ForumSinsi - 2006 Yılından Beri

Kürt diasporası

Kürt diasporası Kürdistan olarak anılan ve Orta Doğu'da bulunan coğrafî bölge dışındaki Kürt topluluklarını tanımlamaktadır ve genel olarak Türkiyehttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif İranhttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif Irak ve Suriye sınırlarında kalan coğrafî bölgedeki özellikle 20. yüzyılın sonlarına doğru gelişen siyasî çatışmalar ve ihtilaflar sebebiyle gerçekleşen göçlerin bir sonucudur.
Göçler sonucu oluşan Kürt diasporası özellikle Batı Avrupa'da yoğunluktadır; Batı Avrupa dışında özellikle Orta Doğu'nun farklı bölgelerinde (Kürtlerin yoğunlukta yaşadığı Kürdistan bölgesi hariç)http://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif Orta Asya ve Kuzey Amerika'da kayda değer Kürt toplulukları bulunmaktadır.

Paris Kürt Enstitüsü'nün verdiği verilere göre Almanya'da 500.000 - 600.000http://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif Fransa'da 100.000 - 120.000http://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif Hollanda'da 70.000 - 80.000http://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif İsviçre'de 60.000 - 70.000http://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif Belçika'da 50.000 - 60.000http://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif Avusturya'da 50.000 - 60.000http://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif İsveç'te 25.000 - 30.000http://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif Birleşik Krallık'ta 20.000 - 25.000http://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif Yunanistan'da 20.000 - 25.000http://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif Danimarka'da 8.000 - 10.000http://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif Norveç'te 4.000 - 5.000http://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif İtalya'da 3.000 - 4.000http://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif Finlandiya'da 2.000 - 3.000http://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif Amerika Birleşik Devletleri'nde yaklaşık 15.000 - 20.000 ve Kanada'da 6.000'i aşkın Kürt yaşamaktadır. Diasporalar Ansiklopedisi (Encyclopedia of Diasporas) de diaspora dağılımınıhttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif Paris Kürt Enstitüsü'nün sayılarına benzer sayılarla ifade etmiştir. Orta Doğu'dahttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif Lübnan ve İsrail'de de kayda değer Kürt toplulukları yaşamaktahttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif Lübnan'daki Kürtlerin sayısının 75.000 - 100.000 arasında olduğuhttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif İsrail'deki Kürt Yahudilerin sayısınınsa yaklaşık olarak 100.000 civarında olduğu tahmin edilmektedir. Ayrıca 20. yüzyılın ikinci yarısında Sovyetler Birliği sayıları 500.000 olduğu sanılan bir Kürt topluluğuna ev sahipliği yapmaktaydı; bununla birlikte Sovyetler Birliği'nin dağılması sonrası bölgedeki Kürt topluluklarıhttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif gerek bölge içinde gerekse bölge dışındahttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif farklı yerlere göç etmişlerdir. Bunun başlıca sebepleri arasında Sovyetler Birliği'nin dağılması sonrası yaşanan Kafkaslarda oluşan bağımsız cumhuriyetlerdekihttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif özellikle de etnik temellere dayananhttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif silahlı çatışmalar büyük bir rol oynamıştır. Bugün büyük bölümü göçmüş olan Ermeni Kürtleri'nin yanı sıra Azerbaycanhttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif Kırgızistanhttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif Gürcistan gibi ülkelerdeki Kürtler de büyük oranda göçme eğilimindedirler; bölgede göç alan ülkelere örnek olaraksa Kazakistan ve Rusya verilebilir. Bugün bölgedeki Kürt toplulukları hakkında az sayıda güvenilir bilgi bulunmaktadır.
Özellikle Avrupa'daki ilk Kürt topluluklarının geçmişi daha erken dönemlere dayandırılabilse dehttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif genel olarak Kürt diasporası özellikle 20. yüzyılın ikinci yarısında yaşayan birçok siyasî gelişmehttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif silahlı ihtilafhttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif savaşhttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif şiddet olayı ve yıkım sebebiyle olmuştur. Örneğinhttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif 1946'da Kürt Cumhuriyeti'nin İran tarafından mağlup edilmesi sonrasında bölgedeki birçok Kürt Irak'a ve Sovyetler Birliği'ne kaçmıştır. 1950'lerde gerçekleşenhttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif 1953 tarihli İran'daki darbe ile 1958 tarihli Bağdat'ta gerçekleşen mültecilere yol açmış; İran'daki sonrasında bazı Kürtler Sovyetler Birliği'ne ve Doğru Avrupa'ya kaçarkenhttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif Bağdat'taki sebebiyle bazı Kürtler Birleşik Krallık'a ve İran'a kaçmıştır. Sonrasında özellikle bağımsız bir Kürt devletini hedefleyen hareketlerin yenilgisi sonucu birçok Kürt Avrupa ve Kuzey Amerika gibi bölgelerehttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif Batı'ya iltica etmiştir. Sayılarının 200.000 civarı olduğu tahmin edilen bu mülteci gruplarının Batı'daki Kürt diasporasının temelini oluşturduğu ve ilk kalıcı Kürt toplulukları olduğu düşünülmektedir. 1990'lara doğru Irak'taki Kürt köylerinin yıkımı da Kürt diasporasının gelişiminde önemli bir rol oynamış birçok Kürt ülke dışına çıkmıştır. Türkiye'de 1980 Askerî Darbesi ve sonrasında ortaya çıkan ve etkinliğini hâlen koruyan Kürt ayrılıkçı hareketi ve bu ortaya çıkan çatışmalar ve şiddet olayları sonucu birçok Kürt başta Avrupa olmak üzere Batı'ya göç etmiştir. Aynı zamanda gerek zorunlu şehirleşme gerekse şiddet olayları sebebiyle ülkesi içinde yerinden edilen kişilerin sayılarının 1.7 milyon ile 2http://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif5 - 3 milyon arasında olduğu tahmin edilmektedir.
Genel olarak Kürt topluluklarının yaşadıkları ülkelerdeki asimilasyonuna yönelik çabalar Kürt topluluklarında birçok karşıt hareketin doğmasına sebep olmuşhttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif meydana gelen şiddet olayları ve çatışmalarhttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif İran'da 1979'danhttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif Türkiye'de ise 1984'ten bugüne kadar varlığını korumuş ve korumaya devam etmekteyken Irak'ta 1961'den 2003'e kadar varlığını sürdürmüştür.
Bununla birlikte Kürt diasporasının oluşumundaki tek faktör tarihî coğrafî bölgelerindeki ihtilaflar ve siyasî gelişmeler değildir: özellikle ekonomik sıkıntılar ve dünya ekonomisindeki çeşitli olaylar Kürt diasporasının oluşumunda önemli bir yere sahip olmuş; örneğin 1960'larda Batı Avrupa'da gerçekleşen ekonomik patlama bölgeye birçok Kürt topluluğun göçmesine sebep olmuştur.

Kürt diasporası Kürt kültürüne önemli katkılarda bulunmuşhttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif özellikle 1990'larla birlikte açılan Kürt yayın kuruluşlarıyla birlikte Kürt medya kültürünün temellerini atmıştır. Bununla birlikte Kürt diasporasındaki farklı yayınlar ve etkinlikler sıklıkla bu yayın ve etkinliklerin başındaki Kürt gruplardan etkilenmiştir. Kürt kültürünün farklı ülkelerin sınırlarındaki Kürt topluluklarının o ülkedeki eğilimler sebebiyle farklı birçok eğilimi içinde barındırması bu açıdan önemlidir; örneğin birçok Kürt dili lehçesinin mevcut olmasının yanı sıra Kürt dillerihttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif farklı ülkelerdehttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif farklı alfabeler tercih edilerek yazılmaktadır. Latin harflerini kabul etmiş ve resmî dili olan Türkçe için Latin harflerinin kullanan Türkiye'deki Kürtler de Kürt dili için Latin harflerini kullanma eğilimindeykenhttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif tam tersinin söz konusu olduğu İran ve Irak'taki Kürtler daha ziyade Arap harflerini kullanırlar. Bunun Kürt diasporasının etkinliklerindeki bir dışavurumuna şu örnek verilebilir: Birleşik Krallık'tahttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif 1995'te kurulmuş olan Med-TVhttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif büyük oranda Türkiye kökenli Kürtlerin yönetiminde olmasının bir sonucu olarakhttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif Kurmanci lehçesini ve Latin harflerinin kullanımını benimsemiştir. Diasporanın bölündüğü devletlerin de yardımlarıyla Kürt diasporası birçok kültürel yayının kaynağı olmuşhttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif bu hususta genellikle Orta Doğu'daki ana Kürt topluluklarını geçmiştir. Örneğin İsveç'te 1971 ile 1997 tarihleri arasında Kurmanci dilinde 402 eser basılmıştır. Bunda Orta Doğu'daki ana Kürt toplulukları üzerindeki çeşitli kültürel baskıların da etkisi olmuştur; örneğin Kürt diline dair çeşitli yasaklar Türkiye ve Irak gibi ülkelerdeki Kürt dilindeki yayınların önünü kesmiştir. Bununla birlikte 1990'lardan itibaren bu yasakların bertaraf edilmesi tersi yönde etki etmiş ve Türkiye ve Irak'ta Kürt dilindeki yayınların sayıları artarkenhttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif diasporanın bazı yayınlarının düştüğü veya yayın merkezlerinin Orta Doğu'ya taşındığı bile gözlemlenmiştir.
Kürt sosyal yapısı Kürt diasporasında da etkinliğini sürdürmüştür. Ayrıca Kürt diasporasının oluşum sürecindehttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif farklı zamanlarda farklı sosyal gruplardan Kürtlerin ülkelere gelmesi önemli bir konudur. Örneğin 1970'lerin ortalarına kadar Batı'daki Kürt diasporasının çoğunluğu ya işçi statüsüyle gelmiş kişilerdi (Almanya'daki "konuk işçi" olgusu) ya da siyasî mültecilerdi ki bu ikinci gruphttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif yani siyasî mültecilerhttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif sıklıkla orta sınıf mensubu kimselerdi. Bununla birlikte 1970'lerin ortalarından itibaren bir değişim başlamışhttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif örneğin çiftçiler ve bunların yanı sıra bir dönem gerilla olarak savaşmış kişiler de bölgeye gelmiş ve büyük ölçüde diasporanın oluşum sürecine katılmıştır. Batı medyasında dikkat çekmiş ve birçok kere konu edilmiş bir başka konu da ataerkil Kürt sosyal yapısının Kürt diasporasındaki çeşitli sonuçlarıdır; örneğin özellikle kadına karşı şiddet ve namus cinayetleri Batı'da tartışma konusu olmuştur. Benzeri sosyal yapıya sahip diğer azınlıklarda dahttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif örneğin Türklerdehttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif benzeri namus cinayetleri gerçekleşmiş ve bunlar da Batı medyasında yankı bulmuştur.