Obezitenin Cerrahi Tedavisi
 

Günümüzde aşırı kilo sorunu giderek artan oranda karşılaşılan ve ciddi sağlık, psikolojik, sosyal ve ekonomik problemlere neden olan bir durumdur. Obezite beklenen yaşam süresini kısaltır. Son yapılan tıbbi araştırmalar birçok ciddi hastalığın gelişiminde obezitenin rolü olduğunu göstermiştir. Örneğin 20 yaşında obez bir kişinin aynı yaşta ancak normal kilolu bir kişiden 13 yıl daha az bir ömür beklentisine sahip olacağı gösterilmiştir. Yüksek tansiyon, yüksek kilo, kalp hastalığı, şeker hastalığı, uyku apnesi, kısırlık, fıtık ameliyatı veya eklem protezi takılacak olanlara, reflü şikâyetleri olan kişilere doktorların ilk söylediği şey kilo vermeleri olmaktadır. Vücut kitle indeksi (VKİ) 40'ın üzerinde olanlarda risk daha belirgin olmaktadır. Bu kilolara ulaşan kişiler değişik yöntemler uygulayarak kilo verebilirler. Ancak bu kiloyu bir cerrahi yöntem uygulanmaksızın koruma olasılığı hemen hemen hiç yoktur. 1991 yılında Amerika Sağlık Enstitüsü VKİ'i 40'ın üzerinde veya 35'in üzerinde olup ta ciddi yandaş sorunları olan geleneksel yöntemlerle başarısız olan kişilere cerrahi kilo verme yöntemlerini tavsiye etmiştir. Bu yöntemler sonrası kilo veren kişilerde yandaş hastalıklar %90'a varan oranlarda düzelmektedir. Aynı zamanda yaşam kalitesinde ve kendine güven, kendini beğenme gibi duygularda da belirgin yükselme olmaktadır. Ancak tüm bunlara rağmen bu cerrahi yöntemler herkese uygulanmamaktadır.
Cerrahi öncesi tam bir psikolojik ve sosyal olarak hazırlık gerekir. Cerrahi sonrası farklı bir yaşam stiline hazır olmalısınız. Artık mideniz farklı bir yapıda olacaktır. Ona göre bir beslenme rejimine sahip olacaksınız. Mide yapınız her şeyi yemenize izin vermeyecektir. Oluşan bu yeni yapıya zarar vermeden yemek yemeyi öğrenmelisiniz. Kişisel ilişkileriniz, aynı şekilde yemeklerle olan ilişkiniz de değişecektir. Daha önceki aile toplantılarınız, tatillerinizdeki, kutlamalardaki hatta basitçe öğle yemekleriniz de tüketeceğiniz gıdalar belirgin ölçüde değişecek ve kısıtlanacaktır.
Unutmayın kilo kaybetmenin değişik yolları vardır!
Diyet: Birçok çalışma diyet veya davranış değişikliğiyle uzun süreli kilo kaybının mümkün olmadığını göstermiştir. Katı diyet ve egzersiz protokollerinde bile kişi bu programlara uyumunu kaybettiğinde kilolarını geri alacaktır. Çalışmalar başarısızlık oranını %100 olarak bildirmektedir. Bu tekrarlayan başarısızlıklar kendine olan güvenin kaybına, depresyona ve yetersizlik hissine neden olur.
İlaç tedavisi: Tüm ilaçlar yan etkiye sahiptir. Belirli hasta grubunda bu ilaçlarla kısmi başarı elde etmek mümkündür. Ancak ilaçlar kesildiğinde beslenme alışkanlığı değişmediğinden kilolar geri alınacaktır.
Liposuction: Bu kesinlikle bir kilo kaybetme yöntemi değildir. Ancak yeterli kilo kaybı olduktan ve bu kilo 6 ay sabit kaldıktan sonra vücut konturlarının düzeltilmesi için kullanılan bir yöntemdir.
Böyle bir cerrahiye en iyi adaylar kimdir?

• VKİ Birçok kişi için VKİ indeksi en önemli faktördür. Doktorunuzun ilk bakacağı şey VKİ'dir VKİ ağırlığınızın boyunuzun karesine bölünmesiyle hesaplanır. Örneğin boyunuz 1.63 cm ve kilonuz 120 kg ise VKİ'niz: 1.63 x 1.63 = 2.6569
  120 / 2.6569 = 45.16 olmaktadır
  Bu hesaplamaya göre siz Evre 3 obez bir hastanız ve kilo kaybettirici cerrahiye adaysınız. Eğer VKİ'siniz 35-40 arası ve beraberinde yandaş hastalıklarınız varsa yine böyle bir cerrahiye aday hasta grubundasınız.
  
• Doktorunuz sizin fiziksel sağlık ve ruhsal durumunuzu iyi bir şekilde inceleyecektir. Örneğin yakın bir zamanda ciddi bir cerrahi geçirdiyseniz doktorunuz bu cerrahiyi bir süre erteleyebilir.
• Ruhsal durumunuzla ilgili olarak geçmişinde anoreksiya nervosa öyküsü bulunanlar bu tip bir cerrahi için iyi bir aday değildir. Aynı şekilde kontrolsüz bulimia (sürekli yemek yiyip sonrasında kendi kendine kusma) sorunu olanlar bu cerrahi için uygun değildir. Geçmişte bir yeme sorununuz var ve bu iyi bir şekilde kontrol altına alınmış ise doktorunuz cerrahiye aday olduğunuz kararını verebilir. Yine uzun süreli şizofreni, ciddi depresyonu olan hastalar cerrahi için uygun değildir. Ancak bu kurallar tam bir katılık içermez. Unutmayın her hasta, her insan ayrı olarak değerlendirilir ve son karar doktorunuz ve sizinle birlikte verilecektir.
• Geçmişte kilo verdirici cerrahi uygulamaları tamamen yetişkinlerde uygulanırdı ve yaş sınırı 18-55 idi. Ancak günümüzde obezite çocukluk çağında giderek artan oranda görülen bir durum olarak ortaya çıkmıştır. Bu yaş grubunda obezite birçok yandaş hastalık için çok ciddi risk faktörü oluşturmaktadır. Artan bilgi birikimi özellikle adolesan yaş grubunda bu cerrahi yöntemlerin başarıyla uygulanabileceğini göstermektedir. Ancak şu an için kızlarda 14 erkekler de 15-16 yaşından önce uygulanmamaktadır. Yine bu yaş grubunda bu cerrahiye karar verebilmek için çocuk hastalıkları -endokrinoloji uzmanı, çocuk psikiyatrisi uzmanlarının katılacağı ciddi bir inceleme ve karar süreci gerekir. 55 yaş üzeri uygulamalarda da ciddi başarılı sonuçlar bildirilmektedir. Özellikle kardiyak risk altında olan hastalarda, eklem protezi uygulanacak hastalarda protez öncesi kilo vermesi amacıyla bu tür cerrahi uygulanabilmektedir.

Cerrahi Teknikler
İstatistikler çok aşırı kilolu kişilerde tek ve en etkili kilo kaybetme yönteminin cerrahi olduğunu göstermiştir. Bu yöntemler her cerrahi yöntem gibi bazı riskler taşıyabilir ancak bu risk aşırı kilolardan kaynaklanan risklerden daha azdır. İlave olarak kendine güvenin kazanılması ve kişinin kilolardan kaynaklanan psikolojik durumundaki düzelme ikincil kazanımlardır. İyileşme yalnızca kilo kaybında olmaz aynı zamanda yandaş hastalıklarda ve yaşam kalitesinde de belirgin düzelmeler görülmektedir.
Cerrahi sonrası ilk aylarda belirgin kilo kaybı olurken istenilen hedefe ulaşma yaklaşık 6-12 ay gibi bir süreçte başarılabilir. Çalışmalar kilo kaybının korunabilmesinin en iyi yolunun cerrahi yöntemler olduğunu göstermiştir.
Mide Balonu:

http://www.bsm.gov.tr/uzman/images/o...cerrahi_01.jpg
Mide içerisine içi su dolu bir balonun endoskopik yöntemle yerleştirilmesidir. Bu yöntem genellikle çok yüksek kilolara sahip kişilerin kilo kaybettirici cerrahi operasyon öncesinde bir miktar kilo verebilmeleri amacıyla kullanılmaktadır.
Laparoskopik Ayarlanabilir Mide Bandı:

http://www.bsm.gov.tr/uzman/images/o...cerrahi_02.jpg
Bu yöntem en çok bilinen yöntemdir. Başarısı hakkında çok değişik sonuçlar vardır. Genel olarak kabul edilen bu yöntemle kilo kaybı mide by pass'ı yönteminden daha yavaştır. Ancak birçok çalışma 3. yıl sonunda kilo kaybının gastrik by pass yapılan hastalardakine benzer düzeyde olduğunu göstermiştir. Bu yöntem diğer yöntemlere göre daha az risk taşır. Kapalı(laparoskopik) yöntemle yapılabilmektedir. Ancak her hastaya uygun olmayabilir. Yöntem hastanın adaptasyonunu ve sıkı takibini gerektirir.
Bu yöntemde midenin hemen girişine bir band yerleştirilir ve bu bandın iç çapının ayarlanabilmesi için bir rezervuar cilt altına yerleştirilir. Şekilde görüldüğü gibi midenin girişine yerleştirilen bu bantla (kelepçe de denilmektedir) midenin üst kısmı küçültülmüş bir mide gibi işlev görür. Hasta yediği az miktarda besinle bu küçük alanı hemen dolduracağı için çok çabuk doyma hissi ortaya çıkar. Bant nedeniyle midenin boşalması daha yavaş olacağı için doygunluk hissi daha uzun sürer. Bu nedenle hastalar açlık hissetmeden ve daha az yiyerek düzenli olarak kilo verirler. Hastanın yeme ve kilo kaybı durumuna göre bu bandın iç çapı içinden sıvı verilerek ayarlanır.
Genellikle ilk band ayarı ameliyatı izleyen 3-4. haftada yapılır. Hastalar ilk yılda 3 kez kontrole çağrılır. Bu yöntem sonrası belirli bir gıda rejimine uymak gerekir. Çünkü band sıvı gıdalara kolayca izin verirken katı gıdalar aynı kolaylıkla geçmez. Bu durum halk arasında bir şey yiyememek gibi düşünülse de bu tamamen yanlıştır. Ayarlanabilir mide bandı takılan hastalar herşeyi yiyebilirler ancak bunlar küçük porsiyonlarladır. Zaten mide bandının takılmasındaki amaç obez hastanın tüm uğraşılarına rağmen düzeltemediği aşırı beslenmenin önüne geçmektir. Bu nedenle hastanın eskiden yediği gibi yemesini beklemek hatadır.
Ayarlanabilir mide bandında vücuttan çıkarılan herhangi bir organ olmadığından geri dönüşü olan bir ameliyattır. Bandın ne zaman çıkarılacağı veya ne kadar süreyle vücutta kalacağı en çok merak edilen konulardan biridir. Hastada herhangi bir tıbbi gereklilik olmadığı sürece kalabilir.
Vertikal Bantlı Gastroplasti:

http://www.bsm.gov.tr/uzman/images/o...cerrahi_03.jpg
Bu yöntem kapalı veya açık yöntemle yapılabilmektedir. Bu yöntemle mide girişinde küçük bir cepçik oluşturulmaktadır. Kişi çok küçük bir mideye sahip olacağından kolayca dolgunluk hisseder. Bu yöntemin başarısı band yöntemine yakın veya biraz daha azdır.
Mide By Pass Yöntemi:
http://www.bsm.gov.tr/uzman/images/o...cerrahi_04.jpg
En hızlı kilo kaybettirici yöntemdir. Bu yöntemde midede küçük bir cep yaratılır ve ince barsakların bir kısmı by pass edilerek hem hastanın yedikleri kısıtlanır hem de bu yemeklerin emilimi azaltılır. Diğer yöntemlerden farklı olarak iki yönlü etkisi vardır. Diğer yöntemlere göre kişi daha fazla yemek yiyebilir ve 2 yılda yaklaşık fazla kiloların %70'i kaybedilir. Geride kalan mide sağlıklı olarak yerinde korunur. Bu yöntem bilinen en başarılı yöntemdir. Ancak çok sayıda barsak dikişi içermesi nedeniyle daha karmaşık ve riskleri biraz daha yüksek bir girişimdir. Bu ameliyatın yapıladığı hastalar bazı vitaminleri ek olarak alabilirler.
VERTİKAL BANTLI GASTROPLASTİAYARLANABİLİR MİDE BANDIMİDE BAY PASS'I VKİ 50'nin altı hastalarVKİ 50'nin altı hastalarVKİ 50'nin üzerinde hastalar Orta düzeyde kompleksAz kompleksOldukça kompleks Geri dönüşümlüGeri dönüşümü kolayGeri dönüşüm zor Yeme esnasında kolayca alışılabilen sorunlarYeme ile ilgili bazı sorunlarYeme ile ilgili çok az sorun Mide bandı yönteminden biraz daha fazla riskEn az risk- Ancak sıkı takipOldukça kompleks ve diğerlerinden daha fazla risk Fazla tatlı yiyenler için uygun değilFazla tatlı yiyenler için uygun değilTatlı ve sürekli yiyiciler için en iyi yöntem Uygulanması azalıyorABD dışında popülerABD ve Avrupa'daki bazı merkezlerde popüler Kilo kaybında iyi sonuç Orta-iyi sonuç
(kişiye göre değişebilir)Çok iyi sonuç