Yakın Tarihin İzinde Anılar ve Duygular - Tunus
[gvideo]http://video.google.com/videoplay?docid=-1509843918236092554&hl=tr[/gvideo]

Yakın Tarihin İzinde Anılar ve Duygular "Suriye"
[GVIDEO]http://video.google.com/videoplay?docid=-6860602023932109192&hl=tr[/GVIDEO]

Yakın Tarihin İzinde Anılar ve Duygular-Libya(Trablusgarb Destanı)
[GVIDEO]http://video.google.com/videoplay?docid=5591775859275000698&hl=tr[/GVIDEO]

Yakın Tarihin İzinde Anılar ve Duygular-Cezayir

[GVIDEO]http://video.google.com/videoplay?docid=3490386601089296454&hl=tr[/GVIDEO]

Yakın Tarihin İzinde Anılar ve Duygular-Lübnan

[GVIDEO]http://video.google.com/videoplay?docid=6872352290376155333&hl=tr[/GVIDEO]

Yakın Tarihin İzinde Anılar ve Duygular-Kudüs
[GVIDEO]http://video.google.com/videoplay?docid=6872352290376155333&hl=tr[/GVIDEO]

Yakın Tarihin İzinde Anılar ve Duygular-Suriye
Suriye'de 1516 yılında başlayan Osmanlı egemenliğini yakın tarihin izinde iki ana başlık altında inceleyebileceğimizi düşünüyorum: Cihan Harbi öncesi ve sonrası.
I. Dünya Savaşı öncesiyle başlayalım.
Suriye, Osmanlı idari bölünüşünde bugünün sınırları nazara alınacak olduğunda Halep ve Şam olmak üzere iki vilayete ayrılırken, aslen Suriye vilayeti Şam merkezli geniş bir bölgeyi kapsıyor ve Halep Suriye dışında kabul ediliyordu. Her iki vilayet de sancaklara ve aidiyete göre dağılım esasları çerçevesinde Meclis-i Mebusan ve Meclis-i Âyân'a üyeler gönderiyordu.
1900 yılında yapımına başlanan Hicaz demiryolunun birkaç sene içinde inşa edilerek Medine'ye kadar uzanması Suriye'nin önemini çok artırmış ve yabancı istilacıların bölgeye verdiği ehemmiyeti daha da çoğaltmıştı. Fransa'nın Beyrut, İngiltere'nin Kudüs eksenli nüfuz hareketlerinin komşusu olan Suriye'de Hristiyan ve Müslüman Araplar, Aleviler, Dürziler, Süryaniler, Ermeniler, Yahudiler, Türkmenler, Levantenlerden oluşan çok heterojen bir nüfus yapısı vardı. Buna rağmen vilayetteki feodal yapıya dokunmayan, nisbi eşitsizliklere bilerek göz yuman Osmanlı iktidarları bu yurt parçasını imparatorluğun elinde tutabilmişti. Aslen Suriye'de şehirlerde yerli halk sefalet içinde bulunurken kırsal kesimde feodal derebeylerinin hakimiyetindeki bedevi halk hükümet otoritesini tanımamakta, beylerin birbirleriyle yaptıkları çıkar kavgaları arasında kendiliğinden doğan geleneksel (ganimet ekonomisine dayalı) yaşam tarzı sürmektedir. Bu ortamda Osmanlı padişahı adına Suriye'de söz sahibi olan askeri ve mülki amirlerin önemli bir kısmının görevlerini kötüye kullandıklarını ve yağma ganimetinden pay aldıklarını Kurmay stajını 1905 yılında Şam'daki V. Orduda yapan Mustafa Kemal Bey'in günümüze aktarılan anılarından açıkça anlayabiliyoruz.
Yani anılan dönemde Osmanlı Suriyesi'nde vilayet-sancak-kaza-nahiye-köy-mezra bağlamında devletin hükümranlığı doğru orantılı olarak azalmakta, urbanın iktidarı ise ters orantılı olarak artmaktadır. Sahrada ise devlet namına bir örgütlenmeden bahsetmek mümkün değildir.
Yine de Şam Arap ve İslam aleminin görece ileri düzeyde aydınlarının yetiştiği merkezlerinden biriydi. Bu şehir Arap milliyetçiliği ve buna bağlı ayrılıkçı eğilimlerin tohumlarının atıldığı başlıca odaklardan biri olmuştur. Özellikle Paris'te öğrenim gören ve 1908 öncesinde Jöntürklerle ittifak yapan genç Araplar, milliyetçilik fikrine saplanıp çökmekte olan Osmanlı hakimiyetinden bir an evvel kurtulmayı mefkûre edinmeye başlamışlardır.
Paris menşeli El-Fetat, El-Ahd gibi cemiyetlerin Büyük Harp öncesinde gösterdikleri temel özellik fertlerinin ağırlıklı olarak Hristiyan Araplar arasından temin edilmesiydi. İmparatorluğun hristiyan tebası doğal olarak müslümanlara göre ayrılıkçı eğilimlere daha açıktı. Bu kaide tıpkı Arnavutlarda olduğu gibi Arap milleti için de cari olmuştu. Ayrılıkçılığın Müslüman kitlelere aşılanması ve bu noktada kendisine esaslı taban bulması İttihat Terakki Cemiyeti'nin 1913'te kesin iktidarından sonra ve Balkan Savaşları ertesinde uygulamaya konulan laik ve Türkçü uygulamalar ile birlikte olacaktır.