Patara-Xanthos-Letoon
 

PATARA-XANTHOS-LETOON

Kalkan’ın batısında, Kalkan-Fethiye karayolu çevresinde üç önemli antik kent var. Bu Lykia kentlerini mutlaka görmelisiniz.

Geziye Patara’dan başlayalım. Sonra Xanthos’a, ardından da Letoon’a gidelim.

Patara:

Kalkan’dan Fethiye’ye giderken 10. km’de sola Patara ayrımı var. Ayrımdan sonra antik kente ulaşmak için 6, plaja ulaşmak için de 7 km gitmek gerekiyor.

Kent girişindeki Gelemiş köyü de ayrımdan 4 km uzaklıkta.

Aslında Patara kent kalıntıları Gelemiş köyü öncesinde başlıyor. Kentin nekropolü olduğu sanılan kalıntılar arasında Lykia tipi lahitler, Roma devri mezar anıtları göze çarpıyor.

Gelemiş, artık tümüyle turistik bir köy niteliğinde. Eskiden seracılıkla uğraşan köylüler şimdi büyük ölçüde pansiyon, lokanta, hediyelik eşya dükkanı vs. işletmeciliği yapıyorlar.

Patara bir Lykia kenti. Lykia birliğinin üç oy hakkına sahip altı kentinden biri ve belki de en önemlisi. Lykia birliği toplantılarının çoğunlukla Patara’da yapıldığı yazılıyor tarih kitaplarında.

Lykia dilinde Pttara olarak anılan kentin M.Ö. 5. yüzyılda var olduğu ve İskender’in kuşattığı kentler arasında yer aldığı bilinir. Bir inanışa göre Patara’yı su perisi Lykia ile tanrı Apollon’un oğlu Patarus kurmuş. Patara, Roma döneminde de çok önemli bir kent olmuş. Patara limanı, hububat deposu ve sevki açısından önem taşımış. Bizans döneminde de gelişmesini sürdüren kent, hıristiyanlarca da önemli sayılmış. Noel Baba olarak bilinen Saint Nicholas’ın da Pataralı olduğu söylenir.

400 metre genişliğinde ve 1600 metre derinliğindeki Patara limanının kumla dolmaya başlaması ve teknelerin yanaşmakta güçlük çekmeleri, Patara’nın giderek önemini yitirmesine neden oluyor. Rüzgarın savurduğu kumlar zamanla limanı doldurmakla kalmıyor, kenti de büyük ölçüde örtüyor. Bugün kentte görülebilecek kalıntıların bir bölümünün kumlar altında olduğu dikkati çekecektir.

Gelemiş köyünden 2 km sonra yol kenarında Patara’daki kalıntıların en görkemlilerinden Roma Zafer Takı görülüyor. Zafer takı, M.S. 1. yüzyıl sonlarında yaptırılmış. Tepeye doğru görülebilecek kalıntılar arasında hamamlar, Bizans bazilikası, Korinth nizamında tapınak bulunmaktadır. Tiyatro tepenin yamacındadır ve önemli bölümü kumlar altındadır. Tepede de Athena Tapınağı vardır. Eski liman şimdi sulak alan durumunda.

Patara plajından içeriye rüzgarla taşınan kumulların önüne geçilebilmesi için setler oluşturulmuş. Patara kumsalı, çevredeki kumsalların en uzunu ve en görkemlisi. 18 km uzunluğundaki kumsalın derinliği yer yer 200-300 metreye ulaşıyor. Kumu incedir. Deniz ise sığdır. Hemen hemen hiç durmayan rüzgarı nedeniyle windsurf için de uygundur. Patara kumsalı deniz kaplumbağalarının yumurta bıraktıkları yerler arasında bulunduğu için koruma altındadır.

Kumsal girişindeki park alanında iki lokanta bulunuyor. Güneş yakıcı, çevrede gölgelik bulunmadığı için kumsal girişinde şemsiye kiralamayı unutmayın.

Patara kumsalında atla dolaşmak

Patara’da "Sultan Farm Horse Riding" çiftliği, geçen yaz açıldı. Çevreye at gezileri düzenleyen çiftlikte Bursa Karacabey harasından getirilmiş 7 güzel tay var. Çiftlik sahibi İlhan Çırpan, grup arzusuna göre iki-üç saatlik yemekli yemeksiz turlar organize ediyor. Turlar kanal boyunu, yeşillikli vadiyi, kum tepelerini ve deniz kenarını kapsıyor. Yol boyunca antik kent kalıntıları, orman ve vadilerden geçiliyor. Sabah erken saatler tercih ediliyor genellikle. Daha önce hiç ata binmemiş olsanız bile tereddüt etmeyin, çiftlikte tur öncesi gerekli bilgiler veriliyor. Eğitimli ve uysal atların üzerinde kısa zamanda usta bir binici oluyorsunuz.

Sultan Han Çiftliği:

Tel: (242) 843 51 60

Xanthos

Kalkan-Fethiye karayolunun 17. km’sinde Kınık içinden ve Eşen çayının kenarından sağa çıkan 500 m’lik yolla Xanthos ören yerine varılıyor.

Lykia birliğinin başkenti olan Xanthos’un kuruluşunun M.Ö. 1200’lere uzandığı sanılıyor. Bu tarihte Troya savaşına Lykialıların başlarında Xanthoslu komutan olduğu halde katıldıkları yazılıyor.

Xanthos’luların savaşçı ve cesur bir halk olduğu söylenir. Tarihçi Heredot M.Ö. 545 savaşıyla ilgili şöyle yazar: "Pers ordusu başlarında komutanları olduğu halde Xanthos ovasına indiği zaman Xanthoslular bitmez tükenmez kuvvetlere karşı az sayı ile döğüştüler. Yiğitlikle nam saldılar ama yenildiler. Kadınları, çocukları, hazineyi ve köleleri kaleye doldurdular. Ateşe verdiler. Öyle ki yangın kaleyi yerle bir etti. Bundan sonra birbirlerine yeminle bağlanarak düşmana saldırdılar. Ve hepsi de savaşarak öldüler."

Yangınlarla ve savaşlarla sık sık tahrip olan Xanthos’un her defasında büyük çabalarla yeniden yapıldığı biliniyor. Roma döneminde de Brutus’ün yerle bir ettiği Xanthos bu defa bir başka Romalı komutan Antonius tarafından onarılmış. Bizans döneminde piskoposluk merkezi olan Xanthos Arap akınları sonrasında terkedilmiş.

Şehre Kınık’tan çıkıldığında yolun sağında karşılaşılan ilk kalıntılar Helenistik kapıya aittir. Yolun solunda da da şehre büyük katkıları olan Roma imparatoru Vespasianus anısına yapılan kemer kalıntıları bulunmaktadır. Biraz ileride yolun sağındaki anıt kalıntıları ise, önemli bölümü 1841-42 yıllarında gemilerle İngiltere’ye götürülen muhteşem Nereidler anıtının kalan bölümüdür. Bu anıt şimdi restore edilerek British Museum 7. salonunda sergilenmektedir. Ve müzenin en çok ilgi gören salonlarından birini oluşturmaktadır.

Yolun solunda Helenistik sur kalıntıları geçip tiyatronun ve Xanthos’un simgesi sayılan Lykia mezar anıtıyla, kaya mezarları üzerindeki Harpyler anıtının bulunduğu Lykia akropolüne ulaşılıyor. Anıt üzerindeki kabartmaların aslı İngiltere’ye götürüldüğü için şimdi görülenler onun alçı kopyalarıdır. Harpyler anıtı da British Museum’da sergilenmektedir.

Lykia akropolünde ayrıca agora ve Bizans bazilikası da vardır.

Akropole çıktığınızda çevreyi seyredin. Ovaya hakim manzaranın bulunduğu tepede Lykia saray kalıntıları da var.

Xanthos’ta, yolun sağ tarafında ve Lykia akropolünün karşısında bir de Roma Akropolü var. Roma akropolünde bir Bizans bazilikası, kaya mezarı ve Pillar anıtı ile aslanlı mezar kalıntıları görülebilir. Aslanlı mezarın kabartmaları taşınmış, yalnız kaidesi kalmış.

Letoon

Tekrar Kınık’a dönüp Fethiye yönüne devam ettiğinizde, Xanthos sapağından 2 km sonra solda Letoon yön levhasını göreceksiniz. (Kalkan’dan 19. km’de) Letoon ören yeri sapaktan 4 km içeride ve seralar arasında kalmış. Otomobille ören yeri girişine kadar gidilebiliyor.

Letoon antik kentinde yerleşim izleri M.Ö. 7. yüzyıla kadar gidiyor. Kalıntı ve buluntular, buranın dinsel ve politik bir alan olduğunu gösteriyor. Letoon, Lykia birliğinin birleşik sunağı durumundaydı.

Letoon’la ilgili şair Ovidius’un anattığı bir efsane var. Şöyle: "Zeus’tan hamile kalan tanrıça Leto, çocukları ikiz tanrı Artemis ve Apollon’u Delos’ta doğurur. Sonra Xanthos nehrinin (şimdiki Eşen çayı) denize ulaştığı yere gelip nehir boyunca kaynağa kadar yürür. Kaynakta çocuklarını yıkamak isteyen ama yerli halk tarafından engellenen tanrıça öfkelenir ve hepsini kurbağaya çevirerek öç alır." İşte Leto tapınağı bu olayın geçtiği yerde tanrıça Leto adına yaptırılmış."

Ören yerindeki diğer iki tapınak ise tanrı Artemis ve Apollon’a adanmış.

Şimdi üç tapınağın sadece temelleri kalmış. Onlar da dipten çıkan ve hiç eksik olmayan suların içinde. Tapınak temelleriyle sütun başları üzerinde kurbağa ve kaplumbağalar güneşleniyor. Bunlar tanrıça Leto’nun kurbağaya çevirdiği yöre halkının torunları olmasın?

Bir Lykia kenti olan Letoon M.S. 7. yüzyıldan sonra önemini yitirerek terkedilmiş.

Tapınakların güneybatı kesiminde çeşme ile doğusunda Bizans kilisesi yer alıyor. Ören yerinin kuzeyinde stoa ile arkasını kısmen doğal yamaca yaslamış Roma tiyatrosu bulunuyor. Tiyatro iyi durumda.

Ören yerinden çıkıp geri dönmeyin. Zamanınız varsa denize doğru gidin. Tıpkı Patara gibi Letoon çevresi de kumulların tehditi altında. Kumulların şimdi yaygın seracılık yapılan araziyi basmaması için Letoon kumsalının 2 km derinliğindeki ve 8 km uzunluğundaki bölümü kum akasyaları ve mimozalarla ağaçlandırılmış. Ağaçlandırma 1960’larda başlamış. Ağaçların arasından geçip deniz kenarına inen kum yola girin. Letoon plajı, 18 km uzunluğundaki Patara plajının bir bölümüdür. Patara plajının tüm özelliklerine sahiptir. Ancak çevrede ne bir lokanta, ne cafe, ne de pansiyon vardır. Piknik için geliyorsanız hazırlıklı olun.

PINARA SİDYMA

Fethiye-Kalkan arasında görülmeye değer iki antik kentin kalıntıları daha var. Bunun için anayoldan ayrılmanız gerekiyor.

Biri Pınara, diğeri de Sidyma. Pınara’ya Fethiye-Eşen yolunun 45. km’sinden batıya ayrılıp Minare köyü üzerinden, oradan sonra köylülere sorarak; Sidyma’ya ise Eşen’i geçip, bir kaç km. sonra yine sağa sapıp, Boğaziçi köyü üzerinden ulaşmak gerekiyor.

Her iki antik kent de Lykia tipi kaya mezarları ve lahitleriyle biliniyor

Resimler....

http://frmsinsi.net/images/forumsins...sinsi.net_.jpg

LYKIA KENTLERİ ARASINDA

Patara’nın plajı incecik kumuyla 18 km uzunluğunda. Genişliği de yer yer 200-300 metreyi buluyor. Türkiye’nin en uzun ve geniş plajı. Kumsal aynı zamanda Caretta Caretta kaplumbağalarının yumurtlama yeri.

Günbatımında Patara Kumsalı

http://frmsinsi.net/images/forumsins...sinsi.net_.jpg

Gelemiş köyünden Patara kumsalına uzanan yol.

http://frmsinsi.net/images/forumsins...sinsi.net_.jpg

Patara kalıntıları geniş bir alana yayılıyor.

Xanthos’lular cesur bir halkmış. Yurtlarını savunmadaki cesaretleri ile ün kazanmışlar. Kentte de bu nedenle olsa gerek kahramanlık anıtları yapılmış çok miktarda.

http://frmsinsi.net/images/forumsins...sinsi.net_.jpg

Letoon Tiyatrosuna anıtsal kapıdan giriliyor

http://frmsinsi.net/images/forumsins...sinsi.net_.jpg

Günbatımında tiyatro

http://frmsinsi.net/images/forumsins...sinsi.net_.jpg

Eşen Çayı’ kanolarla 15 Km’lik tur Patara kumsalında bitiyor.

http://frmsinsi.net/images/forumsins...sinsi.net_.jpg

Önce çamur banyosu ardından Eşen Çayı’nın buz gibi suları

http://frmsinsi.net/images/forumsins...sinsi.net_.jpg

Sidyma Antik Kenti’nden

http://frmsinsi.net/images/forumsins...sinsi.net_.jpg
Pınara Antik Kenti’nde Kaya Mezarları