Aphrodisias
 

APHRODİSİAS

GEZİ’de buraya kadar birçok antik kentten, ören yerinden sözettik. Buraları gezen okurların bugün neleri görebileceğini belirtmeye özen gösterdik. Arkeoloji, sanat tarihi kitapları bazen okur için yanıltıcı olabiliyor. Muhteşem bir antik kent, mimari şaheser olarak nitelenen bir tapınak hakkında okuduklarınızla gördükleriniz arasında şaşırtıcı farklılıklar oluyor, hatta "hayal kırıklıkları" yaşanabiliyor. Uzman olmayan bir gezgin gözüyle kitapta okuduklarınızın çok azını görmenin hayal kırıklığı!

Aphrodisias böyle bir ören yeri değil. Şöyle bir bakınca "Hah işte antik kent dediğin böyle olur" dedirten, çok etkileyici bir yer. Onun için ilk uyarımız biraz erkence bir saatte gitmeniz yönünde olacak. Ören yeri ve müze 27 Mart’tan itibaren yaz sezonuna giriyor, 18.30’da kapanıyor. İyi bir gezi için en az iki saat önce girmelisiniz.

İkinci uyarımız daha önce görmüş olan okurlarımıza. Yolunuz yakınlardan geçiyorsa mutlaka bir kez daha uğrayın. Kazıların devam ettiği Aphrodisias’ta her yıl gittiğinizde yeni ortaya çıkarılmış, yeniden ayağa kaldırılmış bir şeyler göreceksiniz.

Antik kent 520 hektarlık bir alanı kaplamaktadır. Geyre Köyü antik kentin üzerine kurulmuştu, kentin bulunması üzerine kamulaştırıldı ve köy şimdiki yerine taşındı. Kent ve çevresinde ilk kazılara 1904’de başlandı. Kentin ortaya çıkarılması ve ayağa kaldırılmasında büyük emeği geçen ve 1961’den, öldüğü 1990’a kadar ömrünü buraya adayan Prof. Kenan Erim’e görmeye pek alışık olmadığımız kadirşinaslık gösterilmiş ve buraya gömülmüştür. Bu muhteşem kenti görmeniz için büyük emek veren arkeoloğumuzun mezarı Tetraplon’un yanında bulunuyor, isterseniz bir saygı sunun.

Kenti çeviren Geç roma Dönemi surları 3.5 km’yi aşmaktadır. Girişte müzenin hemen önünde Sebasteion’un kalıntıları ortaya çıkarılmıştır. Tiyatro ile arasında agoranın doğu kapısı bulunmaktaydı, depremde yıkıldı ve V. yy’da çeşmeye çevrildi.

TİYATRO

Akropole yaslanmış tiyatro Geç Hellenistik Dönem yapısıdır, (MÖ. I. yy.) sonradan onarım görmüştür. Onbin kişilik tiyatronun 27 sırası ortaya çıkarılmıştır ve bu bölümü yeterince görkemli bir görüntü sunmaktadır. Orkestra ve sahne kısmı çok iyi durumdadır. Oturma sıraları 11 diaaa merdivenle kesilmiştir. Tiyatroda ve önündeki mermer köşeli alanda bulunan çok sayıdaki heykeli müzede görebileceksiniz.

Meydanın yanında Hadrianus Hamamları hamamın güney yönünde de Gymnasion ve iki avlulu Bizans evinin kalıntıları görülüyor. Biraz ilerdeki kalıntı muhtemelen bir Bizans kilisesine ait.

Akropolü dolaşarak Hadrian ve Aphrodite’e adanan hamama geliniyor. Hamam süslü cephesi ve büyük salonları ile kentin önemli yapılarından biridir. Kısmen ayaktadır.

Hamamın önünde uzanan Tiberius’a ithaf edilmiş portiko (çatısı sütunlarla taşınan hol) 212x69 m. boyutlarındadır. Kavaklar arasındaki sütunları gözalıcıdır. Portiko hamamın önünden başlayıp akropol yanından agoranın doğu kapısına kadar devam eder. Burada çok büyük boyutlarda bir havuz yeni kazılarla ortaya çıkarıldı.

Aphrodisias’ın etkileyici yapılarından birisi de agoranın yanındaki Odeiondur. Konserlerin verildiği mermerden yapılmış odeionun şimdi gördüğümüz kısmının üzerinde bir bölümün daha olduğu ve çatı ile kaplı olduğu anlaşılmaktadır.

Odeionun batı yönündeki MS. 5. yy. yapısı özel malikane Piskopos Sarayı olarak anılmaktadır.

Ayaktaki sütunlarıyla (14 tane) bile çok etkileyici olan Aphrodite Tapınağı’nı görelim. (MÖ. I. yy.) Güzellik tanrıçası Aphrodite burada Anadolu’nun ana tanrıçası Kybele ile birleştirilerek bereketi de temsil ediyordu. Tapınağın doğusunda Tetraplyon denilen iki sütunlu anıtsal giriş kapısı ayaktadır. Tapınak MS. 5. yy’da hıristiyan bazilikasına çevrilmiştir. Kentin kuzey ucunda stadion bulunmaktadır. Tapınakla arasında tabanı mozaikle süslü yapı Felsefe Okulu’ydu. Stadion, günümüzde kullanılabilecek kadar sağlam ve çok etkileyici bir yapı. 362x59 m. boyutlarındaki otuzbin kişilik bu spor alanı MS. I veya II. yy. yapısı olmalı. Sonraları stadionun doğu ucu gladyatör dövüşleri için arena haline getirilmişti.

Yakınındaki Babadağ eteklerinde eski çağlardan kalma mermer ocakları var. Kent döneminin en önemli heykelcilik merkezlerindendi. Aphrodisiaslı sanatçıların heykelleri İtalya, Yunanistan ve başka birçok yerde bulunmuştur. Kent sanat yanında felsefe ve bilimlerde de çok ileriydi.

Girişe döndüğünüzde yeni yapılmış güzel müzeyi görmelisiniz. Müzede Aphrodite başları, Herakles ve ileri gelen kişilere ait heykeller, friz kabartmaları göreceksiniz.

Eğer özel bir ilginiz yoksa antik kentlerin bazılarından pek bir şey anlamayıp hayal kırıklığı yaşayabilirsiniz. Aphrodisias kimsenin hayal kırıklığına uğramayacağı müthiş bir ören yeri. Çok görkemli ve çok etkileyici.

Arkeolog Prof. Kenan Erim buraya bir ömür verdi. ( 29 Yıl ) Öldüğünde de kadirbilirlik gösterildi ve buraya gömüldü.

Resimler...

http://frmsinsi.net/images/forumsins...sinsi.net_.jpg

Aphrodisias

http://frmsinsi.net/images/forumsins...sinsi.net_.jpg
Kazılar ve çalışmalar ın devam ettiği Aphrodisias’ı her gezdiğinizde yeni şeyler göreceksiniz. Tekrar tekrar görmeye değer, çok etkileyici bir yer.