|
Amerika Birleşik Devletleri
6 Eklenti(ler)
Amerika Birleşik Devletleri
United States of America Amerika Birleşik Devletleri http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1305829132 http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1305829132 [[ ABD |]] Slogan: In God We Trust (İnandığımız Tanrımızdır) E pluribus unum (Çoktan Tek) Marş: The Star-Spangled Banner http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1305829132 Başkent Washington, D.C. En kalabalık kent New York Resmi diller İngilizce(de facto) Bölgesel diller İspanyolca, Fransızca Etnik gruplar (sırasıyla) WASP'lar(İngilizler),Fransızlar,AlmanlarSiyah Irk, Hispanik, İtalyanlar ve diğer hepsi... Yönetim - Başkan Barack Hussein Obama - İlan 4 Temmuz 1776 - Tanınma 3 Eylül 1783 Yüz ölçümü - 9,826,630UNIQ627eb27.568e5.898e-ref-00.000.000-QINU km² (4.3) 3.794.066 sq mi - Yoğunluk 31/km² (180) 80,3/sq mi GSYİH (SAGP) 2008 tahmini - Toplam 14.334 trilyon$[2] (1.) - Kişi başına 47,025$[2] (6.) GSYİH (simgesel) 2008 tahmini - Toplam 14.334 trilyon$[2] - Per capita 47,025$[2] (17.) Gini (2007) 46.3[3] Para birimi Dolar ($) Zaman dilimi (UTC-5, -10) Internet TLD .us, .gov, .mil, .edu Telefon kodu +1 http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1305829132 Manhattan, New York Amerika Birleşik Devletleri, (İngilizce: United States of America), Birleşik Devletler (United States), ABD (USA) ya da AmerikaAmerica) olarak da bilinir, elli tane eyalet ve bir tane federal bölgedenfederal anayasal cumhuriyettir. Ülkenin çoğu (48 tane eyaleti olan Kıta ABD'si ve ülkenin federal bölgesi olan Vaşington, D.C.), Kuzey Amerika'nın ortasında, Büyük Okyanus ve Atlas Okyanus'un arasında bulunmaktadır. Kuzeyinde Kanada, güneyinde ise Meksika ile sınır paylaşmaktadır. Alaska eyaleti, kıtanın kuzeybatısında bulunarak doğusunda Kanada ve batısında Bering Boğazı'nın öbür tarafında bulunan Rusya'nın arasında bulunmaktadır. Hawaii eyaleti, Büyük Okyanus'un ortasında bulunan bir takımadadır. Ayrıca Karayipler ve Büyük Okyanus'unda bulunan birçok denizaşırı toprağı var. Resmi kuruluş tarihi 4 Temmuz 1776'dır. ( oluşan bir Doğuda Atlas Okyanusu'ndan batıda Büyük Okyanus'a kadar 4.500 km genişliğindedir.[4] Alaska ve Hawaii'yi de içine alan Amerika Birleşik Devletleri'nin 9 milyon kilometrekareden fazla yüzölçümü vardır. Hawaii ise, Büyük Okyanus'ta olup, kıta üzerindeki Amerika Birleşik Devletleri'nden 3.200 kilometre uzaklıktadır. Alaska 50 eyaletin içinde yüzölçümü en fazla olanıdır. Ülkenin güney tarafında bulunan Teksas bu bakımdan ikinci sırada gelmektedir. Tarihi Amerika Kıtası'nın 1492'de Avrupalılarca keşfinden sonra İspanyollar, Portekizliler, Fransızlar ve İngilizler, buradaki yerli halkların aleyhine toprak sahibi oldular. İngilizler, Amerika'daki topraklarını genişlettikten sonra İngiltere başta olmak üzere çeşitli ülkelerden göçmenler alıp buralara yerleştirerek koloniler kurdular. 18. yüzyıl ortalarında, bu kolonilerin sayısı 13'e yükseldi ve bu Onüç Koloni, Amerika Birleşik Devletleri'nin temelini oluşturdu. Amerika Kıtası insanlar için yeni olanaklar ve yeni bir hayat sağladı. Daha sonra bu koloni sistemi sömürgecilik politikasına dönüştü. İngiliz kolonileri Birleşik Krallık'a endüstri konusunda hizmet ediyordu, İngilizler kolonilerden vergi alıyordu.[6] Koloniler zaman içinde İngiliz devletinden farklı bir kimlik geliştirmeye başladı. Nüfus hızla büyüyor, tarıma dayalı ekonomi gelişiyor, iş adamları ticari ataklarda bulunuyordu. Dinsel yapıda da farklılık vardı. Avrupadan gelenler tutucu bir protestanlık geliştirmişti. Yönetimleri de İngilizlerden farklıydı. Kolonilerin her birinde (Pensilvanya dışında)[7],iki yasama meclisi bulunuyordu. Kolonileri temsil eden alt meclisin üyeleri mal sahipleri tarafından seçiliyor, Krallığı temsil eden üst meclis üyeleri ise İngiliz Kralı'nın tarafından tayin ediliyordu. Kolonilerde yaşayanlar aynı zamanda mahkemeler kurmuştu ve İngiltere hukuk sistemini uyguluyordu. 1756-1763 yılları arasında İngiltere'nin Avusturya, Fransa ve RusyaYedi Yıl Savaşları), İngiliz maliyesi üzerinde ciddi bir yük oluşturmuştu.İngiltere mali yükünü gidermek amacıyla yeni vergiler koyması, Amerika'daki kolonilerin tepkisiyle karşılaştı.[8] Koloniler yüksek vergiler ödeyip, karşılığında hiç bir şey alamamaktan rahatsızlardı. Tütün ihracatına gelen ek vergiyle koloniler, 18. yüzyıl ortalarından beri kazanmaya hazır oldukları bağımsızlık mücadelesini hayata geçirdiler. Savaşın başlarında George Washington, Thomas Jefferson tarafından kaleme alınan ve özgürlük isteklerini dile getiren Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi'ni yayınladı. ittifakıyla yaptığı savaşlar ( Altı yıl süren savaş sonunda, George Washington komutasındaki koloni güçleri tarafından yenilgiye uğratılan İngiltere geri çekilmiş ve 1783 yılında 13 koloninin bağımsızlığını kabul etmiştir. Bağımsızlıklarını ilan eden koloniler, içişlerinde serbest eyaletlerden oluşan Amerika Birleşik Devletleri'ni kurdular (1787). 1789'da Anayasanın tamamlanıp onaylanmasıyla yeni bir ulus ve Amerikan üst kimliği doğdu. Amerikan bayrağındaki 50 yıldız, 50 eyaletleri simgelemektedir. Amerika Birleşik Devletleri, ülkeyi anayasayla yöneten bir Başkanın seçimle iş başına geldiği ilk modern demokratik cumhuriyettir. Bu manada Fransız devriminin de öncüsü olmuştur.Bu sistem 18. yüzyıl dünyasında eşitlik, insan halkları, adil yargılama ve kuvvetler ayrılığı gibi kavramların gündeme gelmesini sağlamıştır. http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1305829132 ABD'nin genişlemesi ABD doğal kaynaklarının zenginliği, genç ve dinamik bir insan gücüne sahip olması nedeniyle 19. yüzyıl boyunca hızla sanayileşti. Ancak 1861-1865Amerikan İç Savaşı ülkeyi parçalanma tehditi altına soktu. Savaş kuzeydeki eyaletlerin başarısıyla sonuçlandı ve ABD tekrar hızlı bir gelişme dönemine girdi. 20. yüzyıl başlarında çıkan I. Dünya Savaşı'nın İtilaf Devletleri tarafından kazanılmasında önemli bir rol oynadı. II. Dünya Savaşı'nda da Almanya, İtalya ve Japonya'ya karşı büyük bir başarı kazanan ABD artık bir süpergüç haline gelmişti. yılları arasında çıkan Bu iki dünya savaşından sonra dünya ülkeleri iki kutuba ayrıldılar. Soğuk Savaş adıyla anılan bu dönemde ABD NATO örgütü çatısı altında Batı Bloğunun liderliğini üstlenirken, Sovyetler Birliği Doğu Bloğunun (Varşova Paktı) lideri durumundaydı. Soğuk Savaş yılları boyunca ABD başta Kore Savaşı ve Vietnam Savaşı olmak üzere birçok savaşlara katıldı. 1989 yılında Berlin Duvarı'nın yıkılışı ardında Soğuk Savaş sona erdi. 1990 yılında Irak'ın Kuveyt'i işgal etmesi üzerine çıkan I. Körfez Savaşı'nda ABD Irak ordusunu yendi. ABD 1994 yılında NATO ülkelerinin yardımıyla Bosna Savaşı'na müdahele etti. 2001 yılında New York ve Washington, DC gibi büyük ABD kentleri 11 Eylül 2001 Saldırılarına sahne oldu. Bu saldırılara yanıt olarak ABD 2001 yılında Afganistan Savaşı ve 2003 yılında da Irak Savaşı'nı başlattı. Bu savaşlar halen tam olarak sonuçsuz bir şekilde devam etmesine rağmen her iki devletinde başkentleri savaşın ilk zamanlarında düşmüş, iki ülke rejimleri fes edilmiş ve ülkelere demokrasi getirilmiştir. İklim Amerika Birleşik Devletleri'nde çok değişik iklimler görülür. Doğu ve batı kıyılarındaki sıradağlar, okyanusların iç kısımların iklimine tesir etmesini önlediklerinden, bu kıyı şeritleri hariç bütün ülkede karasal iklim hakimdir. Orta kısımlar çok yüksek olduğundan, mevsimler arasında pek fazla sıcaklık farkı yoktur. Yaz mevsiminde orta bölgelere alçak basınç hakim olmasına rağmen, okyanustan gelen nemli hava Appalachianlar tarafından engellenmediği için orta bölgeler yaz mevsiminde bol bol yağış alırlar. Batı taraflarında ise yağış daha azdır. Atlantik Okyanusu'na kıyı olan şeridin güney kısmı nisbeten yağışlı ve ılıman olmasına rağmen, kuzeyi daha serin olup kışları pek şiddetli geçer. Meksika körfezine bakan güney kısım açık ve düz olduğundan bu kısımlarda tropikal iklim hakimdir. Burada yazlar sıcak, kışlar ise ılımandır. Her mevsimde bol yağış görülür. Alaska kıyı şeridi, denizden etkilenen bir iklime sahip olmasına rağmen, iç kısımlarında çok şiddetli soğuklar görülür. Yönetim biçimi Amerika Birleşik Devletleri 50 eyaletten meydana gelen bir federal birliktir. Ulusal hükümetin merkezi, District of Colombia'dır. Anayasa, ulusal hükümetin bünyesinin ana hatlarını tesbit eder. Yetkileri ile faaliyetlerini belirtir. Kendine has anayasa ve yetkilere sahip olan her eyalet de öteki işlerden sorumludur. Her eyalet; yönetim bakımından şehir, kasaba, nahiye ve köylere ayrılmıştır. Her eyaletin seçimle gelmiş kendi valileri vardır. Hükümet Amerika'da hükümet, halk hükümetidir; halk tarafından kurulur. Kongre üyeleri, başkan, eyalet yetkilileri, kasaba ve şehirleri yönetenler halk tarafından seçilir. Hakimler de, doğrudan doğruya halk tarafından seçilir veya seçilmiş yetkililer tarafından tayin edilir. Kamu görevlileri, görevlerini iyi yapmadıkları veya kanunları ciddi bir şekilde ihlal ettiklerinde görevden uzaklaştırılabilirler. Anayasa, kişilerin hak ve hürriyetlerini teminat altına almaktadır. Bu hak ve hürriyetler, 1791 de anayasaya eklenen ve İnsan Hakları Beyannamesi adı verilen ilk on değişiklikte belirtilmektedir. Anayasa, hükümetin yetkilerini üçe ayırmıştır: Başında başkan olan yürütme, Senato ve Temsilciler Meclisi olmak üzere kongrenin her iki kanadını ihtiva eden yasama ve başta yüksek mahkeme olmak üzere yargı. Anayasa, her birinin yetkisini sınırlamakta ve birinin gereğinden fazla yetki sahibi olmasını engellemektedir. Eyalet hükümetlerinde de, sistem, federal hükümet sisteminin hemen hemen aynısıdır.Genelde ülke yönetiminde hep Cumhuriyetçiler üstündür.1993-2001 yılları arasında Demokratlar hem Temsilciler meclisinde hem de Beyaz Sarayda üstünlük kurdular.2001 ve 2004 seçimlerinde kazanan cumhuriyetçiler oldu. 2004 Senato Yenileme Seçimlerinde sonuçlar şöyleydi; Cumhuriyetçiler: 232,Demokratlar: 202,Bağımsız: 1. 2006 Seçimlerinde ise çoğunluk Demokratlardaydı; Demokratlarlar: 232,Cumhuriyetçiler: 202. T.Meclisi başkanlığına Demokrat Nancy Pelosi Seçildi. Her eyalette yürütme kuvvetinin başında bir vali vardır. Eyalet hükümetleri düzeni koruma, çocuk ve gençlerin eğitimi, yol inşaatı gibi işlere bakar. Federal hükümet, milli ve milletlerarası ve birden fazla eyaleti ilgilendiren meselelerle uğraşır. Vatandaşların günlük hayatını etkileyen kanunlar, şehir ve kasabalardaki polis teşkilatı tarafından uygulanır. FBI diye bilinen Federal Soruşturma Bürosu; eyalet sınırlarını geçen suçluları, federal kanunlara aykırı hareket edenleri araştırır ve takib eder. Federal hükümet: Amerika Birleşik Devletleri Başkanı, genel seçimle dört yıllık bir süre için seçilir. Seçilen Başkan, sürenin sonunda bir devre daha seçilebilir. Başkanın Amerika da doğmuş ve yaşının en az otuz beş olması gerekir. Yılda 200.000 dolar üzerinde maaş ve ilaveten masrafları için de 50.000 dolar alır; fakat bunların toplamı üzerinden gelir vergisi öder. Ayrıca seyahat ve misafir ağırlama masrafı olarak vergiye tabi olmayan 100.000 dolar alır. Başkan, Kongre tarafından onaylanmış bir kanun tasarısını veto eder veya bunu imzalamayı reddederse; Kongre nin her iki kanadı tarafından üçte iki oyla alınan bir karar bu vetoyu hükümsüz kılar ve tasarı kanunlaşır. Başkan; federal hakimleri, büyükelçileri, yüzlerce hükümet yetkilisini tayin eder. Başkanın ölümü, istifa etmesi veya kalıcı olarak sakatlanması halinde görevi seçime kadar başkan yardımcısı yürütür. Birleşik Amerika Anayasası uyarınca, görev süresi tamamlanmamış bir Başkan, ancak görevi kötüye kullandığı iddiasının, yeterli delile dayanılarak, Temsilciler Meclisinde üyelerin üçte iki çoğunluğunun tasdik etmesi ile görevden alınabilir. Bugüne kadar yalnız bir Amerikan Başkanı görevi kötüye kullanmakla suçlanmıştır. O da 1868 de muhakeme edilerek beraat eden Andrew Jackson dır. Ancak 1974 te Başkan Richard Nixon dahil, yüksek makamda birçok yetkilinin karıştığı seçim kampanyasında kanundışı para toplama olayı mahkemeye intikal etti. Watergate olarak adlandırılan bu olayda Nixon, mahkemeye çıkmadan istifa etti ve yerine Gerard Ford geçti. Yasama kolu olan Kongre; Senato ve Temsilciler Meclisi'nden meydana gelir. Senatörler 6 yıl, Temsilciler Meclisi üyeleri ise iki yıl için seçilirler. Senatör ve Temsilciler aday olmak istedikleri sürece tekrar seçilebilirler. Elli eyaletin her biri, Kongre ye iki senatör gönderir. Senatonun üçte biri, her iki yılda bir seçilir. Senatör seçilmek için adayın otuz yaşını doldurması ve seçilmesinden en az dokuz yıl önce Amerikan vatandaşı olmuş bulunması şarttır. Temsilciler Meclisinin 435 üyesi vardır. Her eyalet, kendi nüfus oranına göre belli sayıda üyeye sahiptir. Eyaletler aşağı-yukarı eşit nüfuslu seçim bölgelerine ayrılır ve her bölgenin seçmenleri Kongre ye bir temsilci üye seçerler. Bir üyenin en az yirmi beş yaşında ve en az yedi yıllık Amerikan vatandaşı olması gerekir. Bir tasarının kanun olabilmesi için hem Senato hem de Temsilciler Meclisi tarafından tasdik edilmesi gerekir. Dış siyaset: Ülkenin kuruluşundan beri dış siyasetin yönetiminde başlıca söz sahibi Başkan olmuştur. Bununla birlikte, yetkileri sınırsız değildir. Giriştiği taahhütlerin Kongre tarafından tasdik edilmesi gerekir. Amerika, Birleşmiş Milletlerin Anayasası uyarınca kurulan Kuzey Atlantik Anlaşması Teşkilatı (NATO), Amerika Devletleri Teşkilatı (OAS) gibi bölge savunma gruplarına ve barış ile gelişmeyi destekleyen diğer kuruluşlara da katılmıştır. Nüfus ve etnik yapı
Amerika'nın yönetimindeki topraklar
|
Amerika Birleşik Devletleri,(ABD),İngilizce UNITED STATES OF AMERICA (USA) 50 eyaletten oluşan federal cumhuriyet.
AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ
http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1305829132 Amerika Birleşik Devletleri,(ABD),İngilizce UNITED STATES OF AMERICA (USA) 50 eyaletten oluşan federal cumhuriyet. Başkenti.Washington D.C."dir.Nüfus ve ekonomik gelişkinlik bakımından batı yarıküresinin en önde gelen ülkesi olan ABD,9.529.063 km2 yüzölçümü ile Kanada ve Çin Halk Cumhuriyetinin ardından dünyanın üçüncü büyük ülkesidir.ABD"nin kuzeyde Kanada,batıda Büyük Okyanus,güneyde Meksika ve Meksika Körfezi,doğuda Atlas Okyanusuyla çevrili ana topraklarında yer alan birbirlerine bitişik 48 eyaleti,Kuzey Amerika topraklarının üçte birini kaplar,Birliğe en son katılan iki eyaletten Alaska,Kanada"nın kuzeybatısında,Hawaii ise Büyük Okyanusun ortasındadır.Bu 50 eyalate ek olarak,Pasifik Adaları gibi Birleşmiş Milletler"ce ABD"nin himayesi altına verilmiş ya da Porto Riko gibi siyasal ve yönetsel açıdan ABD"ye bağlı topraklar da vardır.1991 tahminlerine göre nüfusu 252.177.000,nüfus yoğunluğu km2"de 26.5 kişidir.ABD"nin en büyük özelliği ,hemen her bakımdan özellikle fiziksel çevre,doğal kaynaklar ve nüfusu açısından tüm dünya ülkeleri arasında eşine az rastlanır bir çeşitlilik görtermesidir. Kaynak :AnaBritannica cilt 2 frmsinsi.net için derlenmiştir. |
Amerika Birleşik Devletleri doğal yapı -yeryüzü şekilleri
DOĞAL YAPI ABD"nin fiziksel çevresi,yeryüzü biçimlerini ,su sistemlerini ve doğal kaynaklarını belirleyen jeolojik etkenler ile iklimini,toprak yapısını,bitki örtüsünü ve hayvan varlığını belirleyen atmosferik etkenlerce biçimlenmiştir.Jeolojik ve atmosferik süreçler birbirlerinden bağımsız olmamakla birlikte,ABD için birbirleriyle örtüşmeyen iki ayrı çoğrafya oluştururlar. YÜZEY ŞEKİLLERİ ABD"nin yüzey şekilleri bakımından beş ana bölgeye ayrılabilir.Atlas Okyanusu kıyısındaki Kıyı Düzlüğü,doğuda ve güneydoğudaki Apalaş Dağları,orta ABD"deki İç Alçak Bölge,batıdaki Cordillera ve Cordillera "nın doğu ve batı bölümleri arasında kalan Dağlararası Bölge.Bu bölgeler de toplam 24 alt bölgeye ayırılır. ABD"nin orta bölgesinde,kuzeyde orta Kanada"dan güneyde Meksika Körfezine kadar uzanan İç Alçak Bölge yer alır.Ülkenin jeolojik ve coğrafi merkezini oluşturan bu bölge aşınmaya uğramış bir kristalleşmiş kaya platformunun üzerindedir.Bu platform 600 milyon yıldan bu yana hiçbir dağoluşum hareketinden etkilenmeyerek düzlüğünü korumuştur.Kuzeyde Kanada"nın orta kesiminde kıtanın tek büyük topografik bölgesini oluşturarak yükselen bu kaya tabanının ABD"de kalan bölümü derin bir tortul kaya tabakasının altında gizlidir.Bu platform ABD"de yalnızca kuzeyde iki yörede yükselerek New York"un kuzeyindeki Adirondack Dağları ile Minnesotanın kuzeyi,Wisconsin ve Michigan"daki daha alçak ama daha sarp Superior Yükseltilerini oluşturur.Tarıma elverişli olmayan bu dağlık yöreler doğal güzellikleri ,Superior Yükseltilerindeki maden kaynakları,özellikle Minnesota"daki ve büyük Göller yöresindeki demir yatakları ile ünlüdür. İç alçak bölge,Büyük Ovalar ve Orta Alçak Bölge olarak iki bölgeye ayrılır.ABD"nin kalbi sayılan Orta Alçak Bölge,New Yorktan orta Texas"a kadar 2.400 km uzanır.Bölgede 600 m"yi aşan yüksekliğe rastlamak zordur.Her yanından yavaş yavaş yükselen bir çanağı andıran bu bölgenin güney ve doğusunda kenar yükseltileri üç büyük platoya tırmanır.Ozark Platosu,İç Alçak Platolar ve Apalaş Platosu.Bu platoların üçü de dik eğimli ve çorak topraklardır.Apalaş Platosu,İç Alçak Bölge ile Apalaş Dağları arasında bir geçiş bölgesidir. Kaynak :AnaBritannica cilt 2 frmsinsi.net için derlenmiştir. |
Cevap : Amerika Birleşik Devletleri -yüzey şekilleri
İç Alçak Bölgenin batısını Büyük Ovalar oluşturur.Bu düzlükler Kanada ile Meksika arasındaki alanı tümüyle kaplar.Yer yer 600 m"den ( Omaha,Nevada) 1.800 m"ye ( Cheyenne,Wyoming) yükselen bu bölge gerçek bir düzlük sayılmaz.Ama yükseliş o denli yumuşaktır ki yöre bir düzlük görünümü kazanır.
İç Alçak Bölge doğuda ve batıda önce yavaş yavaş sonra da birdenbire yükselen dağ sıraları ile denizden ayrılır.Doğu ve batıdaki bu iki dağ sistemi birbirlerinden tümüyle farklı özellikler taşır.Doğudaki Apalaşlar yaşlı,alçak ve kesintisiz dağlardır.Alabama"dan New Hampshire"a kadar uzanan bir metamorfik ve volkanik kaya kuşağı.Apalaşların jeolojik ve coğrafi merkezini oluşturur.Bu kuşağın batı kesimindeki Blue Ridge Dağlarında,Apalaşlar"ın en yüksek noktası,Kuzey Carolina daki Mitchell Dağı (2.037m )bulunur.Apalaşların denize bakan doğu yanının,eteklerindeki Piedmont"ta ABD"nin en verimli tarım alanları vardır.Blue Ridge Dağlarının batısında yan yana sıralanmış dağ ve vadiler yer alır.Bu vadilerin en büyüğü olan Büyük Vadi,Apalaşlar boyunca uzanır.Apalaşlar"da özellikle zengin antrasit yatakları vardır. ABD"nin kuzeydoğu ucunda Atlas Okyanusu ile birleşen Apalaşlar,Massachusetts"teki Cod Burnunda başlayan Kıyı Düzlüğü ( Atlantik Düzlüğü) ile okyanustan ayrılırlar.Bu düzlüğün büyük bölümü deniz altında devam ederek yer yer 450 km"ye ulaşan doğudaki sığ kıta sahanlığını oluşturur.Bu sahanlık Atlas Okyanusu ve Meksika Körfezi kıyıları boyunca kıyıya paralel uzanır.Bu devamlılıktan dolayı Kıyı Düzlüğü çamurlu ve bataklık topraklardır. New York"un güneyinde düzlük genişlemeye başlar ve Meksika sınırının ötesine kadar genişleyerek uzanır.Kıyı Düzlüğü ,kadar genişleyerek uzanır.Kıyı Düzlüğü,Georgia ve Alabama"da Apalaşların güney uzantıları boyunca İç Alçak Bölgeyi Meksika Körfezinden ayırarak batıya doğru bir yay çizer.Kıyı Düzlüğü güneye ve güneybatıya doğru genişler.ama Atlas Okyanusunun kıyı armaklarının aşağı vadilerini su altında bırakmasıyla bu yörede aynı zamanda haliçler de oluşmuştur.Bunların en büyüğü Susguehanna ve kollarının sular altında kalmış bir vadisi olan Chesapeake Körfezidir.Toprak genellikle verimsizdir ama,bu Kıyı Düzlüğü üzerindeki bazı yörelerde ABD"nin en verimli tarım alanları yer alır.( örn.eski Güney"in Pamuk Kuşağı ve Orta Florida narenciye bölgesi) Kıyı Düzlüğünün en önemli doğal zenginliği ise özellikle Texas ve Louisiana "da bulunan petrol ve doğal gazdır. Kaynak :AnaBritannica cilt 2 frmsinsi.net için derlenmiştir. |
Cevap : Amerika Birleşik Devletleri
İç Alçak Bölgenin batısında,Pasifik Havzasını bütünüyle çevreleyen Cordillera dağ sisteminin bir parçası olan Batı Cordillera yer alır.ABD topraklarının yaklaşık üçte birini kaplayan Batı Cordillera bu büyüklüğünün doğal bir uzantısı olarak çok çeşitli dağlardan oluşmuştur.Batı Cordillera"nın doğu bölümünde çeşitli dağların oluşturduğu,genellikle yüksek ve kesintili bir dağ sırası olan Kayalık Dağlar bulunur.Kayalık Dağlar ,Güney,Orta ve Kuzey Kayalık Dağlar olarak üç bölüme ayrılır.Güney Kayalık Dağlar volkanik ve renkli tortul kaya otuşumlarıdır.Orta Kayalık Dağlar doğu-batı ulaşımını engellemeyen alçak dağlardır.Tüm Cordillera sistemi içinde alçaklığı ile en büyük kesintiyi yaratan bu orta dağlar aslında dağlık olmaktan çok dağlararası bir bölge sayılır.Kuzey Kayalık Dağlar ise jeolojik ve görüntüsel açıdan tüm Cordillera sisteminin en çok çeşitlilik gösteren dağlarından oluşur.
Büyük Okyanus kıyısındaki bu dağların doğusunda iki ayrı grup dağ kümesi daha vardır.Bunlardan Sierra Nevada granit dağlardır.ABD"nin ana topraklarındaki en yüksek tepesi olan Whitney Dağı ( 4.418 m.) Sierra Nevada"dadır.Whitney Dağını ortaya çıkaran toprak hareketine eşlik eden alçalma hareketi de Kuzey Amerikanın en alçak noktası olan ve deniz düzeyinden 846 m.aşağıda bulunan Ölüm Vadisini ( Death Valley) oluşturmuştur.Sierra Nevada"dan 1849"daki "altına hücum" un nedeni olan zengin altın yatakları vardır.Cascade Sıradağları ise volkanik dağlardır.Kuzey bölümündekiler granit kayaçlardan ,öbürleri ise görece yakın zamanda ,lavlarla yeryüzüne çıkmış bazalt ve andezit kayaçlardan oluşur.Aslında iki ayrı dağ sırasından meydana gelen bu dağlarda uzun bir aradan sonra 1980"de püsküren St.Helens Yanardağı da bulunur.En yü.ksek noktası ise Rainier Dağıdır.( 4.392 m.) Kayalık Dağlar ile Büyük Okyanus kıyısındaki Kıyı Sıradağları arasında bir dizi havza,plato ve tek tek dağların yer aldığı Dağlararası Bölgesi bulunur.Doğu -batı doğrultusunda genişliği 1.000 km."ye yakın olan bu bölge güneyde Meksika sınırından kuzeyde Kanada"ya kadar uzanır.Bu geniş bölge kendi içinde üç büyük alt bölgeye ayrılır.Bunlardan Colorado Platosu,aralarında Büyük Kanyonun da bulunduğu doğal güzellikleri ile ünlüdür.Colorado doğal güzellikleriyle ünlüdür.Colorado Platosunun batısında uzanan Havzalar ve Dağlar Bölgesi kurak ve kayalık bir bölgedir. Havzalar alüvyon ve tuzla kaplıdır.Kuzey batıdaki Columbia Platosu ise dağlar arasındaki üçüncü ve son bölgeyi oluşturur.Plato genellikle düz olmakla birlikte çoğu yerde ırmaklarla ve buzulların açmış olduğu kanyonlarla yarılmıştır.Bütün dağ sistemleri gibi Batı Cordillera"da da zengin maden yatakları bulunur.Sierra Nevada" daki altına ek olarak,Nevada"da zengin gümüş yatakları vardır.Ayrıca bakır,kurşun,molibden,vanadyum ve kadmiyum yatakları da önemlidir.En önemlisi,bölgedeki havzalarda petrol ve doğal gaz,Colorado Platosunda ise uranyum ve şistli petrol yatakları bulunmuştur. Kaynak :AnaBritannica cilt 2 frmsinsi.net için derlenmiştir. |
Amerika Birleşik Devletleri akarsular ve göller-doğu su sistemi
AKARSULAR VE GÖLLER
ABD,ülkenin genişliğiyle orantılı olarak,olağanüstü bir ırmaklar ve göller ağına sahiptir.Bu sistem,doğuda ülkenin iç bölgelerine ucuz ulaşım olanağı sağlar.Batıdaki ırmakların çoğu ulaşıma elverişli değildir ama,bu ırmaklardan da sulama ve enerji elde etmede yararlanılır.Hem doğuda,hem batıda göller ve ırmaklar zehirli sanayi,tarım ve insan atıklarıyla büyük ölçüde kirlenmiş durumdadır. Doğu su sistemi,Nemli doğu bölgesinin en büyük ırmağı ,ABD"nin en büyük ırmağı olan Mississippidir.Mississippi ,kolları Ohio ve Missouri ile birlikte orta ABD"nin büyük bir bölümünün sularını toplar.Akaçlama alanı 3.221.000 km.2 ya da tüm kıtanın sekizde biridir.Dünyanın en büyük su yollarından biri olan Mississippi ,kuzeyde Minneapolis"ten Meksika Körfezine kadar ulaşıma elverişlidir.Kendisine batıdan katılan kolların çoğu ise ulaşıma elverişli değildir.Örneğin ,Mississippiden daha uzun olan Missouri Irmağı ancak 20.yüzyılın ortalarında ulaşıma açılabilmiştir. Doğu su sistemlerinin ikincisi,kanallarla Mississippi-Ohio sistemine bağlanmış olan Büyük Göller St.Lawrence sistemidir.Büyük Göller,4"ü Kanada ile paylaşılan 5 büyük gölden ( Superior ,Michigan ,Huron,Erie,Ontario gölleri) oluşur ve dünyanın en büyük tatlı su rezervine sahiptir.Bu göller ,aynı zamanda dünyada ticari trafiğin en fazla olduğu iç su sistemidir.Doğudaki bu iki su sistemi,birlikte alındığında dünyanın en büyük iç su yolları ağını oluştururlar. Kaynak :AnaBritannica cilt 2 frmsinsi.net için derlenmiştir. |
Cevap : Amerika Birleşik Devletleri
Doğu ırmaklarının bir üçüncü grubu Atlas Okyanusu ve Meksika Körfezinin kıyı şeridinin sularını toplar.Kayalık Dağların batısından doğan Rio Grande dışındaki ırmakların hemen hiçbirinin uzunluğu 500 km,"yi aşmaz ve çoğu denize dik bir çizgi halinde iner.Bu kıyı sularının büyüklükleri çoğu yerde ulaşıma elverişlidir.
Büyük Okyanus Su Sistemi; Kayalık Dağların batısındaki ırmakların hemen hemen tümü kuraklıktan etkilenir.Dağlararası havzaların step ve çöllerinde yalnızca Büyük Tuz Gölü önemli miktarda su tutar.Kıyıdaki birkaç küçük akarsu dışında yalnızca üç büyük ırmak sistemi denize ulaşabilir.Columbia ,Colorado ve California"nın Orta Vadisindeki San Joaguin-Sacramento sistemi.Her üç ırmak sistemi de geçtikleri yerlerde yarattıkları koyak ve vadilerle hem yörenin doğal güzelliğine hem de kuraklığın etkisinin bir ölçüde azaltılmasına katkıda bulunurlar.Ayrıca,Colombia"dan yararlanarak dünyanın en büyük hidroelektrik enerji üretim ağlarından biri oluşturulmuştur. Kaynak :AnaBritannica cilt 2 frmsinsi.net için derlenmiştir. |
Amerika Birleşik Devletleri İklim,iklim bölgeleri,nemli doğu bölgesi,nemli büyük okyanus kıyısı,kurak batı bölgesi
İKLİM
İklim doğrudan ya da dolaylı olarak insanların yaşadığı çevreyi etkiler.ABD"de ise doğal çevre binlerce yıl Yerlilerce,dört yüz yıl da Avrupa"dan Yenidünya"ya yerleşenlerce köklü bir biçimde değiştirilmiş,Amerikalılar kıta çapında yapay çevreler yaratmıştır.Ama insanların çekilmeleri halinde toprak,bitki örtüsü ve iklim özgün durumlarına dönebilir.ve ABD"de hala belirli iklim bölgelerinden söz edilebilir.Bu genelleme bir tek hayvan varlığı için geçerli değildir.Ülkenin hayvan varlığı insanlarca o denli değiştirilmiştir ki insanlar çekilsebile ne tür bir hayvan coğrafyasının ortaya çıkacağı bilinmemektedir. ABD"nin ana toprakları Yengeç Dönencesi ile 50 C.kuzey enlemi arasında yer alır.Bu konum nedeniyle,ABD"de kutup iklimi yalnızca yüksek dağların tepelerinde,gerçek tropik iklim de Güney Florida"nın küçük bir bölümünde görülür.Ama orta enlemlerde aşırı sıcaklık ve yağış değişmeleri olduğu için iklim ılıman sayılmaz.Kuzey Amerika kara kütlesinin büyüklüğü de çeşitli bölge iklimleri arasındaki farklılıkları artırır. ABD"nin büyük kesiminde kara iklimi egemendir.Bunun bir nedeni ,Cordillera sisteminin Büyük Okyanusun ılımanlaştırıcı etkisini azaltmasıdır.Kara ikliminin en fazla egemen olduğu bölge Orta ABD"dir.Örneğin,Kuzey Dakota"da sıcaklık yazın 49 C.,kışın ise -51 C.olabilmektedir.ABD üzerinden geçen doğu yönündendeki hava akımı da kara ikliminin etkisini Atlas Okyanusu kıyısına kadar sürükler.Bu yüzden her ikisi de kıyı kenti olan Boston ve San Francisco"da iki ayrı iklim egemendir.Atlas Okyanusu kıyısındaki Boston"da kara ikliminin etkisi görülürken Büyük Okyanus kıyısındaki San Francisco"da iklim ılımandır.Ama batıdaki ılıman ve nemli iklim bölgesi de Cordilera dağ sisteminin özellikle Sierra Nevada ve Cascade Sıradağlarının doğusunda sona erer.İç Alçak Bölge ise kasırga ve hortum gibi şiddetli ve zaman zaman tehlikeli olabilen,değişik yönlerden gelen hava akımlarının buluşma alanıdır. Kaynak :AnaBritannica cilt 2 frmsinsi.net için derlenmiştir. |
Cevap : Amerika Birleşik Devletleri
MEVSİMLER
Mevsimler,ABD"nin büyük bölümünde yaz ve kış arasında belirgin farklar vardır.Kış mevsiminde Kanada"dan gelen soğuk ve kuru hava kütlesi iç bölgeleri etkileyerek büyük siklon fırtınaları doğurur.Doğu eyaletlerine kış boyu yağış getiren bu kütle güneyde ,Meksika Körfezinden gelen sıcak hava kütlesiyle karşılaşır.Dolayısıyla kuzeyde çoğu zaman sert rüzgarlarla birlikte kar yağışı görülürken güneyde yağmurlar ve sulusepken kar birbirini izler.kar yağışı enderdir.Doğu eyaletlerinden sıcaklık enleme göre değişir.30 C.kuzey enlemindeki New Orleans 49 C.kuzey enlemindeki Minnesota "da ocak ayı sıcaklık ortalamaları sırasıyla 13 C. ve - 16 C"dir. Batı kıyısındaki ise kış oldukça farklı geçer.Alaska"daki Aleut Adalarından gelen görece sıcak ve nemli hava kütlesi güneye yayılarak bulutlu bir hava ve çisenti yaratır.Büyük Okyanusun kuzeybatı kıyısında kalan hava nedeniyle kış tüm kıyıda ılıman geçer.Washington eyaletinde ocak ortalaması 1-7 C.Los Angeles "ta ise 7-18 C."dir. Yaz mevsiminde Meksika Körfezinden gelen sıcak,nemli hava kütlesi,Kanada"dan gelen soğuk kütleyi iterek iç bölgelerin ısınmasına yol açar.Mevsim değişimi sırasında Kayalık Dağların doğusunda iklim,Güneydoğu Asya"daki musonları andırır.Gene bu bölgede körfezden gelen havanın dengesiz ve nemli olması nedeniyle fırtınalar görülür.Sıcaklık ve nem güneyde daha fazla olmakla birlikte kuzey eyaletleri de yazın pek farklı değildir.Texas"ta ortalama bir temmuz günü sıcaklık 33 C.ye bağıl nem ise yaklaşık yüzde 75"e ulaşırken 1.612 km.kuzeyde bulunan Minnesota yalnızca biraz daha serin ve kurudur. Kaynak :AnaBritannica cilt 2 frmsinsi.net için derlenmiştir. |
Cevap : Amerika Birleşik Devletleri
Çoğu kara ikliminde görüldüğü gibi ABD"nin büyük bölümünde de ilkbahar ve sonbahar güzel ama çabuk geçer.Sonbaharda doğu bölgeleri,günlerin ılık geçtiği geceleri ise kırağı görülen bir pastırma yazı yaşar.Ama,denizden ve karadan gelen hava kütleleri birbirinin yerini alırken kimi bölgelerde hava sertleşir. İKLİM BÖLGELERİ; ABD"nin Alaska ve Hawaii dışındaki toprakları,beş iklim bölgesine ayrılır.Nemli doğu,nemli Büyük Okyanus kıyısı,nemli-kurak geçiş bölgesi,kurak batı ve batı dağ iklimi,Kendi içlerinde de alt bölgelere ayrılan bu ana bölgeler arasında aslında kesin sınırlar yoktur.Bunun en önemli nedenleri yüzey şekillerinin aynı kalmasına karşılık,iklimin yıldan yıla değişmesi ve iklim,toprak ve bitki örtüsünün her zaman bütünüyle örtüşmemesidir. Nemli Doğu Bölgesi, Kuzey Amerika"daki iklim bölgelerinin en büyüğü olan nemli doğu bölgesinde,kışların uzunluğuna ve sertliğine bağlı olarak toprak ve ormanlar büyük farklılık gösterir.Geçmişte bölgenin çoğunu kaplayan ormanlar hem toprak yapısını,hem de yabanıl yaşamı önemli ölçüde etkilemiştir.Bölge,toprak yapısı ve bitki örtüsü bakımından doğu-batı yönünde dört büyük kuşağa ayrılır. En kuzeyde yer alan alt-kuzey orman bölgesi Kanada"daki tayganın güney sınırını oluşturur.Burası herdemyeşil,iğneyapraklı türleri kapsayan bodur bir orman bölgesidir.Asit oranı yüksek,geçirgen podzol toprakları sık sık geniş bataklıklarla kesintiye uğrar. Daha güneydeki nemli mikrotermal kuşakta kışlar daha ılımandır.yazlarsa uzun sürer.Genişyapraklı ağaçların herdenyeşil türlerin yerini aldığı karma bitki örtüsü ekonomik değer taşır.Bitki türleri arttıkça gri-kahverengi podzol toprakları verimsiz podzolun yerini alır.Kışın çoğunlukla don podzolun yerini alır.Kışın çoğunlukla don görülür.ve toprak aylarca karla kaplı kalır. Bunun altında yer alan nemli astropik bölgede yıllık büyüme dönemi yaklaşık 180-200 gün sürer.Ama eskiden orta derecede verimli olan kırmızı-kahverengi podzol toprakları bitki örtüsünün aşırı ölçüde kesilip yakılmasıyla zarara uğramıştır.Bir zamanlar genişyapraklı ağaçlardan oluşan zengin bir florayı barındıran bölgede bugün seyrek çam ormanları bulunur. Floridanın güney kıyılarında ABD"deki tek gerçek tropik bölge bulunur.Sıcak,yağmurlu yazları ılıman,biraz daha kuru kışlar izler.Sonbahardaki kasırga döneminde görülen sağanaklarla birlikte bu tipik,bir muson rejimidir.Florida deniz düzeyinden çok az yukarıda bulunduğu için Everglades gibi kimi bölgeler bataklıklarla kaplıdır.Bitki örtüsünün çoğunu tuzlu ortamları seven mangrov ve Amerika"ya özgü bazı çayır otları oluşturur. Kaynak :AnaBritannica cilt 2 frmsinsi.net için derlenmiştir. |
Cevap : Amerika Birleşik Devletleri
Nemli Büyük Okyanus Kıyısı, Büyük Okyanustan gelen ılıman havanın etkisindeki bölgede iklim ve yaşam ortamları karmaşık bir mozaik oluşturur.Yağış çoğunlukla kışın görülür.yazları ise kuru geçer.Bölgenin batı kıyısında görülen kasvetli kışlar Avrupa"nın kuzeybatısını andırır.sıcaklığın sıfırın altında olduğu dağlık bölgelerde Alp tipi buzullar oluşur.Yazlar serin,bulutsuz ve çoğu zaman sislidir.Burada yetişen düz gövdeli ,herdemyeşil ağaçların kerestesinden yararlanılır.Gri- Kahverengi ,geçirgen podzol,toprak yapısına egemendir.Güneye indikçe Akdeniz iklimi görülür.
Kurak Batı Bölgesi: Nemli okyanus havasının ulaşamadığı bu bölge,Kanada"dan Meksika"ya kadar Büyük Ovaların batısında yer alır.Havanın aşırı derecede kuru olduğu yerler çöl,yarıkurak bölgeler ise bozkırla kaplıdır.Daha çok tuz çökelleri ve kum yığınlarından oluşan çöllerde bazen hiçbir bitki görülmez.kimi zamanda fundalıklar ve yağmurun ardından çiçek açan biryıllık bitkiler yetişir.Batının büyük bölümü yarıkurak bölgede yer alır.Yağışlar ender olmakla birlikte kıtaya özgü kimi yem bitkileri ve kokulu çalıların yetişmesi için yeterlidir.Kestane rengi bozkır toprakları ise iyi işlendiklerinde çok verimli olabilir. Kaynak :AnaBritannica cilt 2 frmsinsi.net için derlenmiştir. |
Amerika Birleşik Devletleri nemli kurak geçiş bölgesi,batı dağ iklimi
NEMLİ -KURAK GEÇİŞ BÖLGESİ
Nemli doğu ve kurak batı bölgelerini ayıran bu belirsiz sınır kuşağı Texas"tan Kuzey Dakota"ya uzanır.Toprakları çoğunlukla lösten türemiştir.kuzeyde verimli çernozem,güneyde kırmızı çayır toprağı yaygın olarak bulunur.Genellikle kara iklimi egemendir.Çayırlar batıda kısa otlarla kaplı bozkıra karışır.doğuda ise Illinois ve İndiana yörelerinde ormanlarla birleşir. BATI DAĞ İKLİMİ Burada iklim yükseltiye göre değişir.Ovalar çoğunlukla kuru olmakla birlikte,yükseklik arttıkça sıcaklık düşer,buharlaşma azalır.ve rüzgarlar bir yamaçla karşılaştığında yağış artar.Çöl ve bozkırlardan bunları çevreleyen dağlara doğru çıktıkça önce savanlar,ardından nemli kuzey ormanları görülür.Dağlar yeterince yüksek olduğundan bu bitki örtüsü orman sınırına ve Kuzey Kutbu tundra kuşağına kavuşur.Büyük Okyanusun kuzeybatı kıyısında yer alan dağlık bölgeler dışında buzullara çok az rastlansa da ,yüksek dorukların çoğu karla kaplıdır. Kaynak :AnaBritannica cilt 2 frmsinsi.net için derlenmiştir. |
Amerika Birleşik Devletleri bitki örtüsü
BİTKİ ÖRTÜSÜ
ABD"nin bitki örtüsüne,Alp tipi tundralar ile orman,çayır,ve çöller egemendir.Veymut çamı ( Pinus strobus) ,Amerika kızıl çamı ( Pinus resinosa),Pinus banksiana,suga,ladin ve balsam göknarı ( Abies balsamea) gibi ağaçlardan oluşan iğneyapraklı bir orman,Kanada sınırı boyunca Maine ve Minnesota arasında uzanır.Daha güneyde Apalaş Dağları yakınında ise iğneyapraklı ve yaprakdöken ağaçlar,yerini genişyapraklı ve sertodunlu ağaçları bırakır.Buradaki ağaç türleri arasında akçaağaç,meşe,dişbudak,yalancıakasya,ıhlamu r,sığla ağacı,ceviz Carya cinsinden ağaçlar,Batı çınarı,( Platanus occidentalis),kayın ve daha güneyde laleağacı bulunur.Atlas Okyanusu ve Meksika Körfezi kıyılarındaki ova ve dağlık bölgelerde ise çam yoğundur.Daha çok Büyük ovalar bölgesinde görülen çayırlar,batıda,dağlar arasında kalan havzalara ve Kayalık Dağların eteklerine kadar uzanır.Bu bölgenin bitki örtüsü büyük ölçüde bizonotu ( Bulbilis dactyloides),gramotu ( Bouteloua gracilis),sorguçotu ( Stipa) ve ayrıkotu ( Agropyron) gibiotlardan oluşur.Kayalık Dağlar,Cascade Sıradağları ve Sierra Nevada"daki alçak dağlar ve yüksak platoların çoğu gene iğne yapraklı ve ormanlarla kaplıdır.Çam,palmiye ve Virjinya meşesi (Quercus virginiana) gibi ağaçların yerini Florida"nın güney ucunda,Thrinax,Sabal ve Inodex cinsinden palmiyeler,incir,mangrov,Zanthoxylum coriaceum gibi daha tropik bitkiler alır.En sık ormanlar Cascade ve Kıyı sıradağlarının batısındaki Washington Oregon ve Kuzey Californiada bulunur.Buradaki ağaçların çoğu 30 m"den yüksektir. ABD"nin ana topraklarında yalnızca ağaç sınırının yukarısındaki dağlarda görülen Alp tipi tundralar ,kısa bir mevsim için çiçek açan küçük bitkilerden oluşur.Kayalık Dağların batısına düşen kurak yarıçöl bölgede en sık görülen bitki çalımsı bi yavşan türüdür.California"nın güneydoğusundan Texas"a uzanan çölde bazıları ağaç boyunda olan kaktüs türleri dışında avize ağacı türleri,akasya ve çeşitli çalılar yetişir. ABD yerli ağaçlar bakımından da zengindir.Aralarında en çok tanınanı sekoya olan bu türlerin dışında ülkeye özgü çiçekli bitkiler de 20-25 bin türü kapsar.Ayrıca başta Avrupa olmak üzere Asya ve tropik Amerika gibi başka bölgelerden buraya getirilmiş yüzlerce tür kimi yerlerde toplam bitki türlerinin en az yüzde 50"sini oluşturur. Kaynak :AnaBritannica cilt 2 frmsinsi.net için derlenmiştir. |
Amerika Birleşik Devletleri hayvan varlığı
HAYVAN VARLIĞI
Kuzey Amerika kıtasının büyük bölümü gibi,ABD de Amerika Kıtasında Kuzey Kutbu ve kuzey bölümü ile Grönland"ı içine alan Nearktik zoocoğrafya bölgesinde yer alır.Bu kuşakta Avrasya ve Kuzey Afrika"dakilere benzeyen hayvan türleri bulunur.Hayvanların bölgelere göre dağılımı,iklim ve bitki örtüsü kuşaklarıyla benzerlikler gösterir.Dolayısıyla,örneğin kurak batı bölgesinin hayvanları nemli doğu bölgesi ya da Büyük Okyanus kıyısının hayvanlarından farklıdır.Ama bitki kuşaklarından daha geniş olan hayvan kuşaklarını kesin çizgilerle ayırmak güçtür. ABD"nin hayvan coğrafyası Avrupa"dan göç nedeniyle doğal durumunu yitirmiştir.Hayvan dağılımının değişime uğramasındaki ilk neden avlanmadır.Bizon gibi aşırı avlanan hayvanların soyu tükenmiş ya da tükenmek üzeredir.Ormanların kesilmesi,.yeni yollar açılması,toprakların çitlerle çevrilmesi göç yollarının önünü kapatarak birçok hayvanın türünün doğal yaşam alanını etkilemiştir.Ayrıca kıtaya sonradan getirilen hayvan türleri geniş alanlara yayılarak yerli hayvanların yaşam alanlarını sınırlamıştır.Öte yandan,DDT gibi kimyasal böcek ilaçları besin zincirini bozarak özellikle memelilerde ve kuşlarda ölüm oranlarının yükselmesine yol açmıştır.Ancak ender durumlarda,yaşam alanlarının yapay değişime uğraması bazı hayvan türleri için olumlu etki yapmıştır.Örneğin,kır kurdu ve çeşitli geyik türlerinin dağılım alanları doğal çevrenin değişmesiyle genişlemiştir. ABD"nin tüm yörelerinde yaygın bulunan başlıca hayvan türleri arasında ak kuyruklu geyik,kara ayı,puma,doru vaşak,susamuru,mink,kunduz,kır kurdu,misk sıçanı ve kapan kaplumbağa en önemlileridir.Kuzeydeki iğneyapraklı orman bölgesinde yaşayan kunduz,tilki,kurt,sığın ,tavşan ,volverin ve susamuru Avrasya hayvanlarıyla yakın akrabadır.Balıklardan,Coregonidae familyasından tatlı su balıkları,sarı tatlı su levreği ve turna balığı,aynı akrabalık ilişkisini temsil eder.Kuzey hayvanları arasında tümüyle Kuzey Amerika"ya özgü sayılabilecek az sayıdaki türlerden biri de Kanada oklukirpisidir. Kaynak :AnaBritannica cilt 2 frmsinsi.net için derlenmiştir. |
Amerika Birleşik Devletleri hayvan varlığı
Doğu ve güneydoğudaki ormanlık arazi,hayvan varlığı açısından ABD"nin en önemli bölgesini oluşturur.Bu bölgede yaşayan çeşitli balıklar,amfibyumlar ve sürüngenler Doğu Asya hayvanları ile akrabadır.Mississippinin aşağı kesiminde yaşayan bir mersin balığı türü buradan başka yalnızca Çindeki Yangtze Irmağında görülür.Apalaşlarda ise dünyadaki semender çeşitlerinin çoğuna rastlanabilir.Başka hiçbir kıtada üçten fazla semender familyası bulunmazken Apalaşlarda bu büyük amfibyum grubunu oluşturan sekiz familyadan yedisine rastlanır.Bölgede ak kuyruklu geyik,kara ayı,opossum,boz tilki,rakun,yabani hindi çeşitli ağaçkakanlara da rastlanır.Güney Amerika"daki familyalardan tangara,amerikasarıasması,kolibri,gibi türlerinde bulunduğu kuşlar,Avrasya"dakilerden farklılık gösterir.
Atlas Okyanusu ve Büyük Okyanus kıyılarının hayvanları birbirlerinden çok farklıdır.Doğu kıyısına özgü manati Florida"nın büyük ırmaklarında yaşar.Batıdaki Büyük Okyanus kıyısında ise denizaslanı ve öbür kulaklı fok türleri bulunur.Körfez foku ve Grönland fokunu da kapsayan bazı kulaksız fok türlerine ise her iki kıyıda da rastlanır. Batıdaki çayırlarda yaşayan başlıca hayvanlar,Amerika,bizonu,Amerika antilopu,kemirgenlerden avurdukeseli,Orta Asya"da akrabalarına rastlanan gelengi ve Eskidünya"dakilerden oldukça farklı olan Amerika porsuğudur.Başka bölgelerden gelen pek çok kuş türünün yaşadığı bu çayırlara özgü kuşların en iyi bilineni çayır tavuğudur. California,Nevada,Arizona,Utah,New Mexico ve Texas"ın bazı bölgelerini içine alan Sonora Çölü başta çıngıraklı yılan olmak üzere bir sürüngenler cennetidir.Zehirli Gila boncuklu keleri ise yalnızca burada görülür.Kanguru faresi,rakunla akraba olan miskkedisi ve domuzu andıran pekari de çölde yaşayan memelilerdir. Kayalık Dağlar ve batıdaki öbür dağ sıraları kayalıklarda yaşayan pek çok toynaklı hayvanıve kemiriciyi barındırır.Ada tavşanının akrabası olan,küçük pika,Alpler"de de görülen marmot,çeşitli koyun,keçi ve antilop türleri buralarda yaşar.Suda yaşamaya da uyum sağlamış bir kuş olan subakalı ise Asya ve Avrupa"da akrabaları olan,Kayalık Dağlara özgü bir türdür. Kaynak :AnaBritannica cilt 2 frmsinsi.net için derlenmiştir. |
Powered by vBulletin®
Copyright ©2000 - 2025, Jelsoft Enterprises Ltd.