ForumSinsi - 2006 Yılından Beri - Evcilleştirilemeyen Hayvanlar

Birçok vahşi hayvanın yavrusuhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif çok küçükken anasından alınırhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif vahşi ortamından uzaklaştırılır ve medeni bir ortamda insanlar tarafından büyütülürse kolayca uysallaşır. Ancak tam erişkin hale gelince ne olacağı belli olmaz. Genlerindeki kalıtımsal sosyal davranış biçimi aniden ortaya çıkabilir.

insana alışma ile evcilleşmeyi birbirine karıştırmamak gerekir. İnsana alıştırmahttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif tabii bir duygu olan özgürlük içgüdüsünü zora veya kurnazlığa başvurarak ortadan kaldırmaya dayandığı halde evcilleştirmehttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif toplu halde yaşama içgüdüsüne dayanır. Yalnız veya çift yaşayan hayvanlar evcilleştirilemez ancak insana alıştırılabilirler.

Doğada besinini ve barınağını kendisi bularakhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif düşmanlarına karşı kendisini ve ailesini savunarak yaşamını ve soyunu sürdürebilen hayvanların evcilleştirilmelerihttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif doğal çevrelerinde özgür yaşarken tutsak edilerek insan eliyle bakılıp beslenmeleri ve insanın kurallarına göre yaşamaya alıştırılmaları zordur.

Evcilleştirmehttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif yararlanma amacıyla hayvanları insanlara alıştırma şeklinde tarif edilebilir. Bu tarife göre evcil hayvanları üç bölümde toplayabiliriz. Ürünlerinden faydalanılanlar (sığırhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif koyunhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif keçihttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif domuzhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif kümes hayvanları)http://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif gücünden faydalanılanlar (sığırhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif athttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif eşekhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif deve)http://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif dostluklarından faydalanılanlar (kedihttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif köpekhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif bazı kuşlar ve akvaryum balıkları).

Bazı yırtıcı kuşlarhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif özellikle doğanhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif atmaca ve şahinhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif avcılıkta yararlanılmak amacıyla evcilleştirilmişlerdir. Böcekler içinde evcilleştirilmiş sadece iki tür vardır. Cilalı taş devrinde evcilleştirilmiş olan bal arısı ve milattan önce 3000 yıllarında Çin'de evcilleştirilen ipek böceği.

İlk evcilleştirilen hayvan 10 bin yıl kadar önce köpekhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif sonra da keçi ve koyunlar olmuşhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif bunları sığır ve domuzlar sonra da at izlemiştir. Kediler köpeklerden binlerce yıl sonra evcilleştirilmişlerdir. Bağımsız yaradılışlı olmaları belki buna bağlanabilir. Kedilerin fare gibi zararlı kemiricilerden kurtulmak amacıyla evcilleştirildikleri eski Mısırlılardan kalma belgelerden anlaşılmaktadır.

Aslında evcilleştirme kavramım açıklamak pek kolay değildir. Evcilleştirme hayvan terbiyesindenhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif bir yaban hayvanının insana alıştırılmasındanhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif evde süs veya zevk diye kedihttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif köpekhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif kuşhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif balık beslenmesinden farklı bir şeydir.

Evcilleştirme hayvanların insanlarla bir arada yaşamaları şeklinde de tanımlanır. Bu bir arada yaşamahttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif insan zoruyla sağlanmış olmakla beraber hayvanların da buna sessizce boyun eğdiği hatta isteyerek razı oldukları söylenebilir. Bu tanıma göre evcilleştirme bazı hayvan türlerinde doğuştan var olan sürü halinde ve bir başın önderliğinde yaşamak eğiliminden ileri gelir.

Köpek ve atın dışındaki hayvanlara bakılınca ortak başka özellikler de görülüyor. Bir bölgeye bağlı kalmadan geniş sürüler halinde yaşayabilmekhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif değişik türden bitkilerle beslenebilmek ve kolay avlanabilir olmak. Tabii bu ilişkide karşılıklı menfaat da söz konusudur. Yoksa Avustralya yerlileri kanguruları çoktan evcilleştirmiş olurlardı.

Bir tanıma göre dehttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif üremesihttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif yerleşimi ve yiyeceğinin kontrolü kendinden çıkıp insana geçmiş hayvanlara evcil deniliyor. Bu hayvanlar kendi türlerinin evcilleşmemiş türlerinden tamamen ayrı bir nesil oluştururlar. Artık bireysel kişilikleri kalmamış bir sürü oluşturmuşlardır. İnsanlar onların bir kısmına birer canlı yiyecek olarak bakmaktahttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif fabrikasyon imalatla aynı şekilde yetiştirilmektehttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif zamanı gelince kesilip paketlenmektedirler.

Evcilleştirme hayvanların ruhsal durumlarını da etkiler ve genellikle bir gerilemeye yol açar. Örneğinhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif evcil erkek kazlar artık kendilerine bir yetki bölgesi oluşturmaktan vazgeçerlerhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif babalık ve koruma görevlerini ihmal ederler. Beyinleri de yaklaşık yüzde 20 hafifler. Hayvanın dünyayı algılayış biçimi değişir. Avlanma tehlikesi ortadan kalktığından tepkilerinde bir zayıflama meydana gelir.

Eski Mısır'da antiloplar ve sırtlanlarhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif Ortaçağda ise sansarlar evcilleştirilmeye uğraşılmışhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif başlangıçta umut verici olmuşsa da sonradan vazgeçilmiştir. Hayvanların birçoğu insan gerek duymadığı ve binlerce yıl sabır gösteremediği için de evcilleştirilememiş olabilirler. Belki bugün başlarsak 5000 yıl sonra bahçemizdeki kaplanın sütünü içebilecekhttp://www.1forum.net/images/smilies/smilev.gif yüzme havuzumuzda büyük beyaz köpek balığı ile oynaşabileceğiz.:42::42: