAHT Sümkürmek.
NAHU (Kürdçe) Öyle ise şöyle ki, işte.
NA-HUDA f. Allah'tan korkmaz. * Gemi kaptanı.
NÂHUN f. Tırnak.
NÂHUN-BE-DENDÂN f. Hayretten veya kederden dolayı parmağını ısırmış olan.
NÂHUNBÜR f. Tırnak makası.
NÂHUN-BÜRÂ(Y) f. Tırnak makası, tırnak çakısı.
NÂHUN-TIRAŞ f. Tırnak makası, tırnak çakısı.
NAHV (Nahiv) Yol, cihet. Etraf, yön. * Misâl. * Miktar. * Kasd ve azmeylemek. * Gr: Kelimelerin birbirine rabt, izafet ve amel eylemeleriyle ilgili olan kaideleri içine alan ilim. Nahiv ilmi ile Arapça kelimelerin yeri ve usulü bilinir, yani cümle tahlili yapılır.
NAHVE Çörek otu.
NAHVET Kibir, gurur. Kibirlenme, büyüklenme, böbürlenme.
NAHVETFÜRUŞ f. Böbürlenen, gururlanan.
NAHVÎ Nahiv ilmine ait. Arapça gramere ait. Nahiv ilmini iyice bilen.
NAHVÎ LİSAN Kaidelere bağlı olan çok tertibli, ince ve geniş mânâlı lisan.
NAHVİYYUN Kelime dizimi ve nahiv ilminin ehli olan âlimler. Arapça dil âlimleri, gramerciler.
NAHZ Bir şeyle dürtme.
NAHZ Kemiğin etini ayıklama.
NAHZA Et parçası.
NAIT Dağ. * Hemeden kabilelerinden bir kabile.
NAÎ Kötü haber veren.
NAİB(E) (Nevb. den) Vekil, birinin yerine geçen. * Şeriat hâkimi olan kadı vekili. * Nöbet bekleyen.
NAİB-ÜL ÂM Cumhuriyet müddei-i umumisi. Cumhuriyet savcısı.
NAİB-İ FÂİL Meçhul fiilin mevzuu olan kelime ki, harekesi merfu olur. (Küsirel kalemü: "Kalem kırıldı" cümlesinde " kalem", "Naib-i fâil" olmuş ve fâilin yerine geçmiştir.)
NAİB Karga gibi çirkin sesli kuşların ötüşü.
NAİCE Yumuşak yer.
NAİF Zayıf, cılız.
NAİK Karga ötüşü veya horoz sesi. * Çobanın koyuna bağırması.
NAİKAN Cevzâ burcundan iki yıldız.
NAİL(E) Muradına eren, nâil olan, ele geçiren. Erişmiş.
NAİLİYET Ele geçirmek, murada ermek, elde etmek.

Osmanlıca Sözlük (N Harfi)-Osmanlıca Sözlük (N Harfi)İle İilgili Kelimeler...
 

RE: Osmanlıca Sözlük (N Harfi) NAİM Bolluk ve bahtiyarlık içinde yaşayış. Nizam-ü hal ve mal. * Cennet'in sekiz kısmından dördüncü tabakası.
NAİM Taze, körpe. * Kılçıksız, yumuşak, kemiksiz. * Etli sebze.
NAİM Uyuyan, uykuda olan.
NAİMÂNE f. Uyur gibi, uyuklayarak, uyurcasına.
NAİME Rahatlık içinde nazlı büyütülmüş kadın. * Yumuşak yapılı hayvancıklar.
NAİMÎN (Nâim. C.) Uyuyanlar, uykuda bulunanlar.
NA-İNSAF f. İnsafsız. İnsafı bulunmayan.
NAİR Haykıran, nâra atan. * Uzak. Irak, baid.
NAİR Parlak, parlayan. * Düşmanlık, adavet.
NAİRE (C.: Nevâir) Alev, ateş. * Hararet, sıcaklık.
NAİYE Ölüm haberi götüren, kötü haber veren.
NAİZ Kuvvetlendiren. Kaldıran.
NAK f. Nisbet edatı olarak kelimelere eklenir, sıfat meydana getirilir. Meselâ: Gam-nâk $ : Gamlı, kederli.
NAK' (C: Nuk'-Enku) Su saklayacak yer. * Kuyu içinde olan su. * Deve kuşu avazı. * Feryâd etmek, bağırıp çağırmak. * Susuzluğu teskin etmek, susuzluğu gidermek. * Sıcak suda haşlama. * İlâç olarak çıkarılan su. * Suda ıslanma. * Toz.
NA'K Karga avazı. * Çobanın koyuna haykırıp çağırması.
NÂKA Dişi deve. * Bir yıldızın ismi. * Sivilce.
NÂKA-İ SÂLİH Salih Peygamber'in (A.S.) bir mu'cizesi olarak kayadan çıkan devesi. (Bak: Sâlih A.S.)
NAKA' Temiz olma.
NAKA (C.: Enkâ) Kumdan meydana gelmiş tepe.
NA-KABİL f. Mümkün olmayan. Kabil olmayan. * Câhil, kabiliyetsiz.
NA-KABUL f. Kabiliyetsiz, istidatsız.
NA-KÂFİ f. Kâfi olmayan. Yetersiz, kâfi değil.
NAKAİS (Noksan. C.) Eksiklikler. Noksanlar.
NAKAKA Kurbağaların çağrışıp ötmeleri. * Tavuğun yumurtladığında ötüp gıdaklaması.
NAKAL Bir yerden naklolunduğunda bâki kalan ufak taşlar. * Devenin tabanına ârız olur bir hastalık.
NAKALE (Nâkıl. C.) Haberciler, nakledenler.
NA-KÂM f. Muradına eremeyen, tali'siz. Arzusuna kavuşamayan.
NÂ-KÂMÎ f. Mahrumiyet, bahtsızlık. isteğine kavuşamama.
NAKARAT (Nakra. C.) Durmadan tekrarlanan usandırıcı şeyler. * Edb: Şarkının belli yerlerinde tekrarlanan bestesi değişmeyen parça.
NAKARE f. Davul, kös. Dümbelek.
NA-KÂRE f. Bir işe yaramaz olan.
NA-KA'RYAB f. Dibi bulunmayan, dipsiz.
NA-KASTE f. Eksiksiz, noksansız. Tamam.
NAKAVE Temizlik.
NAKB (C.: Enkâb) Delmek, delik açmak. * Girmek. * Dağ içindeki yol.
NAKBA Tabanı aşınmış deve.
NAKD (C?: Nukûd) Madeni para, akçe. * Bir şeyin bedelini peşinen ödemek. * Para olarak bulunan servet. * Vezin ve ayarı tamam olan para. * Bir şeye hırsızlamasına bakma. * Seçmek. * Saymak.
NAKD-İ CÂN En kıymetli olan şey.
NAKD-İ MEVCUD Mevcud olan para, elde bulunan para.
NAKDEN Para olarak, peşin, elden.
NAKDÎ Paraca, peşin para ile. Para ile alâkalı ve paraya müteallik.
NAKDİNE Hazır ve peşin para. * Kıymetli ve değerli mal.
NAKDİNE-İ HAYAT Hayatın kıymeti.
NA-KERDE f. Yapılmamış, olmamış.
NA-KES f. Hasis olan. * Zelil, insaniyetsiz, alçak, deni.
NA-KESAN (Nâ-kes. C.) Alçaklar, âdi insanlar, insaniyetsiz kimseler. * Cimriler, tamahkârlar, pintiler, hasis kişiler.
NA-KESÂNE f. Alçakçasına. * Cimrilik ve tamahkârlıkla.
NAKF (C: Nuküf-Enkâf) Başı dimağından yarmak. * Bakış, nazar.
NAKH Başı dimağından yarmak.
NAKH Teftiş etmek, kontrol etmek.
NAKİ' Tâze. * Şifâlı devâ.
NAKIBE (C.: Nukab) Kişinin yan tarafında çıkan çıban.
NAKID Bir şeyin iyisini kötüsünden veya bozuğundan ayıran. * Tenkidci, ayarcı. Paranın kalbını anlayan. * Dinar, dirhem.
NAKIF Kırıcı, kıran. * Bakan, nâzır.
NAKIH (C.: Nukuh) Tam olarak iyileşip hastalıktan kurtulmayan.
NAKIL İleten, taşıyan, aktaran, nakleden. * Tercüme eden. * İşittiğini anlatan.
NAKIL-I AHBAR Haberler nakleden.
NAKILE Nakleden. * Cereyan geçiren.
NAKILMECLİS Söz taşıyan. Dedikoduculuk yapan. Gammaz.
NAKIR Nişana isabet eden ok.
NAKIS Noksan, eksik. Tamam olmayan. Gr: Yalnız son harfi harf-i illet olan kelime $ gibi. * Mat: Eksi. Negatif. (Bak: Kâmil)
NAKIS-UL İYAR Ayarı bozuk.
NAKIS Ekşi şarap.
NAKISAT (Nâkıs. C.) Nâkıslar. Noksanı olanlar. Eksiği bulunanlar.
NAKISAT-ÜL AKL Aklı kısa. * Mc: Kadın.
NAKIYY Pak, temiz, nazif.
NAKIZ (Nakz. dan) Bozan, bozucu.
NAKİ (Nakiye) Temiz, pâk. * Çok takvalı, temiz insan. * Has undan yapılmış beyaz ekmek.
NAKİ' (C.: Enkia) Kuru üzümü su içinde ıslatarak yapılan şarap. * İçinde hurma ıslatılan havuz. * Suyu çok olan kuyu. * Kandıran, kandırıcı.
NAKİA (C.: Nekâyi') Seferden gelen kimse için hazırlanan yemek. * Yağma edilen hayvanlardan taksimattan önce boğazladıkları deve ve koyun. * Damat için hazırlanan yemek. * Ziyafet.
NAKİB Vekil. Bir kavim veya kabilenin reisi veya vekili. Halkın hayırlısı. * En eski derviş veya dede. * Müfettiş.
NAKİBE Akıl. Nefs. * İnsan ruhu.
NAKİD (Bak: Nakd)
NAKİH (Nekahet. den) Hastalıktan yeni kurtulmuş olup henüz zayıf olan kimse.
NAKİHE Nikâhlı kadın eş.
NAKİK Kurbağa, akrep ve tavuk sesleri.
NAKİL Vazgeçen, cayan, dönen. * Çekinen, kaçınan.
NAKİL Nakleden, işittiğini anlatan.
NAKİL Yol, tarik. * Bir yürüme çeşidi.
NAKİLE (C.: Nekâyil) Ayakkabıya yapılan yama.
NAKİME Asıl, cevher. Kendi, nefis. * Nefsi mübarek olan.
NAKİR Bir insanın hem cins ve aslı. * Gayet fakir. * Bir nevi kara sinek. * Ağzı dar olan küçük kab. * Hurma çekirdeğinin arkasındaki beyaz çukur. * Kıymetsiz şey.
NAKİR Gadaplı, kızgın.
NAKİS Bayağı, alçak. * Başını daima öne eğen adam.
NAKİS (Noksan. dan) Eksik. Tamam olmayan.
NAKİS Bozan, çözen, üzen veya dağıtan. * Rücu eden. Dönen.
NAKİSE Kusur, ayıb, eksiklik, kabahat, noksanlık. * Gıybet.
NAKİSEDÂR f. Eksiği bulunan. Kusuru olan. Kusurlu.
NAKİŞ Parça parça ve dağınık olan eşyaların bir yerde veya bir çuval içinde toplanması. * Benzer, misil.
NAKİT Dişi keklik.
NAKİZ(E) (Nakz. dan) Zıt, karşı. Birbirine karşı, zıt olan şey veya iş. * Man: Bir şeyin, bir kaziyenin hükmüne, mânasına muhalif olan veya ondan başka kaziye. Bir şeyi ref'eden şey. (Meselâ: "Her insan hayvandır. Bazı insan hayvan değildir." kaziyeleri birbirinin nakizidir. Nakiz ile zıd beyninde fark vardır. Nakizeyn; ne cem' olurlar, ne de ma'dum. Zıddeyn; cem' olmazlar, ikisi de bir arada olmazlar, ma'dum olurlar. * Eyer ve semerden çıkan ses.
NAKİZA Dağ içindeki yol.
NAKİZEYN Karşılıklı iki zıt şey.
NAKKA' Yanında olmayan şey için mübalağa yapan kimse.
NAKKAB (Nakb. dan) Delici, delik açıcı.
NAKKAD (Bak: Nekkad) Nakd eden. Paranın kalbını, sağlamını ayıran. * Tenkidci, bir şeyin iyisini kötüsünü ayıran. * İmam, hatib.
NAKKAF Temkinli kimse, iyi niyet sâhibi olan kişi.
NAKKAL (Nakl. dan) Nakledici. * Hikâyeci. Hikâye anlatan.
NAKKAR Müzik, çalgı. * Gagalıyan. * Ağaç, taş ve madeni eşyayı oyarak ve çukurlaştırıp kabartarak ona mücessem şekiller veren sanatkârlar.
NAKKARE (Bak: Nakare)
NAKKAŞ Nakış yapan. Duvar nakışları yapan usta. Süsleme san'atkârı.
NAKKAŞ-I EZELÎ Ezeli Nakkaş. Ezeli olup her şeyin nakşını yapan. Allah (C.C.)
NAKKAŞE Nakış yapan kadın. Nakışçı.
NAKL Bir şeyi başka bir yere götürmek, taşımak, yer değiştirmek. * Anlatmak, duyduğu bir şeyi başkasına hikâye etmek, rivâyet etmek. * Bir dilden başka dile çevirmek, terceme etmek. * Eski mest ve çizme. * Yırtık elbiseyi yamamak.
NAKL-İ HADİS Hadis-i şeriflerin nakledilmesi.
NAKL-İ SAHİH Doğru, şüphesiz gelen haber nakli.
NAKL-ÜD DEM Kan aktarma.
NAKL-BEND f. Hikâyeci. Masal uyduran.
NAKLEN Nakil yoluyla. Anlatmak veya hikâye etmek suretiyle.
NAKLÎ Nakliye ile, taşıma ile ilgili. * Akla değil de nakle dayanan, yani söylenen hakikat.
NAKLÎ DELİL Şer'î hükümler için naklî delil esastır. Yalnız akıl ile din namına hüküm getirilmez ve böyle bir hükmün dinle alâkası olmaz. Dinî meselelerde aklın ve ilmin vazifesi; dinî hükümlerdeki hikmetleri ve hakkaniyet delillerini görüp izhar etmektir. Kur'anın bazı âyetlerinde yapılan akla havaleler ve Kur'andan herkesin istifade etmesine ait hususlar ise: Tefekkür, faziletler ve havf ü rica ve bilhassa, ahkâm-ı diniyenin hikmetlerini ve hakkaniyet delillerini görmek gibi ibret derslerine ait olup, ahkâm-ı şer'iyeye ait değildir. (Bak: Edille-i erbaa, Fetva)
NAKLİYAT Nakil işleri, taşıma işleri. * Anlatılanlardan öğrenilenler. * Nakiller.
NAKLİYAT-I ASKERİYE Askerî kıt'aların; top, tüfek, cephane, teçhizat ve levazımatı ve her türlü seferî ihtiyaçlarıyla birlikte bir yerden kaldırıp başka bir yere gönderilmesi, nakledilmesi. Askerî nakliyat.
NAKLİYE (C.: Nakliyat) Eşya taşıma işi. * Taşıma parası.
NAKM (Nakmet) İntikam, öç alma. Eza vererek cezalandırma.
NAKNAKA (C.: Nekanık) Kurbağanın ötmesi. Tavuğun gıdaklaması. * Ses.
NAKR Oymak, kazmak. Taş oymak. * Kuşun yem toplaması. * Vurmak. * Sıklık vermek. * Ağaç üstüne nakşetmek. * Tanbur çalmak. * Üflemek. * Dille ıslık çalmak. * Parmak çıtlatmak.
NAKRA Hususi dâvet, özel dâvet.
NAKREŞE Gizli his.

Osmanlıca Sözlük (N Harfi)-Osmanlıca Sözlük (N Harfi)İle İilgili Kelimeler...
 

RE: Osmanlıca Sözlük (N Harfi) NAKS Eksiklik, noksan, kusur. * Azaltma, eksiltme. (Bak: Nâkıs)
NAKS Nakletmek. * İfsad etmek, bozmak. * Evmek. Acele etmek. * Kimseye lâkap takmak. * Ayıplamak. * Kilise çanını çalmak. Çan çalmak, çana vurmak.
NAKŞ Bir şeyi çeşitli renklerle boyamak. * Resim. * Tezyin etmek. * Bedene batmış dikeni çıkarmak. * Bir şeyin esasını araştırmak. * Yaymak. * Suda ıslanmış hurma. * İpekle, sırma ile işleme. * Mc: Hile.
NAKŞ-I DİL-FİRİB Gönül aldatıcı suret.
NAKŞ-I KADEM Ayak izi.
NAKŞ-I KİLKÎ Kalemle yapılan nakış.
NAKŞ-BEND f. Kumaşların nakışlarını bağlayarak ipek tellerle tezgâhı hazırlayan. Nakış işleyen. * Ressam.
NAKŞ-BENDÎ f. Kalbde zikir yoluyla, tefekkür ile İlâhî sevgiyi, uyanıklığı nakşa çalışan mânâsiyle, Şeyh Bahâüddin Nakş-bendî nâmındaki azîm bir velinin kurduğu ve en ziyade hafî zikre dayanan tarikata mensub olan.(Silsile-i Nakşî'nin kahramanı ve bir güneşi olan İmam-ı Rabbanî (R.A.) Mektubat'ında demiş ki: "Hakaik-ı imaniyeden bir mes'elenin inkişafını, binler ezvak ve mevaâcid ve keramata tercih ederim."Hem demiş ki: "Bütün tariklerin nokta-i müntehası, hakaik-ı imaniyenin vuzuh ve inkişafıdır.Hem demiş ki: "Velâyet üç kısımdır: Biri velâyet-i suğra ki, meşhur velâyettir. Biri velâyet-i vusta, biri velâyet-i kübradır. Velâyet-i kübra ise; veraset-i nübüvvet yoluyla, tasavvuf berzahına girmeden, doğrudan doğruya hakikata yol açmaktır."Hem demiş ki: "Tarik-ı Nakşîde iki kanad ile sülûk edilir." Yâni: Hakaik-ı imaniyeye sağlam bir surette itikad etmek ve feraiz-i diniyeyi imtisal etmekle olur. Bu iki cenahta kusur varsa, o yolda gidilmez.
NAKŞ-PERDAZ f. Nakış yapan ressam.
NAKŞ-PERDAZÎ f. Ressamlık.
NAKŞ-TIRAZ f. Süslü işlemeler.
NAKT Çıkarmak.
NAKUR Sur gibi ağızla üflenerek çalınan boruya denir. Nakr; vurmak ve didiklemek mânalarına geldiği gibi, boru çalmak mânasına da gelir. Çünkü boru çalındığı zaman, içinden hava tazyiki ile didiklenmiş olacağı gibi, dışından da o ses, çarptığı kulakları didikleyeceği cihetle boruya "minkar" mânasıyla alâkadar olarak "nâkur" denilmiştir. Boru çalınmak, askerin seferi için hareket kumandası demek olduğu gibi, borusu ötmek de emir ve kumandasının nüfuzundan kinaye olur. E.T.)
NAKUS Kiliselerde asılı bir vaziyette durup belirli vakitlerde çalınan çan. Kilisenin büyük çanı.
NAKVET Bir şeyin seçkini.NAKZ : Bozmak. Çözmek. Kırmak. * Bir sözleşmeyi yok saymak. * Kalın bir şeridi çözüp dağıtmak. * Parmaklarda veya âzâda oynak yerler. * Kiriş. * Palan. Deri.
NAKZ-I AHD Anlaşmayı bozma, muâhede hükümlerini bozma. Verilen sözde durmama. (Nebz-i ahd da denir)
NAKZ (Nakazân) (C.: Nevâkız) Sıçramak. * Talep etmek, istemek.
NAKZ Halâs olmak, kurtulmak.
NAKZAN (Nakzen) Bozarak, hükmü bozulmuş olarak.
NAKZEYN İki zıt, zıtlar. Birbirine muhalif iki şey.
NAL(E) f. İnilti, figân. * Kamış kalem. * Kamış düdük. * Şeker kamışı.
NA'L Nal. Ayağa giyilen tahta ayakkabı veya hayvanların ayağına çakılan demir. * Oturulacak yerlerin en aşağısı.
NALAN f. İnleyen, sızlayan, figân eden.
NA-LAYIK f. Lâyık olmayan.
NALBANT (Na'l-bend) f. Nal takan.
NA'L-BUR f. Nal, çivi vs. satan veya yapan kimse. Nalbur.
NALÇE Küçük nal. * Yemeni, çizme gibi ayakkabılara vurulan hafif demir parçaları. (O.T.D.S.)
NALE (Bak: Nâl)
NALEKÂR f. İnleyen, figân eden, feryad eden.
NALEKÜNAN (Nâle-künân) f. Feryad ederek, inleyerek.
NALENDE f. İnleyen, feryad eden, inleyici.
NALESENC f. İnleyen, inildiyen.
NALESENCÎ f. İnleyicilik, feryad edicilik.
NA'LEYN Bir çift ayakkabı. * Bir çift nalın.
NALEZEN (Nâle-zen) f. İnleyen. İnildeyen.
NALEZENAN f. İnildiyerek, inleyerek.
NA'LÎ Nal biçiminde olan.
NALİŞ f. İnleme, inilti, inleyiş.
NALİŞKÂR (Nâlişker) f. İnleyen, inildiyen.
NALİŞZEN f. İnleyen.
NA'L-TIRAŞ f. Ağaç ayakkabı yapan kimse. * Nalıncı.
NAM f. İsim, ad. Lâkab. Ün. Şan. * Vekillik. * Adres.
NAM-I MÜSTEAR Takma isim.
NAM-I ŞERİF Mübarek isim, şerefli ad.
NA'MA Rahatlık, nimet. Minnet, ihsan ve atiyye. İyi halde bulunmak.
NA-MA'DUD f. Sayılmaz, çok. Sayısız.
NA-MAĞLUB f. Yenilmez, mağlub edilmez.
NA-MAHDUD f. Hudutsuz, sınırsız, sonsuz.
NA-MAHREM f. Aralarında evlenmeğe mâni olacak kadar yakınlık bulunmayan. Şer'an evlenmeğe mâni akrabalığı olmayan erkek veya kadın. * Yabancı.
NA-MAHREMİYET f. Namahremlik.
NA-MAHSUR f. Sonu olmayan, sınırlanmamış, sonsuz.
NA-MAKBUL f. Makbule geçmez, kabul olmayan. Kabul edilmeyen.
NA-MA'KUL f. Akla uygun gelmeyen. Akıl almayan. Mâkul olmıyan.
NA-MA'LUM f. Bilinmiyen, bilinmemiş, ma'lum olmayan.
NAMAN (Nam. C.) f. İsimler, adlar.
NA'MAN Tâif yolunda Arafata çıkar bir derenin adı.
NA-MA'RUF f. Tanınmayan, bilinmeyen, ma'ruf olmayan.
NA-MARZİ f. Beğenilmeyen, arzu ve isteğe uygun olmayan.
NA-MATBU f. Basılmamış, tab edilmemiş yazı.
NAM-AVER (C.: Nam-âverân) f. Ünlü, meşhur, ad salmış.
NAM-ÂVERÂN (Nam-âver. C.) Namlı kişiler, ad salmış kimseler, ünlüler, meşhurlar.
NAMAZ f. İslâmın beş şartından birisidir. * Duâ. * Zikir. * Kur'an. * Kunut. * Rüku. * Salât. * Şükür. * Tesbih. * Secde. * Hamd. (Bak: Salât - Târik-üs salât)(Arkadaş! Namaz, kul ile Allah arasında yüksek bir nisbet ve ulvi bir münasebet ve nezih bir hizmettir ki, her ruhu celb ve cezbetmek namazın şe'nindendir. Namazın erkânı, "Fütühat-ı Mekkiye"nin şerhettiği gibi, öyle esrarı hâvidir ki, her vicdanın muhabbetini celbetmek, namazın şe'nindendir. Namaz, Hâlik-ı Zülcelâl tarafından her yirmidört saat zarfında tayin edilen vakitlerde mânevi huzuruna yapılan bir davettir. Bu davetin şe'nindendir ki, her kalb, kemal-i şevk ve iştiyakla icabet etsin. Ve mi'racvari olan o yüksek münâcâta mazhar olsun.Namaz; kalblerde azamet-i İlâhiyyeyi tesbit ve idame.. ve akılları ona tevcih ettirmekle adalet-i İlâhiyyenin kanununa itaat.. ve nizam-ı Rabbâniye imtisal ettirmek için yegâne İlâhî bir vesiledir. Zaten insan, medeni olduğu cihetle, şahsî ve içtimaî hayatını kurtarmak için, o kanun-u İlâhîye muhtaçtır. O vesileye müracaat etmeyen veya tenbellikle namazı terkeden veyahut kıymetini bilmeyen; ne kadar câhil, ne derece hâsir, ne kadar zararlı olduğunu bilâhare anlar, ama iş işten geçer. İ.İ.)
NAMAZGÂH Namaz kılınan yer. İbadetgâh. Eskiden şehir dışında, kırda ve sed üzerinde mihrab konulmak suretiyle namaz kılınmak için yapılan yere verilen addır. * Bir kasabanın bütün halkını bir arada bulunduran geniş sahaya da bu ad verilirdi. Bayramlarda ve fevkalâde günlerde kasaba ve civar köyler halkı hep birden orada toplanırlardı.
NAMAZGÜZAR f. Namazlarını kılan, namazlarını eda eden.
NAMBERDAR f. Şanlı, ünlü, ad salmış, meşhur.
NAMCU(Y) (C.: Namcuyân) f. Nam arayan. * Yiğit.
NAMCUYÂN (Namcu. C.) f. Ün arayanlar, nam arayanlar. * Yiğitler, kahramanlar.
NAMDAR f. Ünlü, şöhretli, meşhur.
NAMDARÂN (Namdar. C.) Ünlüler, namlılar, meşhurlar.
NAMDARÎ f. Namdarlık, ünlülük, meşhur olma.
NAME f. Mektub. Risale. Kitap.
NAME-İ HİCRAN Hicrân mektubu. Ayrılık, mektubu.

Osmanlıca Sözlük (N Harfi)-Osmanlıca Sözlük (N Harfi)İle İilgili Kelimeler...
 

RE: Osmanlıca Sözlük (N Harfi) NAME-İ HÜMAYUN Tar: Osmanlı Padişahları tarafından İslâm ve Hristiyan Hükümdarlarla Osmanlı Devletine tâbi imtiyazlı olar Mekke Şerifine, Kırım Hanına, Eflâk ve Boğdan Voyvodalarına, Erdel Kralına, Gürcü ve Dağıstan Hanlarına gönderilen mektublara verilen addır.
NAME-İ NUR Nurun mektubu. Saadet verici mânâlar yazılı kâğıt.
NA'ME Derinin nazik olması. * Hoş dirlikli olmak.
NAMEAVER (Name-âver) f. Mektup götüren.
NAMEBER f. Mektup götüren, nameâver.
NA-MEFHUM f. Anlamsız, mânasız, anlaşılmaz.
NA-ME'MUL f. Umulmadık, beklenmedik anda.
NA-MERBUT f. Rabıtasız, mânâsız, anlamsız, saçma sapan.
NA-MERD f. Korkak. * İnsaniyetsiz, sözünde durmayan. Alçak, insanlık hislerinden habersiz.
NÂ-MERDÂNE f. Namerdcesine, alçakçasına.
NÂ-MERDÎ f. Namerdlik, alçaklık, zillet. * Korkaklık.
NAME-RES f. Mektup ulaştıran, mektup eriştiren.
NA-MERGUB f. Beğenilmeyen, rağbet olunmayan.
NA-MER'Î f. Görülmez. Mer'î olmayan.
NA-MESBUK f. Benzeri hiç olmamış, geçmemiş.
NA-MESMU' f. İşitilmeğe değmez. * İşitilmemiş, duyulmamış.
NA-MESTUR f. Açık, meydanda, âşikâr. * Örtülmemiş.
NA-MES'UD f. Mes'ud ve mübârek olmayan. Uğursuz.
NA-MEŞHUD f. Gözle görülmemiş, şâhit olunmamış.
NA-MEŞRU f. Meşru olmayan, şeriat harici. * Kanunsuz, uygunsuz. * Günah olan şeyler.
NA-MEVZUN f. Ahenksiz, ölçüsüz, vezinsiz, orantısız. * Edb: Vezni bozuk veya hiç olmayan manzume.
NA-MEYSUR f. Ele geçirememiş. Elde edememiş. * İşi kolaylaştırılmış.
NAMIK Kâtib, yazıcı.
NAMIK KEMAL (Mi: 1840 - 1888) Tekirdağ'lı olup İslâm mücahidlerindendir. Yeni Osmanlılık hareketine vatan mefhumunu sokmuş, "Firâki, hapsi, nefyi kadr-i nâmusumla gördüm hep" diye haklı olduğunu dâima müdâfaa etmiştir. Ehl-i kemâl bir zat olduğu, davasının istikameti ve samimiyetinden anlaşılır.Hayatının sonlarına doğru Osmanlı İmparatorluğunun ve İslâm dünyasının kurtuluşunu "ittihad-ı İslâm" da görmüş ve bu uğurda gayret göstermiştir. Bu emelini, yazdığı " Celâleddin-i Harzemşah, Salahaddin-i Eyyubi, Yavuz Sultan Selim ve Fâtih Sultan Mehmed" isimli eserlerinde ortaya koymuştur. Mezarı Bolayır'dadır.
NAMİ(YE) Büyüyen, artan, ürmee kuvveti olan. Nebat ve hayvandaki büyüyüp gelişme kuvveti. * Farsçada: Namlı, şöhretli, ünlü.
NA-MİHR-BAN f. Vefasız, sevgisiz, muhabbetsiz.
NA-MİHR-BANÎ f. Vefasızlık, sevgisizlik, muhabbetsizlik.
NAMİSA (C.: Namisât) Kadınları süsleyip yüzlerinin kılını yolan kadın.
NAMİYE (Bak: Nami)
NAMİYEBER f. Hayat verici.
NA-MİZAC f. Keyifsiz, rahatsız, hasta.
NA-MİZACÎ f. Keyifsizlik, rahatsızlık, hastalık.
NA-MURAD f. Mahrum kalan, muradına eremeyen.
NAMUS Irz, iffet, edeb, hayâ. * Şeriat. * Melâike. * İrade-i İlâhiyenin tecellisi. * Nizam. * Emniyet ve istikamet gibi faziletlerin muhassalası olan pek kıymetli haslet. * Bir kimsenin mahrem, gizli esrarı olup işleri ve hallerinin iç yüzüne vakıf ve muttali kimseye denir. * Hayırlara ait gizli hâllerin hâmil ve vâkıfı olan. Bu mânada Cebrâil Aleyhisselâm'a ıtlak olunur. Sair melâikenin vâkıf olmadıkları vahyin sırlarına vakıf ve mahrem olması cihetiyle ona namus-u ekber denilmiştir. * Hâzık. * Mahir. * Av ve tuzak. * Nemmam mânâsiyle fitneci ve koğucu. * Birisinin hilesine siper ettiği şeye ve arslan yatağına da bu mâna verilmiştir. * Temizlik, doğruluk. ( Bak: Desâtir)
NAMUS-U MÜCESSEM Çok namuslu olan.
NAMUSİYYE Yatan kimselerin başkaları tarafından görülmemeleri için, yatağın etrafına çekilen perde.
NAMUSKÂR f. Namuslu. * Doğru adam.
NAMUSPERVER f. Namuslu.
NA-MUTASAVVER f. Hatır ve hayale gelmez.
NA-MUVAFIK f. Muvafık gelmeyen, uygun olmayan.
NA-MÜBAREK f. Uğursuz, meymenetsiz.
NA-MÜHEZZEB f. Terbiye görmemiş, ıslah edilmemiş.
NA-MÜLAYİM f. Uygun olmayan. * Çetin, sert.
NA-MÜNASİB f. Münâsebetsiz, yakışıksız, uygunsuz, uygun olmayan.
NA-MÜSAİD f. Elverişsiz. Müsaid olmayan.
NA-MÜSTAİD f. Müstaid olmayan. Olgunlaşma kabiliyeti olmayan. İstidatsız.
NA-MÜTENAHİ f. Sonsuz, ucu bucağı olmayan. Nihâyetsiz.
NA-MÜVECCEH f. Yöneltilmemiş, tevcih edilmemiş.
NA-MÜYESSER f. Elden gelmeyen, müyesser olmayan.
NAMVER (C.: Namverân) Namlı, adlı, meşhur, ünlü.
NAMZED (Nâm-zed) f. İsteyen veya istenilen kimse. * Sözlü. Nişanlı. * Bir vazifeye tayin edilmesini isteyen veya istenilen kişi. Aday.
NAN f. Ekmek.
NA'NA (C.: Neâni-Ne'nâ') Nâne. * Uzun boylu adam.
NA'NAA Irak etmek, uzaklaştırmak. * Hızlı konuşmak, tez tez söylemek. * Katı deprenmek. * Yemeğe nane koymak.
NANCU (Nâncuy) f. Ekmek arayan. Dilenci.
NANE MOLLA Mc: Beceriksiz, işe yaramaz, ağır hareketli mânalarında kullanılan bir tâbirdir.
NANHAH Ekmek isteyen. Dilenci.
NANHOR f. Dilenci.
NANKÖR f. Gördüğü iyiliği unutan, nimeti inkâr eden. Nimetin şükrünü eda etmeyen, gafil.
NANPARE f. Ekmek parçası. Bir lokma ekmek. * Geçime yarayan iş.
NANPÜZ f. Ekmekçi, ekmek pişiren.
NANÜ f. Ninni.
NA-PÂK f. Temiz olmayan, pis, kirli.
NA-PÂKÂN (Nâpâk. C.) Murdarlar, pisler.
NÂ-PÂKÎ f. Pislik, murdarlık.
NA-PAYDAR f. Süreksiz, geçici. Sebatsız, kararsız, durmaz.

Osmanlıca Sözlük (N Harfi)-Osmanlıca Sözlük (N Harfi)İle İilgili Kelimeler...
 

RE: Osmanlıca Sözlük (N Harfi) NA-PERVA f. Pervasız, korkusuz, aldırışsız, çekinmez. * Sersem.
NA-PESEND f. Beğenilmez.
NA-PEYDA f. Görünmeyen, açıkta değil, belirsiz.
NA-PEZİR f. Olmaz, olamaz, kabul etmez.
NA-PUHTE f. Ham, çiğ, pişmemiş. * Mc: Acemi, tecrübesiz, toy.
NAR (C.: Niran, envar, niyere, niyâr) Ateş. Cehennem. * Bir meyve adı. * Mc: Allahın gadabı. * Yakıcı, azab verici her şey. Şer. Dalâlet. Sefâhet.
NAR-I BEYZA "Akkor, beyaz ateş" mânâsında olan bu tâbir fizikte: 1800 derece kadar olan hararette erimeyen cismin sıcaklık hâli demektir. * Bir meyve adı.(Hikmet-i tabiiyede nâr-ı beyza hâlinde ateşin bir derecesi var ki; harareti etrafına neşretmiyor ve etrafındaki harareti kendine celbettiği için, şu tarz bürudetle, etrafındaki su gibi mâyi şeyleri incimad ettirip, mânen bürudetiyle ihrak eder. İşte zemherir, bürudetiyle ihrak eden bir sınıf ateştir. Öyle ise, ateşin bütün derecâtına ve umum envâına câmi olan Cehennem içinde, elbette zemherir'in bulunması zaruridir. S.)
NAR-I HAYAT Canlıya lüzumlu bulunan sıcaklık. Vücudun harareti. (Bak: Hararet-i gariziye)
NA'R Çağırmak. * Haykırmak. * Burun içinden çıkan ses. * Gitmek. * Firar, kaçmak. * Galeyan.
NA'RA (C.: Na'rât) Yüksek sesle uzun uzun bağırma. * Tar: Eskiden yangına giderken ve dönerken kalabalık caddelerde, geçitlerde, dönemeçlerde, meydanlarda tulumbacıların içlerinden "naracı" adı verilen birinin bağırması yerinde kullanılır bir tâbirdir. Nâra atmakla yangın münasebetiyle sokağa fırlayan halkı çiğnenmekten kurtarmak için insanî bir maksad tâkib edilmekle beraber, daha ziyade caka satılırdı. (O.T.D.S.)
NA-RAST f. Eğri. Doğru olmayan.
NA'RAT (Bak: Na'ra)
NARBAC Nar aşı.
NARBÜN f. Nar ağacı.
NARCİL Hindistan cevizi.
NARCİS Nergis.
NARCİSTAN Nergislik.
NARÇİL f. Hindistan cevizi. Ceviz-i Hindî.
NARDA f. Lâyık değil.
NARDAN f. Gözyaşı damlaları. * Nar tâneleri. * Mangal.
NARDENK f. Erik, nar, elma, kızılcık gibi meyvelerden çıkarılan ekşimsi pekmez.
NARDEŞİR Tavla oyunu.
NA'RE Nâra. Yüksek sesle uzun uzun bağırma. Çağırma. Haykırma. * Burun içinden çıkan ses.
NA'RE-ENDÂZ f. Nâra atan. Yüksek sesle uzun uzun bağıran.
NA-REFTE f. Gidilmemiş, geçilmemiş. Kimsenin gidip geçmediği yer.
NARENC f. Portakal. * Turunç.
NARENCÎ Turunç renginde.
NARENCİYE Turunçgiller. (Mandalina, portakal, limon gibi meyveler.)
NARENEC (Nârnic) Hindistan'da yetişen ve turunç ağacına benzeyen bir ağaç.
NA-RESA f. Yetişmemiş, ham. * Uygun ve münasib olmayan.
NA-RESAYÎ f. Uygunsuzluk, münasebetsizlik. * Hamlık.
NA-RESİDE Yetişmemiş, körpe. * Büluğa ermemiş.
NA-REŞİD f. Kemâle ermemiş, olgunlaşmamış.
NA-REVA Yakışıksız, reva olmayan. Münâsib ve lâyık olmayan.
NA'REZEN f. Nâra atan. Yüksek sesle uzun uzun bağıran.
NARGİL f. Hindistan cevizi.
NARH (Aslı "Nirh" dir) Yiyecek maddelerine belediyenin koyduğu fiat.
NARÎ (Bak: Nariyye)
NARİN f. İnce, zayıf, nazik. * İç oda.
NARİS f. Ham meyva.
NARİYYE Nar ile alâkalı, nara mensub. Ateşten, yanıp tutuşur, patlar olan şey.
NARKOTİK yun. Afyon, morfin gibi uyuşturucu maddelerin genel adı.
NAS f. İnsanlar.
NAS SURESİ Kur'an-ı Kerim'de 114. Sure. (Bak: Muavvezetân)
NA'S Uykusu gelmek. Uyku bastırmak.
NAS Iraklık, uzaklık.
NASA Kaldırmak. * Engel olmak, men'etmek.
NASAB Dert. * Zahmet, meşakkat.
NA-SAF f. Saf ve hâlis olmayan. Saf olmayıp karışık olan.
NASAF Hizmetçi, uşak.
NASAFE Hizmet etmek.
NASAHA Öğüt vermek, nasihat etmek.
NASAİB (Nasibe. C.) Dikili taşlar.
NASAL Temrenci.
NA'SAN Uykusu gelmiş olan adam.
NASARA Hristiyanlar. Nasraniler. Hz. İsa'ya (A.S.) ilk önceleri Nâsıra Karyesindeki ahali yardım ettiklerinden, onlara "Nasara" ismi verilmiştir.
NA-SAVAB f. Doğru olmayan, yanlış.
NASAYİH (Nasihat. C.) Nasihatlar. Öğütler.
NA-SAZ f. Münasebetsiz. uygunsuz, uymaz.
NA-SAZÎ f. Uygunsuzluk, münasebetsizlik, uymazlık.
NA-SAZKÂR f. Uygun görmeyen, muhâlif. * Beklenmemiş, işitilmemiş. * Münâsebetsiz işle uğraşan.
NA-SAZKÂRÎ f. Uygunsuz iş yapma, münâsebetsiz iş görme. * Zıtlık, uygunsuzluk.
NASB Dikme. Bir rütbe alma. Bir memurluğa tayin edilme. * Gr: Arapçada kelimenin i'rabının mensub ( üstün) olması, yani; (e, a) diye okunuşu.
NASB-ÜL AYN Göz dikilmesi. Bir şeye hırsla ve şiddetli arzu ile bakmak, göz dikmek.
NASBA Doğru boynuzlu koyun ve keçi.
NASBETMEK Kelimenin son harfinin harekesini (E) diye okutmak. * Tâyin etmek.
NA'SEL Erkek sırtlan. * Uzun sakallı bir kimsenin adı.
NA'SELE Yaşlıların yürüyüşü.
NA-SENCİDE f. Ölçülmemiş, tartılmamış. * İyi düşünülmemiş. * Değerlenmemiş.
NASERE f. Ayarı bozuk para.
NA-SEZA f. Münasib olmayan, lâyık olmayan.
NASFET (Nasafet) İnsaf. Haklılık. Bir şeyin yarısını almak. Hakkaniyet. İnsanları, kanunların şümulüne girmeyen hakları te'min ve ifasına zorlayan fotri adâlet hissi.
NASI' Her nesnenin hâlisi. * şiddetli beyaz olan.
NASIBE (Bk: Nasibe)
NASIF Geo: Açıyı iki eşit parçaya bölen doğru. Açı ortayı.
NASIFE (C.: Nevâsıf) Su mecrası, su yolu.
NASIH (Bak: Nâsih)
NASIR Yardımcı, yardım eden, nusret veren. Resül-i Ekrem'in (A.S.M.) bir ismi.
NASIRÎN (Nâsır. C.) Yardım edenler, yardımcılar.
NASİ Unutan, nisyan eden.
NASİB Nasbeden, bir şeyi bir şeye diken. * Gr: Harfi (e) diye üstün okutan.
NASİB Pay, hisse, kısmet. * Bir kimsenin elde edebildiği şey.
NASİBDAR f. Nasibi olan. Hissedar.
NASİBDAŞ f. Hissede beraber, nasipte eş olan.
NASİBE Müfrit Haricîlerden ve Emevîlerden ve Hz. Ali'ye (R.A.) çok muhalif olan zümrenin adı.
NASİBE (C.: Nesâib) Yollara dikilen işaret taşı. Bir yere dikilen taş.
NASİC (Nesc. den) Dokuyan, nesceden. * Düzenleyen, tertib eden, sıralayan.
NASİF Baş örtüsü.
NASİH (Nesh. den) Battal eden, hükümsüz bırakan. * Kitabın kopyasını çıkaran.
NASİH Nasihat eden, öğüt veren. * İçi temiz adam.
NASİH (Nâsiha) (Nush. dan) Öğüt veren, nasihat eden.(...Hastalık ise birden gözünü açtırır. Vücuduna ve cesedine der ki: "Lâyemut değilsin, başıboş değilsin, bir vazifen var. Gururu bırak, seni yaradanı düşün. Kabre gireceğini bil, öyle hazırlan." İşte hastalık bu nokta-i nazardan hiç aldatmaz bir nâsih ve ikaz edici bir mürşiddir. Ondan şekva değil, belki bu cihette ona teşekkür etmek; eğer fazla ağır gelse sabır istemek gerektir. L.)
NASİHÂNE f. Öğüt vererek, nasihat ederek.
NASİHAT İbret verici ders, tavsiye, ihtar, öğüt.
NASİHAT-ÂMİZ f. İçinden öğüt alınacak söz.
NASİHATGER f. Nasihat eden, öğüt veren.
NASİHATKÂR f. Nasihat eden, öğüt veren.
NASİHAT-NÂPEZİR f. Nasihat dinlemez, öğüt tutmaz.
NASİHATPEZİR f. Nasihat tutar, öğüt tutar, öğüt dinler.
NASİK (Nesak. dan) Düzenleyen, tertib eden.
NASİK Allah yolunda ibâdet eden, dine bağlı, zâhid.
NASİL Çenelerin altından boyun ile başın kavuştuğu yerde olan mafsal.
NASİL Kıl dökücü ilâç.

Osmanlıca Sözlük (N Harfi)-Osmanlıca Sözlük (N Harfi)İle İilgili Kelimeler...
 

RE: Osmanlıca Sözlük (N Harfi) NA-SİPAS f. Nankör. Şükretmeyen.
NASİR Nesir yazan. * Saçan, yayan.
NASİR Nusret eden, zafer veren. Yardımcı. Muin.
NASİYE Çehrenin gösterişi, alın, yüz.
NASİYE-PİRA f. Alnı süsleyen.
NASİYESÂ f. Alnını yere süren.
NASİYE-SÂZÎ f. Alnını yere sürme.
NASİYY Yaş ot.
NASİYYE Nass oluş. Kat'ilik, şüphesizlik, kesinlik. (Bak: Nass)
NASL Okun ucundaki sivri demir. okun uçmasına yardım eden kanatlar.
NASNAA Depretmek. * Devenin, kalkarken dizi üstünde çok eğlenmesi.
NASR Yardım, üstünlük, yenme, galip kılma. * Yağmurun her yeri sulaması.
NASR SURESİ Kur'an-ı Kerim'deki 110. Sure. İza-câe veya Tevdi' Suresi de denir.
NASRANİ Hristiyanlıkla alâkalı ve ona mensub olan. Hristiyanlardan olan. (Bak: Nasara)
NASRANİYET Hristiyanlık.(Nasraniyet, ya intifa veya ıstıfa edip İslâmiyete karşı terk-i silâh edecektir. Nasraniyet, bir kaç defa yırtıldı, protestanlığa geldi. Protestanlık da yırtıldı, tevhide yaklaştı. Tekrar yırtılmağa hazırlanıyor, ya intifa bulup sönecek veya hakiki Nasraniyetin esasını câmi' olan Hakaik-ı İslâmiyeyi karşısında görecek, teslim olacaktır.İşte bu sırr-ı azime Hz. Peygamber (A.S.M.) işaret etmiştir ki; "Hz. İsa nâzil olup gelecek, ümmetimden olacak, şeriatımla amel edecektir." M.)
NASREDDİN (Nasr-üd din) Dine yardımı dokunan.
NASREDDİN HOCA (Mi: 1208 -1284) Mizahlı, güldürücü sözleri ile meşhur bir zâttır. Akşehir, Sivrihisar Medreselerinde okumuş, Selçuklular zamanında yaşamıştır.
NASRULLAH Allah'ın yardımı.
NASS Kat'ilik, kesinlik, açıklık. Te'vile ihtimali olmayan söz veya delil. * Kur'ân-ı Kerim veya Hadis-i Şerifde bir iş ve mes'ele hakkında olan açıklık ve bu şekilde açık olan kelâm ve âyet. Akide. * Bir haberi kimden aldığını söyleyerek, en nihayet o haberi ilk söyleyene kadar nakledilişi isbat etmek.Bazılarınca istihraç ve izhar mânâlarından me'huzdur. Bir şeyin belâğ ve nihayetine denir. Bundan başka: Delil, haber, seyr-i şedid, ref', hüccet, bürhan, zuhur mânalarına da gelir.
NASS-I HADİS Hadisin açık, gerçek ifadesi. Muhtemeli olmayan sağlam mânaya delâlet eden lâfız. Delil mânâsına olan "Nass-ül fukaha" bundan alınmıştır.
NASS-I KATI' Mânâsı açık olan Kur'an âyetlerinden delil olarak gösterilen âyet.
NASSAH Terzi, hayyat.
NASSÎ Nass'a ait. Her türlü şübhe ve tereddüdün ve tenkidin üstünde tutulacak şekilde olan kesinlik, kat'ilik, açıklık. Bedahet. * Âyet ve hadisle doğruluğu sâbit olan.
NASSİYE (yun: Dogmatizm) Fls: Bir görüşün doğruluğuna peşin olarak inanan ve bu inanışlarını tenkide tabi tutmayanların düşünüş tarzı. Son heceleri .. izm ile biten görüşler, taraftarlarınca peşin olarak kabul edildiklerinden birer dogmatik görüş örneğidir. Meselâ; komünizm, materyalizm, darvinizim, birer dogmatizm mâhiyetindedirler. İslâmda zorlama yoktur, inanç için bilgi ve tefekkür esastır. Hakiki düşünce hürriyeti İslâmda vardır. İslâm dışında ...izmle biten görüşler önderlerini tartışılmaz otorite olarak kabul eder ve karşı görüşte olanlara her türlü baskı ve zulmü reva görürler.
NAST Sükut. Konuşurken dinlemek için susmak.
NA-SUDE f. Dinlenmemiş, istirahat etmemiş.
NASUH Hâlis. Temiz. Kesin, kat'i. * Çok nasihat eden.
NASUHÎ (Nasuhiyye) Bozulmaz şekilde tövbe eden.
NASUR Göz pınarında, mak'at havâlisinde ve diş etlerinde olur bir hastalık.
NASUS (Bak: Nass)
NASUT İnsanlık. İnsanlar ve onlarla alâkalı şeyler.
NASUTÎ Dünya ile ilgili, insanlığa ait, insanlıkla ilgili.
NASUTİYÂN İnsanlar.
NA-SÜFTE f. Delinmemiş, deliksiz.
NASYE Her nesnenin iyisi.
NA'Ş Kefene sarılıp tabuta konmuş ölü. * Cansız vücud.
NA-ŞAD f. Sevinçli olmayan, mahzun, tasalı, kederli.
NA-ŞADÎ f. Hüzünlü ve kederli oluş, gamlılık.
NA-ŞAYESTE f. Lâyık olmayan. Lâyık değil.
NAŞIT Büyük yoldan ayrılan küçük yol. * Vahşi sığır. Bir burçtan başka burca varan yıldız. * Neşeli ve şen adam.
NAŞİ Neş'et eden, yeniden vücuda gelen, yetişen, yetişmiş. * Delil, dolayı, ötürü, sebebiyle. * Geceleyin meydana gelip zâhir olan şey. * Yetişmiş oğlan veya kız.
NAŞİB Hâfız. * Ok sahibi. İçine girip yapışan nesne.
NAŞİD(E) (Neşide. den) Şiir söyleyen, şiir okuyan, şiir yazan.
NAŞİE Delil. Zuhur. * Gündüz veya gecenin evvelki saati. * Uykudan sonra kalkmak hali ve uyanık olduğumuz hal.
NA-ŞİKİB f. Sabırsız.
NA-ŞİKİBÂNE f. Sabırsızlıkla.
NA-ŞİKİBÂNÎ f. Sabırsızlık.
NA-ŞİKİBÎ f. Sabırsızlık.
NAŞİLE Eti az olan.
NA-ŞİNAS f. Bilmez, câhil. * Tanımaz olan, tanımayan.
NA-ŞİNİDE f. Duyulmamış, işitilmemiş.
NAŞİR Neşreden, yayan. * Bir müellifin eserini bastırıp çıkartan. Editör.
NAŞİRE (C.: Nevâşir) Kolu açan adale. * Kuruyup yağmurdan yeşeren ot.
NA-ŞİTA f. Sabahtan beri hiç bir şey yememiş olma.
NAŞİTAT Meleklerden bir tâife.
NAŞİZ Karısına karşı çok zâlim olan koca. * (Kalb) heyecanla coşma. * Kalkmış, kabarmış, atan (damar).
NAŞİZE Kocasının hanesinden, izni olmaksızın çıkıp kendisini kocasından haksız yere men'eden kadın. Bu çıkış hakikaten olabileceği gibi, hükmen de olabilir. * Kabarmış, şişmiş.
NA-ŞÜKÜFTE f. Açılmamış, taze.
NA-ŞÜSTE f. Yıkanmamış.
NAT' (NATA'-NIT') (C.: Nütu'-Entâ') Sahtiyan döşek. * Zahir olmak, âşikâre olmak, görünmek.
NAT'-I ZEMİN Yer yüzü. Sath-ı Arz.
NA'T Medih ve senâ ederek, vasıflarını göstererek bir şeyi anlatmak. * Peygamberimiz Aleyhissalâtü Vesselâmı medhederek yazılan kaside.
NATAFAN Suyun seyelân etmesi, akması.
NATAFE (C.: Nutuf) Küpe.
NATAKTE Söyledin. (mânasına karşısındakine hitabdır)
VE Bİ-L HAKKI NATAKTE Hak ile söyledin, hakkı söyledin. Haksın, sâdıksın.(Zira o, Lâ ilahe illallah der, dâva eder. Bütün sağ ve sol, yani mazi ve müstakbel taraflarında saf tutan o nurani zâkirler, aynı kelimeyi tekrar ederek, icma ederek mânen "Sadakte ve bi-l hakkı natakte" derler. Hangi vehmin haddi var ki, böyle hesapsız imzalarla te'yid edilen bir müddeaya parmak karıştırsın. M.)
NA-TAMAM f. Tamamlanmamış, bitmemiş, yarı kalmış.
NA-TAMAMÎ f. Eksiklik, noksanlık.
NATEF Bulaşmak. * Fâsid olmak, bozulmak.
NA-TERAŞ Mc: Terbiye görmemiş, kaba saba. Yontulmamış.
NATES (C.: Entâs) Üstad, âlim.
NA-TEVAN f. (Bak: Na-tuvan)
NATFE (Nıtfe) : Kabarcık. * Ufacık sivilce.
NATH Süsmek. Hayvanın, başı ile saldırması.
NATIF Beyaz kaba helva.
NATIH (C.: Nevâtıh) Boynuzuyla vuran, süsen hayvan. * Keder, sıkıntı, elem, mihnet.
NATIK Konuşan. Söz eden, söyleyen, beyan eden. İdrak eden. Bildiren. Fikir ederek düşünen. * Altın ve gümüş gibi olan mal.
NATIKA (Nutk. dan) Düşünüp söylemek hassası. Fesahat ve belâgatta söyleme kuvveti. Talâkat-ı lisan, güzel konuşabilme kabiliyeti.
NATIKA-İ CEMİYET Cemiyetin nâtıkası, yâni: Söz söyleme kudreti.
NATIKAPERDAZ f. Düzgün ve te'sirli söz söyleyen.
NATIKIYYET Konuşmaklık, söz söylemeklik.
NATIR (Nâtur) Bekçi. Bağ ve bostan bekçisi.

Osmanlıca Sözlük (N Harfi)-Osmanlıca Sözlük (N Harfi)İle İilgili Kelimeler...
 

RE: Osmanlıca Sözlük (N Harfi) NA-TIRAŞ f. Yontulmamış, tıraş olmamış, terbiye görmemiş. Ham, kaba.
NATIS Bilgili, faziletli adam.
NATİH (Nâtıh) : (C: Nevâtıh) Sana karşı gelen hayvan. * Şiddetli emir.
NATİHA (C.: Netâyıh) Başka davar tarafından boynuzlanıp öldürülmüş olan davar.
NATİŞ Kuvvet ve hareket.
NATM Ulaştırmak, vardırmak.
NATNAT (C.: Netânıt) Çok konuşan uzun boylu, akılsız kimse.
NATNATA Çok söylemek, çok konuşmak. * Çekmek.
NATS Nadas.
NATŞ şiddet. Kuvvet.
NATŞAN Susuz kalmış kişi.
NATUH Çok süsen hayvan.
NATUK (Nutk. dan) Güzel ve düzgün söz söyliyen.
NATUL İlaçlarla kaynatıp mâlül kişinin az az başına dökülen su.
NATURA Lât. Her canlının yapılış hususiyeti, bünye, yaratılış hali.
NA-TUVAN (Nâtüvân) f. İktidarsız, zayıf, halsiz, kudretsiz, çâresiz.
NA-TUVANÎ f. Güçsüzlük, zayıflık, kuvvetsizlik.
NATÜRALİZM (Osm: Tabiiye) Fls: Kâinatta hâdiselerin ve varlıkların meydana gelişinde tabiat kuvvetleri dışında hiçbir sebep ve müessir kuvvet ve yaratıcı kabul etmeyen inkârcı, maddeci görüş.
NATV Iraklık, uzaklık, bu'd.
NAUR Kanı durmayan damar. * Değirmen kanadı. * Döndükçe gıcırdayan dolap.
NAURE (C.: Nevâir) Bostan dolabı.
NAUS f. Manastır, kilise.
NAUS Yüksek yer.
NA-ÜMİD f. Ümidsiz. Ümidi kırılmış.
NA-ÜMİDÎ f. Ümit kırıklığı, ümitsizlik, me'yusiyet.
NA-ÜSTÜVAR f. Dayanıksız, sağlam olmıyan. * Münasebetsiz.
NAV f. Küçük gemi. Sandal, kayık. * İçi oyuk şey.
NAVDÂN f. Oluk.
NAVE f. Hamur teknesi.
NAVEK f. Ok.
NAVEK-İ KALBÎ İçten, kalbden çekilen âh.
NAVEK-ENDAZ f. Okçu. Ok atıcı.
NAVER f. (C.: Naverân) Olabilir, mümkün, kabil.
NAVERÂN (Naver. C.) Olabilir şeyler, mümkün olan şeyler.
NAVERD f. Savaş, harb, dövüş, ceng.
NAVERDGÂH f. Savaş alanı, harb sahası, muharebe meydanı.
NAVERDHÂH f. Savaş isteyen, muharebe arzulayan.
NAVİ f. Üç direkli gemi. * İçi oyuk olan şey.
NAVİCE f. Murdar, pis, habis, mülevves.
NAVUS (C.: Nevâyis) Kâfirlerin ve Mecusilerin mevtalarını koydukları yer.
NA'Y Ölüm haberi getirmek.
NAY Ney. Kamış düdük. (Bak: Ney)
NA-YAB f. Bulunmaz. * Benzeri olmaz. Nâdir. Ender.
NAYBAN f. Ney çalan.
NAY-ÇE f. Küçük ney.
NA'YE Birisinin öldüğünü bildiren söz. * Bir adamın zünub ve kabahatini izhar ve işaa eden söz.
NA-YESTE f. Lâyık olmıyan.
NAYİ' Susuz. * Mâil, eğik.
NAYÎ Uzak.
NAYÎ f. Ney çalan.
NAYİBE (C.: Nâibat-Nevâib) Musibet, belâ. * Zahmet, meşakkat. * Şiddet.
NAYİHA Yas tutan kadın.
NAYİL Atâ, bahşiş, hediye.
NAYİN f. Kamıştan yapılmış, sazdan yapılmış.
NAYVEŞ f. Ney gibi.
NAYZEN f. Ney çalan.
NAZ f. Bir şeyi beğenmeyiş, şımarıklık. * Beğendirmek maksadiyle kendini ağır satmak. * Celb-i muhabbet için edilen nezâket, letâfet ve zarafet. * Yalvarma, rica.(İşte ubudiyetin esası olan, acz ve fakr ve kusur ve naksını bilmek ve niyaz ile dergâh-ı Uluhiyete karşı secde etmeğe bedel, naz ve fahr suretinde gidenler; zerrecik kalbini arşa müsavi tutar, katre gibi makamını deniz gibi evliyanın makamatı ile iltibas eder; kendini o büyük makamata yakıştırmak ve o makamda kendini muhafaza etmek için tasannuata, tekellüfata, mânâsız hodfüruşluğa ve birçok müşkülâta düşer. L.)
NA'Z Münteşir olmak, yayılmak. * Kıvama gelmek.
NA-ZAD (Na-zade) f. Doğmamış. * Olmayacak.
NAZAD (C.: Enzâd) şeref. * Üzerine herhangi bir şey konulan yüksekçe yer.
NAZAFET Pâklık, temizlik.
NAZAH (C.: Enzâh) Havuz.
NAZAİF (Nazif. C.) Nazifler. Nazafetli, temiz kimseler.
NAZAİR Nazire. Nazireler. Benzerler, örnekler.
NAZAN f. Nazlı. Nazdar.
NAZAR (Nazaret) Altın. * Tazelik.
NAZAR Göz atmak. Mülahaza, düşünmek, bakmak, imrenerek bakmak, düşünce. Yan bakış, kötü bakış. Bir türlü kabul etmek. * Gözdeğmesi. * İltifat. * İtibar.
NAZAR-I HARAM Haram nazar. Nâmahremlere bakmak. (Bir genç hâfız, pek çok adamların dedikleri gibi dedi: "Bende unutkanlık hastalığı tezayüd ediyor, ne yapayım?" Dedim: Mümkün oldukça nâmahreme nazar etme. Çünki rivayet var. İmam-ı Şafii'nin (R.A.) dediği gibi: Haram nazar, nisyan verir. Evet, ehl-i İslâmda, nazar-ı haram ziyadeleştikçe, hevesat-ı nefsaniye heyecana gelip, vücudunda su'-i istimalât ile israfa girer. Haftada bir kaç def'a gusle mecbur olur. Ondan, tıbben kuvve-i hâfızasına zaaf gelir.Evet, bu asırda açık saçıklık yüzünden, hususan bu memalik-i harrede o su'-i nazardan su'-i istimalât, umumi bir unutkanlık hastalığını netice vermeğe başlıyor. Herkes, cüz'î küllî o şekvadadır. İşte, bu umumî hastalığın tezayüdiyle, hadis-i şerifin verdiği müthiş bir haberin te'vili ucunda görünüyor. Ferman etmiş ki: "Âhirzamanda, hâfızların göğsünden Kur'an nez'ediliyor, çıkıyor, unutuluyor." Demek bu hastalık dehşetlenecek bazılarda o su'-i nazarla hıfz-ı Kur'an'a sed çekilecek; o hadisin te'vilini gösterecek. $ K.L.)
NAZAR-I SAN'AT-PERVERANE San'atkârane bakış.
NAZAR-I ŞÂRİ' İlâhi nazar.
NAZAR-I ŞUHUD Şâhidlerin, şehâdet edenlerin görmesi ve tetkikleri.
NAZAR-I TAKDİR Kıymet biçme bakışı, takdir bakışı.
NAZARAN Nisbeten, nisbetle kıyaslıgirsin bir tarafına ..!!!. * Bakarak, görerek.
NAZAR-BÂZ f. Neşe ile bakan.
NAZAR-ENDAZ f. Göz atmak. Göz atan, bakan, nazar eden.
NAZAR-FİRİB f. Göz aldatan.
NAZAR-GÂH f. Bakılan yer. Nazar edilen yer.
NAZARÎ (NAZARİYE) Nazara ve düşünceye ait. Yalnız görüş ve düşünce hâlinde bulunan ve tatbik edilmemiş hâlde olan bilgi.
NAZARİYYÂT (Nazariye. C.) Görüşler. Düşünceler. Doğruluğu isbat edilmemiş ilmi görüşler.
NAZAR-RÜBÂ f. Göz çeken.
NAZBALİN f. Yastık.
NAZBALİŞ f. Yastık.

Osmanlıca Sözlük (N Harfi)-Osmanlıca Sözlük (N Harfi)İle İilgili Kelimeler...
 

RE: Osmanlıca Sözlük (N Harfi) NAZC Olgunluk, olma, pişme, kıvam bulma. Yetişme. * Büluğa erme. Bâliğ olma.
NAZC-I KABL-EL VAKT Zamanından önce büluğa erme.
NAZD Her şeyi yerli yerine koymak.
NAZDAR f. Nazlı. Naz yapan. Şımarık. * Meşhur bir cins lâle.
NAZEKÎ Nâziklik, incelik.
NAZENDE f. Nazlı, naz edici, naz yapan.
NAZENİN f. İnce, nazlı, zayıf, lâtif, hoş eda olan, nazlı yetişmiş, şımarık. Oynak. Nazik endamlı
NAZH Su çekme. Herhangi bir yer, çukur veya kuyudan bir şeyler çıkarma.
NAZH Su serpmek, su saçmak. * Suyun çok olması. * Suyun, pınarından çıkıp akması. * Defetmek, kovmak.
NAZH Bulaşmak.
NAZHA Yağmur.
NAZIC Olgun, pişmiş, kıvama gelmiş, yetişmiş.
NAZIH (C.: Nevâzıh) Deve ile su çekilen kuyu.
NAZIM Nizamlayan, nazmeden. Manzume yazan, düzenleyen.
NAZIMÂNE f. Nazım olana yakışır surette.
NAZIMÎN (Nâzım. C.) Tanzim edenler, düzenleyenler, nizama koyanlar.
NAZIR (C.: Nüzzâr) Nazar eden, bakan. * Bir idarenin veya dairenin umur ve işlerine bakan en büyük memur. Bir işin idaresine memur reis. * Kabine azalarından herbiri. Nâzır. Vekil. Bakan. * Vâsinin yapacağı tasarruflara nezarette bulunmak üzere musi veya hâkim tarafından tayin olunan zat. (Ist. Fık. K.)(Bir noktayı tam yerinde icad etmek için, bütün kâinatı icad edecek bir kudret-i gayr-ı mütenahî lâzımdır. Zira, şu kitab-ı kebir-i kâinatın herbir harfinin, bâhusus zihayat herbir harfinin, herbir cümlesine müteveccih birer yüzü, nâzır birer gözü vardır. M.)
NAZIR Taze, tazeleşen.
NAZIRA Nazar eden, nezaret eden, bakan. * Göz.
NAZIRA-HÂN f. Bakarak taklid eden.
NAZIYY (C.: Enzâ) Boğaz.
NAZİ' Çekici kimse. * Husumet eden, düşmanlık eden.
NAZİAT Hz. Azrâil'in (A.S.) avenesi olan bir taife melâike ki; şerli ve kötü ruhlu insanların canlarını şiddetle alırlar. * Nez'edenler. Çekip koparanlar.
NAZİAT SURESİ Kur'an-ı Kerim'in 79. Suresidir. Sâhire ve Tâmme Suresi de denir.
NAZİC Pişmiş, yetişmiş, olgunlaşmış, kıvamına ermiş.
NAZİD (Nazide) Tertibli, nizamlı, yerli yerinde. * Minder yastık vs. gibi ev eşyası.
NAZİF(E) Temiz, pâk, nazik.
NÂZİK f. Nezaketli. Terbiyeli. Zarif. İnce, dayanıksız. * Ehemmiyet verilmesi icab eden. * Tehlikeli husus.
NÂZİKÂNE f. Nazik kimseye yakışır şekilde, kibarlıkla, terbiyelice.
NÂZİK-BEDEN f. Vücudu, bedeni nâzik olan.
NÂZİK-EDÂ f. Nâzik tavırlı, kibar.
NÂZİK-ENDÂM f. Lâtif ve güzel vücutlu. Nâzik endamlı.
NÂZİK-GÜZİN f. Çok nâzik. Seçkin, nâzik.
NÂZİK-HULK Yaradılışı ve tabiatı nâzik olan.
NÂZİKÎ f. Nâziklik. Nezaket.
NÂZİK-TEN f. Nâzik vücudlu.
NÂZİK-TER f. Çok nâzik.
NÂZİK-TERİN f. En nâzik, daha nâzik.
NÂZİL (Nüzul. dan) Nüzul eden, inen, yukardan aşağıya inen, bir yere konan. Bir yerde konaklayan.
NÂZİLE Belâ, sıkıntı. * İnme, nüzul. * Nezle hastalığı.
NAZİM Sıra sıra, dizi dizi olan şey.
NAZİR Tâze. * Altın.
NAZİR(E) Bir şeye benzemek üzere yapılan şey. Denk, eş, örnek. Benzeyen. * Edb: Bir şairin manzumesine, başka bir şair tarafından aynı vezin ve kafiyede olmak üzere yapılan benzer.
NAZİRE Mühlet vermek, tehir etmek.
NAZİREGÛ f. Nazire söyliyen.
NAZİYE Kenarı az olan çanak.
NAZİZ (C: Nizâz-Nezâyız) Az miktar su. * Az yağmur. * Az az akmak.
NAZL Ok atmak.
NAZM Sıra, tertib. * Kafiyeli, vezinli, söz, şiir. * Dizili olan şey. * Kur'an âyetleri.
NAZM-I CELİL Pek büyük kıymetli nazm edilmiş güzel söz. * Kur'an-ı Kerim'in bir vasfı. * Celil olan Cenab-ı Hakk'ın nazmı.
NAZM-I LAFZ Kelâmın, lâfız esas alınarak düzenlenmesi.
NAZMEN Nazım olarak, manzume halinde. Sıralı ve tertibli olarak.
NAZMİYYAT (Nazm. C.) Manzum yazılar.
NAZNAZA Yılanın dilini çıkarıp hareket ettirmesi.
NAZ-PERDAR f. Birinin nazını çeken.
NAZ-PERDARÎ f. Naz çekme.
NAZPERVER f. Naz eden, naz yapan.
NAZ-PERVERD (Nâzperverde) f. Naz içinde büyümüş, nazlı.
NAZR (Nazir) : (C.: Enzur) Altın.
NAZRA (Bir tek) bakış.
NAZRAGÂH f. Gözle bakılan yer, bakış yeri. Göz önü.
NAZRAKÜNÂN f. Seyrederek, bakarak.
NAZRE Cin gözü. * Nazarı değen adam.
NAZRET Tazelik, tarâvet.
NAZUME Bir cins renkli kumaş.
NAZUR (C.: Nevâzır) Gece bekçisi.
NAZÜKÎ f. Nâziklik, incelik.
NAZZ (Nâzz) : Dirhemler ve dinarlar.
NAZZAM En çok nazmedici, en güzel nazmedici, en güzel tanzim eden.
NAZZARE Bir şeye bakan kavim.
NE f. "Değil, yok," mânasına nefy edâtıdır.
NEAB Karga yavrusu. * Horoz veya karga gibi ötme.
NEAİM (Neâme. C.) Deve kuşları.
NE'AL Nalbant.
NEAM "Evet, olur" mânâsında cevap edâtıdır. * Pek iyi, âferin mânâlarında tasdik ve tahsin kelimesidir. * At, deve, sığır, koyun gibi dört ayaklı hayvana da denir.
NEAMA' Nimetler. İhsan, atiyye. * Rahatlık. Refah-ı hâle sebep olan şey.
NEAMAT (Neâme. C.) Deve kuşları.
NEAME (C: Neâm-Neamât) Deve kuşu. * Cemaat. * Gölgelik, gölgelenecek yer.
NEAM-LA Evet, hayır. " Doğru fakat, mes'elenin içinde senin hatırına gelmeyen şu da var." mânâsınadır.
NE'AR Baş kaldıran, âsi, kafa tutan, serkeş.
NEAYİM Menazil-i kamerden dört nurlu yıldızın adı.
NE'B (C: Niyeb) Sâfi nesne. * Yaşlı dişi deve.
NEB' Gizli ses.
NEB' Suyun çıkıp akması. * Bir ağaç cinsidir ve yay yaparlar, budaklarından da ok yapılır.
NEBA' Kaynak olmak, pınardan su çıkarmak, su akması. * Akçaağaç.
NEB'A Yay yapacak yer.
NEBAA Oturacak yer, kıç, mak'at.
NEBAC Sesi yüksek olan.
NEBAGAT Meydana çıkma.
NEBAH (Nibâh-Nübâh) Köpek havlaması. * Yılan seslenişi. * Keçi ve geyik inleyişi.
NEBAHE(T) (Nebahat) şeref, şan, onur, itibar. * şan, şeref ve itibar sâhibi.
NEBAİL (Nebile. C.) Yüceler, ulular, yüksekler.
NEBAİR (Nebire. C.) Torunlar.
NEBALE(T) Zekâ, fazilet ve neciblik sâhibi olmak. * Büyüklük, azamet. * İyi olmak. * Cömertlik, elaçıklık. * Okçu, ok yapıp satan. Okçuluk.
NEBAT Acem fellahlarından bir kabile.
NEBAT (C: Nebatât) Topraktan yetişen, biten her çeşit şey. Bitki. * Yemen diyarında bir kabile adı.
NEBATÂT (Nebât. C.) Nebâtlar, bitkiler.
NEBATÎ Nebat cinsinden, nebata mensup ve nebata ait, yerden biten cinsinden olan.
NEBATİYYUN Botanik bilginleri, botanik âlimleri.
NEBBAC Sesi sert olan.
NEBBAH Havlayıcı.
NEBBAL Ok yapıp satan kimse. Okçu.
NEBBAR Fasih dilli, güzel konuşan adam.
NEBBAŞ Mezar soyucu, kefen soyucu.
NE'BE (C: Nâibat) Musibet, belâ.
NEBE' Haber. (Peygam)

Osmanlıca Sözlük (N Harfi)-Osmanlıca Sözlük (N Harfi)İle İilgili Kelimeler...
 

RE: Osmanlıca Sözlük (N Harfi) NEBE' SURESİ Kur'an-ı Kerim'de 78. Suredir. Amme Suresi de denir.
NEBEAN Kaynayıp yerden çıkmak. Pınar suyunun çıkışı. Fışkırmak.(Demek ki şu enharın nebeanları, âdi ve tabiî ve tesadüfî bir iş değildir. Belki pek hârika bir surette Fâtır-ı Zülcelâl onları sırf hazine-i gaybdan akıttırıyor. S.)
NEBE'-AVER f. Haber getiren.
NEBEHRECE Geçmez bakırlı para. Sahte akçe. * Her nesnenin kötüsü.
NEBEKE (C: Nübük-Nebâk) Tepe.
NEBERD f. Muhârebe, savaş, harb, ceng.
NEBERD-AZMÂ f. Çok muhârebelerde bulunmuş tecrübeli kimse.
NEBERDE f. Savaşçı, muhârib.
NEBERDGÂH f. Savaş yeri, muharebe sahası.
NEBERD-PİŞE f. Harb etmeyi sanat edinmiş kimse. Savaşçı.
NEBEVÎ Nebiye ait. Peygambere dâir. Peygamberle alâkalı.
NEBEZ (C: Enbâz) Lâkab.
NEBG Un öğütülürken tozan un. * Görünmek, zâhir olmak.
NEBH (C: Nevâbih) Kabarcık. * Toprak.
NEBH Köpeğin ürüyüp uluması.
NEBH Bir şeyi tenbih etmek, unuttuğunu hatırlatmak. * Ansızın bulunan. Yitik. * Ansızın yitirmek. * Uykudan uyanmak. * Şerefli olmak. * Meşhur olmak, ün salmak.
NEBHA Yüksek, beyaz yer.
NEBİ Haber getiren. Peygamber. Yeni bir kitap ve şeriatla gelmeyip kendinden evvelki Resülün getirdiği kitap ve şeriatı devam ettiren Peygamber. (Bak: Resül)
NEBİ-Yİ EFHAM En büyük, en kıymetli olan Hz. Peygamber (A.S.M.)
NEBİYYÜ-L HARAM Mescid-i Haram Nebisi meâlinde. Resül-i Ekremin (A.S.M.) bir ismi.
NEBİYYÜ-R RAHMET Bütün âlemler için Rahmete vesile olduğundan peygamber Efendimiz için söylenmiş bir isimdir.
NEBİYYÜ-T TEVBE Resül-i Ekremin (A.S.M.) bir ismi. (Ümmetinin tevbelerinin kabul edileceğine işâreten bu isim verilmiştir.)
NEBİB (C: Enbüb) Boğum, kamış boğumu.
NEBİH (Nebihe) Namlı, şanlı şerefli.
NEBİH İt avazı, köpek uluması.
NEBİK (C: Nebâyık) Sedir ağacının yemişi.
NEBİL (Nebile) Akıllı, anlayışlı, zekâ sahibi. * Yüksek meziyet sahibi. Güzel huylu. * Bilgili ve faziletli kimse.
NEBİLE Büyük, iri. (Bak: Nebil)
NEBİR (Nebire) Torun.
NEBİSE Kız torun.
NEBİSE Kuyu toprağı. Irmak toprağı.
NEBİT Muhkem, sağlam, katı.
NEBİYY Yükseklik. * Yol.
NEBİZ (C: Enbize) Hurma şarabı. * Yola bırakılıp atılan çocuk.
NEBK Yazmak. * Husumet etmek, düşmanlık yapmak. * Düz etmek, düzleştirmek.
NEBL Ok. Ok hazırlamak.
NEBR (Nibr) : (C: Enbâr - Nibâr) Keneye benzer bir küçük böcek. * Yukarı kaldırmak, yükseltmek.
NEBRAS (Nibrâs) (C.: Nebâris) (Süryânice) Kandil. Çıra. Lâmba. * Mc: Nur merkezi.
NEBRE Demir parçası.
NEBS Yeri kazma, toprağı kazma. * Eser, nişan.
NEBS Söylemek.
NEBŞ Gömülü bir şeyi yerden çıkarma. * Bir şeyi diğer bir şey vasıtasıyla meydana çıkarma.
NEBT Bitme, yerden çıkma. Meydana gelme. * Ot.
NEBT Suyun yerden çıkıp akması.
NEBTA Yanları beyaz olan dişi koyun.
NEBV Sakız.
NEBVE Uzaklaşmak. * Ok hedefe varamamak. * Bir yerin havasının mizaca uygun olmaması. * Kılıncın vurulan şeye saplanmayıp geri sıçraması. * Pek çirkin ve kötü suretten gözün kaçması.
NEBVE (Nebâve) Yüksek yer. * Yükseklik.
NEBZ Bırakmak. * Az miktar, cüz'i.
NEBZ-İ AHD Muâhedeyi feshetme.
NEBZ Bir kimseyi ayıplamak. Kötü lâkabı takmak, istihzâ etmek. * İhtiyarlık işareti belirmek.
NEBZ (Nebezân) : Damarın hareket etmesi.
NEBZE Az miktar, cüz'i, bir şeyin artığı.
NECA Göz değmek.
NECA Evmek. Acele etmek. * Halâs olmak, kurtulmak.
NECABET Neciblik, temiz soyluluk. Huy temizliği.
NECADET Kahramanlık, efelik, yiğitlik.
NECAH Zafer bulmak, murâda ermek, ihtiyaçlarını te'mine muvaffak olmak.
NECAH Ses, sadâ.
NECAİB (Necib. C.) Şerefli, necib, asil, temiz kimseler.
NECARE Dülgerlik, neccarlık.
NECASET Pislik, kazurat, murdarlık. (Bak: Habes)
NECASET-İ GALİZA Pisliği hakkında şer'î bir delil mevcut olup hilâfına başka bir delil bulunmayan necasettir. ( Lâşe gibi)
NECASET-İ GAYR-İ MER'İYE Câmid, bir hacmi olmayan veya bulaştığı yerde görülmeyen herhangi bir pis maddedir. Görünmez halde olan pisliktir. (İdrar gibi)
NECASET-İ HAFİFE Hanefî mezhebine göre pis olduğuna dair şer'î bir delil mevcud olan şeydir. Diğer bir tabire göre murdar olmadığı rivayet edilen şeydir. (Eti yenen hayvanların bevilleri gibi.) Bedenin veya elbisenin dörtte birinden az miktarı namaza mani olmaz.
NECASET-İ KALİLE Katı şeylerden ise miskalden; sıvı ise el ayası sahasından geniş olan necaset, namaza mânidir. Bu miktardan fazlası necaset-i galizadır.
NECASET-İ MER'İYE Hacmi olan veya kuruduktan sonra görünen herhangi bir pis maddedir. (Akmış kan gibi)
NECASETTEN TAHARET Pislikten temizlenmek. (Bak: Taharet)
NECAŞE Süratle yürümek, hızlı yürümek.
NECAŞİ (NİCÂŞİ) Habeş Meliki olan "Eshame" nin lâkabıdır. Kamus Şârihinin dediğine göre, mutlaka bu isim, Habeş Meliklerinin has isimleridir.
NECAT Kurtuluş, selâmet. * Hırs ve hased. * Yüksek mekân. * Ağaç budağı. * Mantar.
NECATÎ Kurtulmaya ait, kurtulmakla ilgili.
NECB Ağaç kabuğunu soymak.
NECCAD Yorgancı. Yatak, yastık, yorgan gibi şeyler yapan.
NECCAH Yorgancı.
NECCAR Doğramacı. Marangoz. * Dülger.
NECCAŞ Hayvan sürücüsü.
NECCİNA Bizi kurtar, bize selâmet ver, bizi hıfzeyle (meâlinde dua).
NECD Açık ve işlek yol. * Yüksek yer. * Minder, döşeme gibi oturacak şeyler. * Ağaçsız mekân. * Hâzık ve mâhir kılavuz. * Yiğitlik hâli. Gamlılık, gussa. * Hasma galip gelmek. * Çok terlemek. * Meme. * Suudi Arabistan'ın doğu mıntıkası.
NECDET Yiğitlik, şecaat, kahramanlık. * Harp ve kıtal. *Yeis, korku.
NEC'E Şiddetli nazar. Şiddetli bakış.
NECEB Ağaç kabuğu.
NECEF (Necefe) : (C: Nicâf-Encâf) Üzerine su çıkmayan yer. Tümsek yer, yüksek, tepe, sırt. * Irakta bir şehrin adı.
NECEFE Büyük askı kandil.
NECEL Büyük gözlülük. İri gözü olmak.
NECER Koyun ve devenin suyu içip kanmaması.
NECES Murdarlık, pislik, necâset.
NECEŞ Değeri artırmak için almak. * Bir kumaşın pahasını artırmak. * Dağılmış şeyleri bir yere toplamak. * Örtmek, setretmek.
NECH Men' ve reddetmek.
NECİB Cömert, kerim kişi.
NECİB Soyu ve nesli temiz, aslı kerim olan. Cömert. Asilzâde. Güzel huylu ve ahlâklı.
NECİBE Soyu sopu temiz kimse. Cömert. Asilzâde.
NECİD Kahraman, bahadır. * Arabistan'da bir memleket ismi. * Münbit yer. Fitne ve nifak yeri olan memleket. * Arslan.
NECİF (C: Nicef) Geniş temrenli olan ok.
NECİH Galip ve muzaffer. * Sabırlı. * Sağlam rey.
NECİH Su sesi.
NECİL (Necile) Soyu temiz. Soylu. * Ağaç yaprağından bir cins.
NECİRE Bulamaç aşı.* Kızgın taş ile kızdırılmış su. * Kârgir duvar. * Tahtadan veya ağaçtan olan sofa. * Çulhaların beze sürdükleri haşil.

Osmanlıca Sözlük (N Harfi)-Osmanlıca Sözlük (N Harfi)İle İilgili Kelimeler...
 

RE: Osmanlıca Sözlük (N Harfi) NECİS Temiz olmayan. Pis.
NECİS Pis, necasetli, murdar. * Şifa bulmaz dert. (Bak: Habes)
NECİS-ÜL AYN Pisliğin ta kendisi.
NECİS Yavaş hareketli insan veya hayvan. * Gizli olan şeyi halk içinde ifşa etmek. * Gizlenen sır, nişan. * Bir nevi yeşillik.
NECİSE Kuyudan çıkardıkları toprak.
NECİY Sırdaş, sır saklayan.
NECİYYA (Münâcât. dan) Gizli yalvararak, gizli söyleyerek.
NECİYYULLAH Resül-i Ekrem'in (A.S.M.) bir ismi. (Devamlı Cenab-ı Hakk'a karşı teveccühle meşgul ve münacatla, İlâhî feyizlerle inşirah bulan meâlindedir.)
NECL (C: Encâl) Oğul, evlât, çocuk. * Kuşak, nesil, sülâle. * Atmak. * Ayak ucuyla vurmak. * İstihrac etmek, meydana çıkarmak. * Yerden çıkan su.
NECL-İ NECİB Soyu temiz çocuk.
NECM (Necim) Yıldız, ahter, kevkeb. Ülker yıldızına da denir. Ülker, onbir yıldızdır. Altısı görünür, gözü kuvvetli olan yedinciyi de görebilir. (Peygamberimiz (A.S.M.) hepsini de görür idi.) * Belirli olan vakit. (Araplar, vakti yıldızlarla tahdit ederlerdi) * Kabak ve hıyar gibi yayvan nebat.* Belirli vakitte yapılan vazife. * Kur'an-ı Kerim. * Ceste ceste, kısım kısım oluş. * Kur'an-ı Kerim'in her defa inzal edildiği kısım. * Huk: Bir borcun taksitlerini ödemek için hulül eden muayyen borç.
NECM-İ DIRAHŞAN Parlayan yıldız.
NECM-İ SÂKIB Karanlığı delerek geçen parlak yıldız.
NECM SURESİ Kur'an-ı Kerim'in 53. Suresidir. Vennecmi Suresi de denir. Mekkîdir.
NECM Ü HİLÂL Yıldız ve ay.
NECMEDDİN (Bak: Necm-üd din)
NECMEDDİN-İ KÜBRA (Mi: 540 - 618) İran Mutasavvıflarının en mühim şahsiyetlerindendir. Kübreviyye veya Zehebiyye ismi ile anılan tarikatın kurucusu sayılır. İsmi: Ahmed bin Ömer Eb-ul Cenab Necmeddin Kübra el-Hivakî el-Harzemî.Münazara ve mübaheseyi çok sevdiği ve her münazarada hasımlarını yendiği için kendisine "Ettâmmet-ül Kübra" lâkabı verilmiş, sonradan sadece "Kübra" denilmiştir. Moğolların Harzem'i istilâsında şehri terk etmeyerek, onlara karşı kahramanca çarpışarak şehid düşmüştür. (K.S.)
NECMÎ Yıldıza dair, yıldızlarla alâkalı.
NECM-ÜD DİN (Bizde daha çok Necmeddin şeklinde telâffuz olunur) Dinin necmi, yıldızı meâlindedir.
NECNECE Geriye döndürmek. * Engel olmak, men'etmek. Bir nesneyi aşağı getirmek. * Zayıf etmek, zayıflatmak.
NECR Ağaç yonmak. * Şiddetli sevk. * Asıl. * Renk. * Halâs, kurtuluş.
NECRAN Susuz. * Kapı ökçesi. ("süve" denir). * Yemen diyarında bir yerin adı.
NECS (Neces) Pis ve murdar olan, habes. şer'an pis olup gözle görülen şey.
NECS Yerden define çıkarmak. * Kuyuyu ayıklamak.
NECŞ Avı yatağından çıkarma. * Dağılmış parçaları toplamak.
NECV (C: Nicâ) Yüzmek. * İki kişi arasında olan sır. * Karından çıkan necis.
NECVA Gizli fısıltı. İki kişi arasında fısıldamak. * Ağız koklamak. * İki kişi arasındaki sır.
NECVE Tümsek, yüksek yer.
NECZ Bitip tükenmek. * İhtiyaç bitirmek. * Vâdeyi yerine getirmek.
NED' Dikkat etmek.
NEDA Rutubet, çiğ, nem.
NEDAİD (Nedid ve Nedide C.) Emsâller, akranlar, eşler.
NEDALET Kir, pislik. * Çalma, sirkat etme, aşırma.
NEDAMET (Nedm. den) Pişmanlık, nedâmet etmek.
NEDAMETGÂH f. Pişmanlık yeri.
NEDAMETKÂR f. Nedamet eden. Pişman olan.
NEDAMETKÂRÎ f. Pişmanlık, nâdim oluş.
NEDAN f. Bilmeyen, bilmez.
NEDARET Tazelik, parlaklık, letafet, taravet.
NEDAVET Yaşlık, ıslaklık, nemlik, rutubet.
NEDB Dua etmek.
NEDBE (Bak: Nedebe)
NEDD Gitmek. * Kaçmak.
NEDDAF Hallâç. Pamuk atan kimse.
NEDEBE Yara izi.
NEDEM Pişman olma, nedamet, pişmanlık.
NEDF Pamuk ditme, pamuk atma.
NEDG Kılıçla veya sözle taan etmek, çekiştirmek.
NEDH Geniş yer.
NEDH Men'etmek, engel olmak.
NEDHE (Nüdhe) : Çokluk, fazlalık.
NEDİ' Ateş veya kül içinde pişmiş olan.
NEDİB Yara izi kalan âzâ.
NEDİD(E) (C.: Nedâid) Emsâl, akran, eş.
NEDİF Atılmış, hallaçlanmış pamuk. Yün.
NEDİM (C.: Nedmân - Nüdemâ) Sohbet arkadaşı, meclis arkadaşı. * Tatlı konuşan. Güzel hikâye anlatan. * Büyük kişileri hikâye ve fıkralarıyla eğlendiren.
NEDİME Kadın nedim. * Zengin veya şerefli, itibarlı bir kadının arkadaşı.
NEDİS Akıllı kişi.
NEDL Kir. * Hırsızlık.
NEDM Pişman olmak.
NEDMAN Pişmanlık, nedâmet. Pişman olma. Pişmanlık duyma.
NEDRET Azlık, seyreklik, az bulunmak.
NEDS Akıllılık. * Taan etmek, çekiştirmek.
NEDS Huruç etmek, çıkmak.
NEDŞ Her nesneyi eritip sormak. * Pamuk atmak.
NEDVE Yaşlık, nemlilik. * Meşveret etmek. Bir işi hakkında görüşmek. * Konuşmak.
NEEC Yel esmek, rüzgâr esmek. * Yalvarmak, tazarru etmek.
NEED Belâ, musibet. Zahmet, meşakkat.
NEF' Fayda, yararlılık. * Fls: Faydacılık. Yani: Bir şeyin doğru olup olmadığını, o şeyin faidesine göre değerlendiren yanlış bir nazariyedir. Kudsi dinimiz olan İslâmiyette ise: Bir şeyin doğru veya yanlış; iyi ve kötü olması, Allahın emir ve nehyine tâbidir.
NEFAD (Nefed) Bitip tükenmek, yok olmak.
NEFAİS (Nefise. C.) Değerli, güzel ve beğenilir şeyler.
NEFAİS-PEREST f. Nefis şeyleri beğenenen, güzel şeyleri seven.
NEFAK (C.: Enfâk) İki kapılı ev.
NEFASET Beğenilir olmak, kıymetlilik, değerlilik, çok güzellik, pek iyilik. Nefis ve mergub olmak.
NEFAZ Ağaçtan kendi düşen yemiş ve yaprak.
NEFAZ Geçme, işleyip öte tarafa geçme. * Sözü geçme, sözü dinlenme.
NEFC Çıkmak, huruc etmek.
NEFD Tükenmek, bitmek. * Geçici ve fâni olmak.
NEFEAN Faydalı olarak.
NEFEAN Lİ-L-UMUM Herkes için faydalı oluş.
NEFED Bitirme, tükenme, bitirilme.
NEFEHAT (Nefha. C.) Esintiler. Üfürmeler.
NEFEL Düşmandan alınan mal, ganimet. * Ulü-l emrden müsaade almadan düşmana karşı çıkan az sayıda bir cemaat.
NEFER Bir kişi, tek kişi. * Asker, er. (Bazılarınca insan cemaati. Ona kadar olan adam topluluğuna denir. Üçten ona kadar olan kişilere "Reht" denir.)
NEFERÂT (Nefer. C.) Neferler, askerler, erler.
NEFES Soluk, üfürülen hava. Soluma, soluk verip alma. * Uzun söz. * Bolluk. * Hased etmek. *Edb: Bektaşi tekkelerinde okunan manzum söz.
NEFEZA (NEFZA) (C: Nefâyız) Düşmanın ahvâlini bilmek için dolaşan kavim.
NEFEZAN Sıçramak.

Osmanlıca Sözlük (N Harfi)-Osmanlıca Sözlük (N Harfi)İle İilgili Kelimeler...
 

RE: Osmanlıca Sözlük (N Harfi) NEFFA' (Nef'. den) Çıkarı çok olan kimse.
NEFFAC Mütekebbir. Kendini beğenen. Mağrur. * Şişkin.
NEFFAH Hayır sâhibi ve iyiliksever kimse. * Kokusu çok.
NEFFAS Sihir yapan, üfüren, üfürükçü.
NEFFASÂT (Neffâse. C.) Neffâseler, büyücü kadınlar.
NEFFASE (C: Neffâsât) Büyücü kadın.
NEFFATA Neft yağı çıkan pınar.
NEFH Rüzgâr esmek. * Güzel kokunun yayılması. Kokmak. * Vurmak. * Def'etmek, kovmak. * Vuruşmak, kat'etmek.
NEFH Üflemek, şişmek, üfürük. * Kaba kuşluk vaktine varmak.
NEFH-İ SUR İsrafil Aleyhisselâm'ın Kıyamet gününde "Sur' denilen boruyu üflemesi. * Kıyamet kopması. (Bak: Acbüzzeneb)
NEFHA Üfürmek. Üfürük. * Şişmek. * Kabarık olan.
NEFHA Koku. Rüzgârın hafif esişi. Azıcık koku.
NEFİ (Bak: Nefy)
NEF'Î Menfaat ile alâkalı, faydacı. * Sihâm-ı Kaza nâmındaki hicivli şiirleri ile meşhur Erzurum - Hasankale'li olup İstanbul'da yaşamış bir şâirin adıdır. 1634'de 4. Murad devrinde bir hicviyesinden dolayı boğdurulup denize atılmıştır.
NEFİF Hevâ.
NEFİR Cemaat, topluluk. * Harp için seferber olan cemaat.
NEFİS(E) Pek beğenilen, pek güzel, pek iyi.
NEFİS (Bak: Nefs)
NEFİS-PEREST Şeriat kanunlarına aykırı olarak, ahlâk kaidesini tanımadan nefsinin isteklerine uyan. Nefsine taparcasına düşkün olan.
NEFİS-PERVER f. Nefsini çok sevip besleyen, nefsi isteklerine çok düşkün.
NEFİT Kaynamak, galeyan.
NEFİTE Unu suya koyup kaynatıp koyulaşıncaya kadar karıştırmak.
NEFİY (Bak: Nefy)
NEF'İYYET (Nef'î) Fls: Faydacı, faydacılık.
NEFİZ (NEFEZE) Okun geçmesi gibi içe geçmek, işlemek. * Sözü geçer olmak.
NEFK Helâk olmak.
NEFL Sevab için yapılan ibâdet. Emredilmemiş, farz veya vâcib olmadan yapılan ibadet. Nâfile. * Birisine ganimet malı veya atiyye, ihsan vermek. * Yemin etmek.
NEFR Heyecan verici bir emirden dolayı bir yerden bir yere fırlayıp çıkmaktır. Ürkmek demek olan "Nüfur" da bu mânâdandır. Fakat "Nüfur" tek başına kaçıp kurtulmak için menfi bir harekette kullanıldığı hâlde; "nefr", düşmana karşı gaza için fırlayıp çıkmakta kullanılır. Ve böyle çıkıp toplanan cemaate "nefir", herbirine de "nefer" denilir.İmamın, halkı cihada dâvet ve tahrik etmesine de "istinfar" tâbir olunur ki, lisanımızın şimdiki ıstılâhında "seferberlik emri", frenklerde de "mobilizasyon" yâni, halkı yerinden oynatma tâbir edilir. (E.T.)
NEFRET Tiksinmek, ürküp kaçmak. * Birisinin yakını ve akrabası.
NEFRETBAHŞ f. İnsana nefret veren, iğrendiren, tiksindiren.
NEFRİN Lânet, beddua. * Söğüp saymak.(Hassasiyet-i ilmiyenin tezayüdüyle ve her günde otuz bin cenazeyi gösteren mevtin ikazatıylae o gaflet perdesi parçalanıyor. Ecnebilerin tağutlarıyla ve fünun-u tabiiyeleriyle dalâlete gidenlere ve onları körü körüne taklid edip ittiba' edenlere binler nefrin ve teessüfler. L.)
NEFRİN-HÂN f. Sövüp sayan.
NEFRİN-KÜNÂN f. Lânet okuyan, sövüp sayan.
NEFS Üfürmek, üflemek.
NEFS (Nefis) Can, kişi, kendi, öz varlık. Bir şeyin zatı olan, kendisi. * Göz. * Şehvet ve gadabın mebdei olan kuvve-i nefsaniye. Fıtri meyil, bedenin hissi istekleri. * Ruh, hayat, asıl. * Maya. * Hamiyet.(Evet, nefsini beğenen ve nefsine itimad eden bedbahttır. Nefsinin ayıbını gören, bahtiyardır. M.)
NEFS-İ AMEL Amelin ta kendisi.
NEFS-İ EMMARE İnsanın çirkin ve şeytanın teşviklerine itirazsız ve mücahedesiz tâbi olması hâli.(Nefs-i emmârenin istibdad-ı rezilesinden selâmetimiz İslâmiyete istinad iledir. O habl-ül metine temessük iledir. Ve haklı hürriyetten hakkıyla istifade etmek, imandan istimdat iledir. H.)(Bir zaman evliya-yı azimeden; nefs-i emmaresinden kurtulanlardan birkaç zattan, şiddetli mücahede-i nefsiyeler ve nefs-i emmareden şekvalarını gördüm. Çok hayret ediyordum. Hayli zaman sonra, nefs-i emmarenin kendi desaisinden başka, daha şiddetli ve daha ziyade söz dinlemez ve daha ziyade ahlâk-ı seyyieyi idame eden ve heves ve damar ve âsab, tabiat ve hissiyat halitasından çıkan ve nefs-i emmarenin son tahassüngâhı bulunan ve nefs-i emmareyi tezkiyeden sonra onun eski vazife-i seyyiesini gören; ve mücahedeyi, âhir ömre kadar devam ettiren bir mânevi nefs-i emmareyi gördüm. Ve anladım ki, o mübârek zatlar, hakiki nefs-i emmareden değil; belki mecazi bir nefs-i emmareden şekva etmişler. Sonra gördüm ki, İmam-ı Rabbani dahi bu mecazi nefs-i emmareden haber veriyor.Bu ikinci nefs-i emmarede şuursuz kör hissiyat bulunduğu için, akıl ve kalbin sözlerini anlamıyor ve dinlemiyor ki onlarla ıslâh olsun ve kusurunu anlasın. Yalnız tokatlar ve elemler ile nefret edip, veya tam bir fedailikle her hissini maksadına feda etsin. K.L.)
NEFS-İ HAYVANÎ Hayvanî istekler. Canlılardaki yaşama ve hareket kuvvetleri.
NEFS-İ İHBAR Tam haber. Haberin tam esası.
NEFS-İ LEVVAME Kötülüğü işledikten sonra fenâlığını hatırlayarak insanı rahatsız eden pişmanlık hâli ve vicdan rahatsızlığı. * İnsanın, kendine ait kötülük ve günahını görüp fenalığını bilen ve hayra meyleden iradesi.
NEFS-İ MARDİYE (MARZİYYE) Kusurlarını bilen, kendisinden râzı olunan nefis. Rabbinin indinde makbul olan nefis.
NEFS-İ MUTMAİNNE İyiliği kötülükten ayırt ettirerek insanlık vazifesini tanıttıran ve vicdanına rahatlık veren hâl. İnsanı Allah'a yaklaştıran hâl. Günaha meyleden kötü sıfatlardan temizlenmiş ve güzel ahlâk ile muttasıf olarak kurb-u İlâhiye itmi'nan ve istikrar kazanmış olan insan iradesi. Nefsin, Allah'ın emirleri altına sakin ve şehevâta muâraza ederek ıztırabdan kurtulmuş olma hâli.
NEFS-İ MÜLHEME Tas: Lüzumu hâlinde Cenab-ı Hak tarafından kendisine hakikatlar ilham edilen, tasaffi ve tekâmül etmiş nefis.
NEFS-İ MÜTEKELLİM Gr: Birinci şahıs. (Bak: Mütekellim-i vahde)
NEFS-İ NÂTIKA Akli ve nakli mes'elelerin münasebetlerini hissetmeğe ve anlamağa istidadı olan zâti ve cevheri hassası. Zâtında maddeden mücerred, fiilinde maddeye mukarin olan cevher. İnsan ruhu.
NEFS-İ RÂDİYE f. Rabbinden râzı ve hoşnud olanın nefsi.
NEFS Gülme hususunda ifrata gitmek. * Çok fazla gülmek.
NEFSA (C.: Nefsâvât-Nüfüs-Nifâs-Nevâfis) Yeni doğum yapmış kadın. Loğusa.
NEFSANÎ Bedenî arzu ve isteklerle alâkalı. Zaruret olmadığı hâlde keyf için olan istek ve arzuya ait. Kendine ait ve mensub.
NEFSANİYET Nefsini çok beğenmişlik. * Gizli düşmanlık, garez, kin.
NEFSÎ Nefis ile, kendisi ile alâkalı. Şahsa ait, nefse dair.
NEFSÎ NEFSÎ "Benim nefsim", "nefsim nefsim" mânâsına yalnız kendini düşünmeyi ve kendisiyle olan alâkayı ifâde eden bir tâbir.
NEFS-ÜL EMİR Hakikatın kendisi. İşin hakikatı.
NEFŞ Açmak. * Yapmak. * Yün ve pamuk atmak. * Davarların, geceleyin yayılıp çobansız otlaması.
NEFŞELE Yürüken toprağı ayağıyla tozutmak.
NEFT Neft yağı. Çam gibi bazı ağaçlardan çıkarılan, tutuşabilen bir yağdır ve boyacılıkta vesair sanayide kullanılır.
NEFT (NEFİT) Çömleğin kaynayıp taşması ve içinde yemeğin kuruması. * Galeyan.
NEFTA (Nifta) (C: Nefat) Çalışmaktan dolayı elde çıkan kabarcık.
NEFTÎ f. Neft yağı renginde olan, siyaha yakın koyu yeşil.
NEFUH Sütü sağılmadan çıkıp akan deve.
NEFUR Ürken, ürküp kaçan. * Herkese iyiliği dokunan kimse.
NEFUZ Çocuk düşüren kadın.
NEF U ZARAR Kâr ve zarar.

Osmanlıca Sözlük (N Harfi)-Osmanlıca Sözlük (N Harfi)İle İilgili Kelimeler...
 

RE: Osmanlıca Sözlük (N Harfi) NEFY Sürgün etmek. Birisini kendi rızası olmadan, bir yerden başka bir yere nakletmek, sürmek. * Gr: Bir şeyin olmadığını ifade eden (olumsuzluk) edatı. Müsbetin zıddı, menfi olan. Bir şeyin yokluğunu veya olmadığını iddia. (Bak: İnkâr)(İşte küffarın ve ehl-i dalâletin bir hakikat-ı imaniyeyi inkâr ve nefyetmelerinde kuvvet yoktur. Çünkü, nefiy sırrıyla ittifakları kuvvetsizdir. Bin nefyediciler, bir tek hükmündedir. Meselâ: Bütün İstanbul ahalisi, Ramazanın başında Ayı görmediğinden nefyetse, iki şâhidin isbâtiyle o cemm-i gafirin nefiy ve ittifakı sukut eder. L.)(Nefiy dahi iki kısımdır.Birisi: "Has bir mevkide ve hususi bir cihette yoktur." der. Bu kısım ise, isbat edilebilir. Bu kısım da bahsimizden hariçtir.İkinci kısım ise: Dünyaya ve kâinata ve âhirete ve asırlara bakan imani ve kudsi ve âmm ve muhit olan mes'eleleri nefiy ve inkâr etmektir. Bu nefiy ise... hiçbir cihetle isbat edilmez. Belki kâinatı ihata edecek ve âhireti görecek ve hadsiz zamanın her tarafını temâşâ edecek bir nazar lâzımdır; tâ o gibi nefiyler isbat edilebilsin. Ş.)
NEFY-İ EBED Bir daha dönmemek üzere nefyedip sürme.
NEFY-İ MÜLK Bir malın başkasına ait olduğunu söyleme.
NEFY EDÂTI Arabçada "Lâ", Farsçada "Nâ" gibi olumsuzluk bildiren edât.
NEFYAN Vurma ânında yara ve cerahatten akan kan.
NEFZ Saçma, yayma. Neşretme. * Silkmek. * Nazar etme, bakma.
NEGATİF Fr. Mat: Sıfırdan küçük, önünde eksi işareti bulunan sayı. Menfi. * Gerçekteki karanlık ve aydınlık kısımları tersine gösteren fotoğraf camı veya filmi. ( Bak: Menfi)
NEGÜHİDE f. Çirkin, kötü.
NEHA Pek akıllı adam. * İhtiyacı terkeylemek. (Güya kendi nefsi cihetinden menedilmiş demektir.)
NEHABİK Bildikleriyle amel etmeyip halka da öğretmeyen.
NEHABİR (Nühbur. C.) Kum yığınları, kum tepeleri.
NEHAFE Tıksırmak, aksırmak. * Nefes verip almak.
NEHAFE Zayıflık.
NEHAK Eşek anırtısı.
NEHAKE(T) Bahadırlık, kahramanlık, şecaat. * Keskinlik.
NEHAMÎ Demirci.
NEHAR (C.: Enhür) Fecrin doğuşundan güneşin batışına kadar olan aydınlık. * Toy kuşunun yavrusu. * Altın.
NEHAR-I EBYAZ Gündüzün beyazlığı, gündüze benzeyen beyazlık. Beyazlığın parlaklığı.
NEHAR-I ÖRFÎ Güneşin tuluundan gurubuna - doğuşundan batışına - kadar olan zaman.
NEHAR-I ŞER'Î Fecr-i sadıktan güneşin batışına kadar olan müddet.
NEHAREN Gündüzün. Gündüz vakti.
NEHARÎ Gündüzlü, gündüz ile alâkalı. * Yatılı olmayan mekteb veya talebe.
NEHAVE (Et) çiğ olmak.
NEHB Yağma, yağmacılık, çapul. * At oynatmak, koşturmak. * Kahr ile bir kişinin malını elinden almak.
NEHBE Kapmak.
NEHBER Helâk olacak yer.
NEHC Yol, usul. * Doğru yol.
NEHD İri gövdeli ve karınlı at.
NEHDA' İyi otlar yetişen kumlu arâzi.
NEHDAN Dolu, dolmuş.
NEHEC (C: Menâhic) Yol, tarik. * İstikâmet.
NEHEL Susuz olmak. * İçmenin evveli. * Yaşlı, ihtiyar. * Semiz etli deve.
NEHEM (Nehim - Menhum) Aç gözlü oluş. şikemperver olmak. Doymak bilmemek. Bir şeye çok düşkün, şehvetli, haris.
NEHENG (C.: Nehengân) f. Timsah.
NEHENGÂN (Neheng. C.) f. Timsahlar.
NEHER Genişlik, bolluk. * Nehir, ırmak.
NEHHAB (Nehb. den) Yağmacı, çapulcu.
NEHHAC (Nehc. den) Kılavuz, rehber, mürşid. Doğru yolu gösterici.
NEHHAL Toprak kazan, kazıcı.
NEHHAM Yüksek ve gür sesli kimse. * Arslan.
NEHHAS Nehs'in mübalağası. * Bir kişinin lakabı.
NEHHAS Esirci.
NEHHAT Yüce avazlı, gür sesli kişi.
NEHHAT (NÜHHAT) Çalıştırılan sığır. * İnce. * Hımar, eşek. * Sadaka toplamaya memur olan kişinin işini bitirdikten sonra ücretini alması.
NEHİB (Nehb. den) Korku, dehşet, ürküntü. * Yağmacı, çapulcu.
NEHİB İnlemekle ve ses ile olan ağıt.
NEHİDE Kalın kaymak.
NEHİF Zayıf.
NEHİH Boğaz içinden gelen ses.
NEHİK Bahâdır, kahraman. * Arslan. * Keskin kılıç. * İyi huylu kimse.
NEHİK Anırtı, eşek anırtısı.
NEHİM Aç gözlü, doymaz. * Yırtıcı. * Arslan kükremesi.
NEHİR Burun içinden çıkan ses, hırıltı.
NEHİRE Çürümüş, ufalanmış, rüzgârla savrulur. Delik deşik, göz göz olmuş. * Rüzgâr estikçe ses verir kemik, çürümüş kemik. (Nâhir de denir)
NEHİRE Ayın evveli.
NEHİT İnlemek. * Şiddetle teneffüs etmek, nefes alıp vermek.
NEHİT Eşek anırtısı. Hımar avazı.
NEHİTE (C.: Nehâyet) Tabiat.
NEHİY Yasak etmek. Menetmek. * Gr: Emrin menfi şekli.
NEHİZET Tabiat. * At kulağına benzer dokunmuş nesne.
NEHK Eşek bağırışı.
NEHK Zayıf etmek, zayıflatmak. * Eskitmek. * Mübâlağa etmek.
NEHME Hastaların ve çocukların yiyeceğe karşı olan hırsı, oburluğu.
NEHMET Himmet, maksat, yüksek himmet. Harislik. şehvet.
NEHNEHE Dar kaftan, dar elbise.
NEHR Çay, ırmak. * Vüs'at, bolluk. Genişlik.
NEHR-ÜS SEMA Samanyolu. Kehkeşan.
NEHR Boğazlamak, kesmek. * Namazda sağ elini sol eli üzerine koymak. * Sadr, göğüs.
NEHREN Nehirden. Nehir yoluyla.
NEHREYN İki nehir.
NEHRÎ (Nehriye) Nehirle ilgili, nehre ait.
NEHS Çok yaramaz nesne.
NEHS Kabzetmek, almak. * Yılan sokması. * Eti ön dişiyle almak.
NEHSEK Yaban havucu.
NEHŞ Yılan sokmak. * Almak, kabzetmek. * Ön dişiyle bir nesneyi ısırır gibi tutmak. * Et almak.
NEHŞEL Kurt, zi'b. * Çakır. * Erkek ismi.
NEHT Yontmak. Oymak.
NEHT Çağırmak. * Ses, avaz. * Men'etmek, engel olmak.
NEHUD f. Nohut.
NEHUR Burnuna vurmayınca veya burnuna parmak sokmayınca sütünü salıvermeyen deve.
NEHUS (C.: Nehâyıs) Gebe eşek.
NEHUSET (Bak: Nühuset)
NEHVA Bir şey kasdetmek. Bir şey söylemeği istemek. * Bir şey yapmağa evvelden hazırlanmak.
NEHY (Bak: Nehiy)
NEHYİ AN-İL MÜNKER Allah'ın haram kıldığı şeyleri işlemekten men'etmek, haram işleri yaptırmamak ve buna çalışmak.
NEHZ Ayağa kalkmak, deprenip kalkmak, hareket.
NEHZ Durmak, kıyam. * Def'etmek, kovmak. * Yakın olmak. * Berkitmek için devenin memesine eliyle vurmak. * Dolması için kovayı suya vurmak.
NEHZ Süngü demirini inceltmek. * Kemik üstündeki eti soyup gidermek. * Çok et.
NEHZ Vurmak. Dövmek. * Haykırmak.
NEHZAT Hareket, davranma, kalkışma. Yola çıkma.

Osmanlıca Sözlük (N Harfi)-Osmanlıca Sözlük (N Harfi)İle İilgili Kelimeler...
 

RE: Osmanlıca Sözlük (N Harfi) NEİB Karga sesi. * Ağaçtan yemiş indirmek. * Süt sağmak.
NEK' Dizine ayağın arkasıyla vurmak. * Def'etmek, kovmak.
NEKÂ' Yarayı kaşımak. * Soymak. * Çok azap etmek, acı çektirmek.
NEK'A Kalkan dikeni üstündeki kızıl kap. * Her kırmızı olan şey.
NEKAB Devenin tabanı aşınmak.
NEKÂBET Dönme, vazgeçme, cayma.
NEKABET Muayyen zümrelerin başları. * Bir topluluğun vaziyetlerine nezâret etmek, kontrol.
NEKABET-İ ULEMÂ Âlimlerin başı olma.
NEKAD (C.: Nukyud-Nikâd) Ayakları kısa, yüzü çirkin koyun. * Büyümesi geç olan çocuk. * Ağızda dişler çürüyüp ufanmak. * Davarın tırnağı soyulup yüzülmek.
NEKAHET Hastalıktan yeni kalkıp henüz iyileşmiş, iyiliğe yüz tutmuş olmak hâli. Hastalıkla sıhhat arasındaki hâl. * Fehmetmek, anlamak, bilmek. * Seri intikal etmek. Çok çabuk anlayış.
NEKAİS (Nakise. C.) Nakiseler. Noksanlar.
NEKAİZ (Nakize. C.) Nakizeler. Birbirine zıd şeyler.
NEKÂL Şiddetli azab. İşkence ve ukubet. * İbret.
NEKAM (A, uzun okunur) Bir kimseyi kötü bir fiilinden dolayı şiddetle cezalandırmak. İntikam almak.
NEKÂRE Güçlük, zorluk. * Belirsizlik.
NEKAVE(T) Her şeyin iyisi, seçkini. * Temizlik, paklık.
NEKAVET-İ VİCDÂN Vicdan temizliği.
NEKÂYAT Çarklar. * Vakitler.
NEKAYİ' (Nakia. C.) Ziyâfetler.
NEKAZ (C: Enkâz) Her nesnenin kötüsü, kıymetsizi.
NEKB Musibet ve kedere uğrama. * Meyletmek, eğilmek. * Udul etmek, vazgeçmek, haktan dönmek.
NEKBA Esince adamı eğip düşüren rüzgâr. Fırtına.
NEKBE (C.: Nekebât) şiddet, meşakkat. * Bir şeyin kesilmesiyle olan cerahat.
NEKBET (C.: Nekebât - Nükub) Talihsizlik, şanssızlık, bahtsızlık. * Musibet, felâket. * Düşkünlük.
NEKBETHANE f. Tâlihsizlik yuvası. * Mc: Dünya.
NEKBETÎ f. Tâlihsiz, bahtsız, şanssız, uğursuz.
NEKBETZEDE f. Felâket görmüş, musibete uğramış.
NEKD (Nekâde) (C.: Enkâd) Hayırsız olmak.
NEKDA' Sütü olmayan deve.
NEKEB Hastanın iyileşmesi. * Devenin omuzlarında olan bir hastalık.
NEKED Sıkıntı, dert, keder. Belâ, musibet.
NEKEFE (C.: Nüküf-Nükfân) Çene altında olan küçük bez.
NEKEL Kuvvetli kişi.
NEKES (Nâ-kes) Cimri, tamahkâr, hasis.
NEKESAN Ardına dönmek.
NEKF Göz yaşını yanağından parmağıyla silip gidermek. * Kuyudan su çekmek. * Arlanmak.
NEKH (Nikâh) (C.: Enkihe) Tezevvüc, evlenme, cimâ etme. * Akit.
NEKHET (Bak: Nükhet)
NEKİB (C.: Nukabâ) Halkın iyisi. * Kâhya. * Kefil. * Müfettiş, kontrolcü.
NEKİB Deve, at ve eşek ayaklarının dâiresi.
NEKİBE Nefsi mübârek.
NEKİR Bilinmemiş olan. Muayyen olmayan. * Mezarda iki sual meleğinden birisinin adı. (Diğerininki; münkerdir)
NEKİRE (C.: Nekerât) Belirsiz.
NEKİSE Hilâf, ters. * Nefs.
NEKKAD Bir şeyin iyisini kötüsünü seçen kimse. * Paranın sağlamını kalpından ayıran. * İmam, hatib ve kayyum gibi hizmet sahiblerinin, vazifelerine devam edip etmediklerini murakabe ve devam etmiyenlere tenbihat, icra ve devamsızlıkları tesbit eden vazifeli kişi.
NEKKAR Ağaçkakan kuşu. * Değirmenci. * Çok hayırlı. * Çok kokulu.
NEKL Yular. At gemi. * Ezâ, cefâ etmeğe ve işkence yapmağa yarayan şey.
NEKMET (Bak: Nikmet)
NEKR Zeki, akıllı kimse. Pek zeyrek olan. * Dehâ, fetânet.
NEKRE Belirsiz olan. * Çıban ve yaradan çıkan kan ve irin. * Garip ve gülünç fıkralar. * Hoş sohbet ve hazır cevap kimse. * Gr: Belirtilmemiş isim, neye delâlet ettiği belli olmayan (harf-i tarifsiz) isim.
NEKRE-İ MEVSULE İki kelime veya mânâyı birbirine bağlayan kelime.
NEKRE-İ TÂMME Mübhem mânâ ifade eden kelime.
NEKRE-GÛ f. Tuhaf hikâyeler fıkralar anlatan. Gülünç sözler söyleyen.
NEKS Sözünden dönmek. * Bozmak. Çözmek. * Üzmek. * Dağıtmak. * Münhal ve muhtel olmak.
NEKS Çok çekinmek, kaçınmak.
NEKS (NÜKÜS) Başaşağı etmek, ters döndürmek. * Aynı hastalığın geri gelmesi. (Bak: Nüks)
NEKŞ Kuyunun çamurunu temizlemek. * Bir şeyi bitirmek. Bir işden fâriğ olmak. * Bir şey üzerine gelip toplanmak.
NEKT (C: Nikât) Süngüyü yere vurmak. * Taan etmek, çekiştirmek.
NEKÜS (Nekis - Neküs) Baş aşağı etmek.
NEKZ Vurmak. * Kovmak, def'etmek. * Yılan sokmak. * Azalmak. * Suyun, yer tarafından emilmesi.
NEKZ Gayret etme, uğraşma, çok çabalama.
NELL Yüz üstüne bırakmak.
NEM f. Rutubet, az yaşlık. Hafif ıslaklık.
NEM-İ DİDE Göz yaşı.
NEMA Gelişme, büyüme. * Uzamak, artmak, çoğalmak, üremek. * Faiz.
NEMADÂR f. Çoğalan, ziyadeleşen. Artan, büyüyen.
NEMAİK (Nemika. C.) Mektuplar.
NEMAİM (Nemime. C.) Dedikoducular, çekiştiriciler.
NEMARIK (Nemraka. C.) Yastıklar.
NEMAS Kılın ince olması.
NEMAT (C: Enmut-Nimât) Usul, tarz. * Yol, tarik. * Örtü, ihram. * Topluluk, insan cemaati. * Döşek yüzü, yatak yüzü.
NEMAT-I TAKRİR Söyleme tarzı.
NEMÇE Tar: Osmanlılar tarafından Avusturya ve Avusturyalı mânasında kullanılan bir tâbir idi.
NEMDAR f. Nemli, ıslak, yaş, rutubetli.
NE'ME Nağme, ses.