ForumSinsi - 2006 Yılından Beri - Zitvatorok Antlaşması

Zitvatorok Antlaşması 1593-1606 Osmanlı-Avusturya savaşlarına son veren sulh antlaşması (11 Kasım 1606).

Zitvatorok Antlaşması

1593’te başlayan Osmanlı-Avusturya savaşı başlangıçta Osmanlılar aleyhine cereyan etti. Orta Macaristan ve Romanya’nın bir bölümü Avusturyalıların eline geçti. Ancak Eflak, Boğdan ve Erdel’de vaziyetini düzelten ve isyanları bastıran Osmanlılar kısa sürede duruma hâkim oldular.Vezir-i âzam Mehmed Paşa 1605’teEstergon’u fethetti. Bu zafer Avusturya’nın ümitlerini kırdı ve onları barış istemeye mecbur bıraktı

Estergon ile Komaron arasında Zitva Çayını Tuna’ya döküldüğü yerde başlayan müzâkereler üç hafta sürdü. Nihâyet 11 Kasım 1606’da 20 sene müddetle 17 maddelik antlaşma imzâ edildi.

Antlaşmanın önemli maddeleri şunlardı:

Avusturya’nın Osmanlı Devletine vermekte olduğu yıllık otuz bin duka altını tutarındaki haraç kaldırılacaktı.

Avusturya-Almanya İmparatoru İkinci Rodolphe, bir defâya mahsus olmak üzere Osmanlı Sultanı’na 200.000 kuruş tazminat verecekti.

Antlaşmanın tasdikinden îtibâren her üç yılda bir ihtiyarî hediyeleşme olacak, fakat bunun kıymet ve miktarı muayyen olmayacaktı.

Osmanlı Sultanı ile Avusturya-Almanya İmparatoru haberleşme protokol muhâberelerinde eşitlik kâidesine riâyet edeceklerdi.

Yazışmalarda Avusturya İmparatoruna (Kral) tâbiri yerine “RomaCâsârı” ünvânı ile hitap edilecekti. İki taraf birbirinin arâzisine tecâvüz etmiyecek, tecâvüz meydana gelirse esirler iâde edilip, zarar ve ziyanlar da karşılıklı olarak ödenecekti.

Hudut boyu ihtilafında Osmanlı Devletinden Budin Beylerbeyi, Avusturya’dan da Raab/Yanıkkale kumandanı hakem olacaktı.

Yirmi yıl süre ile imzâlanan antlaşma, Sultan Birinci Ahmed Han ve İkinci Rodolphe arasında kalmayıp, bunların halefleri de uymak mecburiyetindeydi.

İspanya Kralı da, bu antlaşmaya girme hakkına sâhipti.

Sultan Birinci Ahmed tahta geçtiği sırada Avusturya Savaşı devam ediyordu. Osmanlı kuvvetleri Belgrad'dan Budin'e doğru ilerlemekteydi. Peşte (25 Eylül 1604) ve Hatvan kaleleri savaş yapılmadan kolaylıkla ele geçirildi. Osmanlı ordusu ilerleyerek Budin'in kuzeyinde bulunan Vaç kalesini ele geçirdi (16 Ekim 1604). Osmanlı Ordusu, Sultan Birinci Ahmed'in buyruğu üzerine Belgrad üzerinden Budin'e yürüdü. 29 Agustos 1605'de Estergon kalesi kuşatıldı ve Ciğerdelen kalesi fethedildi. 8 Eylül'de Visigrad, 19 Eylül'de Saint Thomas (Tepedelen) kaleleri fethedildi. 3 Ekim 1605'de ise Estergon kalesi teslim alındı.

Osmanlılar da, Avusturyalılar da ard arda yapılan bunca savaştan dolayı sosyal ve ekonomik yönden çok yıpranmışlardı. Daha önce yapılan bariş görüşmelerinden bir sonuç çıkmamışti. Ancak 11 Kasım 1606'da Estergon-Komorin arasında, Zitva suyunun Tuna Irmağına döküldüğü yerde imzalanan Zitvatoruk antlaşmasıyla barış saglandi. Antlasmaya göre Egri, Estergon, Kanije kaleleri Osmanlilarda , Rop ve Koman kaleleri Avusturyalılarda kalacaktı. Avusturya bir kereye mahsus olmak üzere 70.000 altın savaş tazminatı ödeyecekti. Osmanlı padişahı Avusturya Imparatoruna Roma Imparatoru (Cesar) ünvanıyla hitap edecek, her üç yılda bir karşılıklı armağanlar gönderilecekti. Avusturya'nın Macaristan için ödemekte oldugu yıllık 30.000 altın vergi kaldırılacaktı. Zitvatoruk Antlaşması Osmanlıların lehine gibi görünse de Osmanlı Devleti artık eski gücünde değildi. Bu antlaşma ile Osmanlı Devleti'nin Avusturya karşısındaki kat'i üstünlüğü sona ermiş, siyasi dengeler Osmanlı aleyhine bozulmaya başlamıştır. 1593-1606 Osmanlı-Avusturya savaşlarına son veren sulh antlaşması (11 Kasım 1606).