ForumSinsi - 2006 Yılından Beri

ForumSinsi - 2006 Yılından Beri (http://forumsinsi.com/index.php)
-   Kültür-Sanat (http://forumsinsi.com/forumdisplay.php?f=99)
-   -   Zaza Edebiyatı (http://forumsinsi.com/showthread.php?t=78522)

yesimciwciw 05-22-2009 12:13 PM

Zaza Edebiyatı
 

İlk Zazaca kitap Zerdüşt'ün ölümünden sonra yazılan ve onun öğretilerini içeren Avesta'dır.Bunun dışında 1817 bir eser yayınlanmıştır.Kitap şu an Almanya da Deli Dewreş diye tanınan şahısın elindedir. Diğer eserler isehttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gifhttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif ilki "Ahmedé Xasi" tarafından 1899'da ve diğeri "Osman Efendio Babıc" tarafından 1933'de Şam'da yayınlanmıstır. Bunun yanında Tunceli'ye özgü koç heykelli mezar taşlarının üzerinde Arap alfabesiyle yazılmış Zazaca yazılar tespit edilmiştir.
Zazaca Latin harfleri ile Avrupa'ya göç eden Zazalar tarafından yazılmıştır. Ardından İstanbul'da Zazaca kitap ve dergiler çıkarılmıştır.2004'te yapılan AB uyum paketlerinden sonrahttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif TRT Pazartesi günleri otuz dakikalık Zazaca yayın yapmaktadır. Ayrıca Yol TVhttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif Su TV gibi Alevi televizyonlarında Zaza diline ve müziğine yer verilmektedir. Roj TV'de de kısmen Zazaca yayın yapılmaktadır fakat bu yayınlar daha çok propaganda amaçlıdır.
Avrupa'da çıkan Warehttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif Tija Sodırihttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif Kormışkanhttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif Piyahttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif Ayrehttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif ZazaPresshttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif Pirhttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gifhttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif Vate gibi dergiler dışındahttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif İstanbul'da Tij Yayınları ve Vate Yayınları tarafından Zaza dilinde kitaplar yayınlanmaktadır. Ayrıca Dersim (Tunceli)'de yayınlanan ilk Zazaca gazete ise Munzur Haber'dir. Türkiye'de tamamı Zazaca olarak yayınlanan ilk dergi ise Erzurum'da yayınlanan "Vatı" dergisidir. Halen Malatya'da Miraz adında iki aylık felsefe ve edebiyat dergisi yayınlanmaktadır. Ayrıca Yılmaz Güney'in Duvar filmihttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif tarihte Zazaca'nın sinemada kullanıldığı ilk film olması nedeniyle önemlidir. Zazaca'nın kullanıldığı diğer filmler arasında şunlar sayılabilir.
Osmanlı döneminde Rusya'ya savaşa gönderilen Zazaların dilini inceleyen dilbilimci Peter Lerch tarafindan 1850 yılında yazılmıştır. Diğer iki önemli eser dini kitaplardır. "Mewlid" adında iki kitap
RaştiyeZazaca yazıya geç geçirildiği için sözlü edebiyatı oldukça zengindir.Zazaca'da deyr(türkü)http://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif kılam(şarkı)http://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif dêse(ilahi)http://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif şanke(fabıl)http://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif hêkati(öykü)http://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif qesê werênan(atasözleri ve deyimler)... gibi sözlü edebiyat ürünleri oldukça fazladır.
Zaza Edebiyatı'ndan Örnekler
*Qesê Werênan(Atasözleri ve Deyimler) Ağwe ki vındenohttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif êra bıtersê.(Duranhttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif durgun olan sudan kork.) Tij şewêhttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif aşme sodır nêbeno.(Ay gündüzhttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif güneş gece olmaz.) * Deyr(türkühttp://www.forumtaht.com/images/smil...ley/virgul.gif şiir) Ağatiriye TÜRKÇESİ Ağatiriye Ağatiriye Ağatiriye Ağatiriye Çıra honde biya tariye Neden oldu şimdi karanlık Dı rocê amo meymaniye İki günlüğüne geldi misafirliğeKerda jür u sêytaniye Yaptı yalan ve şeytanlık Ax ezo ezo ezo ezo cail nêzaneno Ah ben ben ben ben cahil bilmezim Ağatiriye de bêkeso ezo Ağatiriye'de kimsesizim benSerê bone de was rewiyo Evin üstünde ot yetişti Ez qurbanê çım u burriyo Ben kurbanım gözüne ve kaşınaTı delala tı rındeka Sen değerlisin sen güzelsin Na dina de jükeka Bu dünyada sen teksin


Powered by vBulletin®
Copyright ©2000 - 2025, Jelsoft Enterprises Ltd.