Londra Konferansı ( 23 Şubat - 12 Mart 1921 )
 

Londra Konferansı ( 23 Şubat - 12 Mart 1921 )
Londra Konferansı ( 23 Şubat - 12 Mart 1921 )
Toplanma Nedenleri

Sevr Anlaşması’nı gözden geçirmek ve hafifleştirilmiş biçimiyle Türklere kabul ettirmek, konferansın toplanmasının temel amacıydı.

- İngiltere’nin Yunan ordusuna 1. İnönü Muharebesi yenilgisinin yaralarını sarması ve yeniden toparlanması için zaman kazandırmaya çalışması,

- Doğuda Ermenilere karşı elde edilen başarı üzerine Gümrü Anlaşması’nın imzalanması,

- Güney Cephesi’nde Kuvayımilliye’nin Fransızlara karşı başarılar elde etmesi,

- TBMM Hükümeti ile Sovyet Rusya arasında yakın ilişkiler kurulması

Londra Konferansı’nın toplanmasında etkili olan diğer gelişmelerdi.

Londra Konferansı Önceside Yaşanan Gelişmeler

- Anlaşma devletleri, 2 Şubat 1921’de İstanbul Hükümeti’ni Londra Konferansı’na çağırdılar. Delegeler arasında TBMM temsilcisinin bulunmasını da istediler.

- 1. İnönü Zaferi’ne İstanbul Hükümeti’nin bir katkısı yokken toplantıya bu hükümetin çağrılması, TBMM’nin tepkisine neden oldu. Bunun üzerine Mustafa Kemal, İstanbul Hükümeti’ne gönderdiği bir yazı ile bu durumu protesto etti. Bu yazı da Mustafa Kemal, özet olarak şunu istemiştir: “İstanbul Hükümeti aradan çekilsin ve bu toplantıda TBMM tek yetkili kurum olsun.” İstanbul bu öneriyi reddetti. Bunun üzerine TBMM, konferansa ayrıca çağrılırsa katılcağını bildirdi. Bu durum karşısında İtilaf Devletleri, İtalya’nın arayıcılığıyla TBMM Hükümetini de konferansa doğrudan çağırmak zorunda kaldı.

TBMM Londra Konferansı’nda Misakımilli doğrultusunda sonuç alınamayacağını öngördüğü halde konferansa katılma kararı aldı.

Bunun öncelikli nedenleri şunlardır:

Misakımilliyi dünya kamuoyuna tanıtıp anlatabilmekti.

Barışın gecikmesinden sorumlu taraf konumuna düşmemekti.

İtilaf Devletlerince resmen tanınmaktı.

Konferansta Yaşanan Gelişmeler

Toplantıya İstanbul Hükümeti adına Tevfik Paşa ile Ankara Hükümeti adına Dışişleri Bakanı Bekir Sami Bey katılmıştır. Toplantıda ilk söz hakkının Tevfik Paşa’ya verilmesi üzerine Paşa: “Söz, milletimin asıl vekillerine aittir. Bundan dolayı TBMM Heyeti’ne söz verilmesini rica ederim.” Demiştir.

- Osmanlı Devleti’ne temsilen konferansa katılan Tevfik Paşa bu tutumuyla hem Türk ulusunun gerçek temsilcisinin TBMM olduğunu kabul etmiş hem de İtilaf Devletlerinin Türklerin siyasi bölünmüşlüğünden yararlanmaya yönelik politikalarını boşa çıkartmış oldu!!!

İtilaf Devletleri, Sevr Antlaşması’nın koşullarını biraz değiştirerek TBMM Heyeti’ne sundular. Buna göre;

İzmir, sözde Türklere bırakılmakla birlikte, burada Yunan etkinliğine açık, özerk bir yapılanmaya gidilecekti.

Boğazların durumu, Doğu’daki devletler, kapitülasyonlar, Doğu Trakya gibi konular Sevr Antlaşması’ndaki şekliyle kalacaktır.

Asker sayısı Sevr Antlaşması’na göre biraz daha artacaktı.

Misakımilli’nin gerçekleştirilmesi amacıyla mücadele eden TBMM konferansta ileri sürülen bu önerileri reddetmiştir. Savaş dışında diplomaside de Sevr-Misakımilli kavgası yaşanmıştır.

İtilaf Devletlerinin Sevr Antlaşması’nın temel hükümlerinde TBMM heyetinin de Misakımilli’de diretmeleri konferansın sonuç alınamadan dağılmasına neden olmuştur.

Londra Konferansı ( 23 Şubat - 12 Mart 1921 )
 

Londra Konferansı (23 Şubat-12 Mart 1921)
Londra Konferansının nedenleri gelişimi ve sonuçları maddeler halinde,

Londra Konferansının Nedenleri:
1.İngilizler'in, Rusya’nın TBMM ile Moskova’daki görüşmelerinden rahatsız olmaları.
2.İngilizler'in Musul ve Kerkük'te direnişle karşılaşması.
3.İngilizler'e karşı Revandiz'de ayaklanma çıkması.
4.I.İnönü Savaşı sonucunun İtilaf Devletleri arasında görüş ayrılığına neden olması.
5.Fransızlar'ın Güney Doğu Anadolu'da büyük bir direnişle karşılaşması.
6.İtalyanlar'ın işgal planlarından memnun olmaması

Londra Konferansının Gelişimi :
İtilaf Devletleri İstanbul Hükümeti'ni konferansa davet etmiştir.
M.Kemal veya onun gönderdiği birinin İstanbul Hükümeti’nin yanında gelmesini istemişlerdir.
İtilaf Devletleri Bu hareketleriyle, TBMM'yi tanımadıklarını göstermişlerdir.
İstanbul ve Ankara anlaşamadıklarından Londra Konferansı'na iki ayrı delege göndermişlerdir:
İstanbul Hükümeti adına Sadrazam Tevfik Paşa,
Ankara Hükümeti adına Bekir Sami Bey Londra'ya gönderilmiştir.
Londra Konferansı; İstanbul Hükümeti, TBMM Hükümeti, İngiltere, Fransa, İtalya, Yunanistan arasında gerçekleşmiştir.
İstanbul Hükümeti'ni temsil eden Tevfik Paşa, söz hakkını TBMM temsilcisine bırakmıştır.

Londra Konferansında İtilaf Devletleri şunları teklif etmiştir:
İzmir Türk Devleti’ne iade edilecek, ancak şehirde Yunan güçleri bulunacak.
İzmir'in valisi Hristiyan olacak ve Milletler Cemiyeti tarafından tayin edilecek.
Doğu Trakya Yunanlar'a kalacak.
Doğu Anadolu'da Ermenistan kurulacak.
Ordunun sayısı arttırılacak, fakat kapitülasyonlar devam edecek.

Londra Konferansının Sonuçları:
1.İtilaf Devletleri TBMM'yi hukuken tanımıştır.
2.Avrupa'da “Türkler barışa yanaşmıyorlar” türünde çıkan propagandalara engel olunmuştur.
3.Sevr Barış Antlaşması'ndaki bazı maddeler tartışma konusu olmuştur.
4.Konferans sonunda TBMM temsilcisi İngiltere, Fransa, İtalya ile ikili anlaşmalar yapmıştır.
5.Konferansın başarısız olması nedeniyle Yunan saldırısı yeniden başlamış, II.İnönü Savaşı gerçekleşmiştir.