Tarihte Osmanlı Rus İlişkileri Nasıldır?
 

Tarihte Osmanlı Rus İlişkileri Nasıldır?

. Osmanlı Devleti ve İsveç’le mücadele etmiştir. [*]İsveç’e saldıran Rus orduları karşısında ba*şarısız olan İsveç kralı Osmanlı Devleti’ne sı*ğınınca. Osmanlı-Rusya Savaşı başlamış ve savaş 1711 Prut Antlaşması ile sona erdirilmiştir. [/list]II-1736-1739 SAVAŞLARI BELGRAD ANTLAŞMASI:

• 1736-1739 savaşları sonucunda 1739′da Belgrad Antlaşması imzalanmış ve bu antlaşma ile;
• Karadeniz’de donanma ve ticaret gemisi bulunduramayacaklardır
• Azak Kalesi. yıkılmak koşuluyla. Ruslar’a bırakılmıştır.

UYARI: Osmanlı Devleti’nin Karadeniz’de Ruslar’a karşıüstünlüğünü vurgulayan son antlaşma Belgrad Antlaşması‘dır.
III-1768-1774 OSMANLI-RUS SAVAŞLARI VE KÜÇÜK KAYNARCA ANTLAŞMASI:

• Rusların saldırdığı Lehlerin. Osmanlıya sı*ğınması ve onları takip eden Rus ordularının Osmanlı topraklarına girmesiyle başlamıştır.
• Ruslar. Akdeniz’e açılarak. 1770′de Çeşme’de Osmanlı donanmasını yakacaklar ve büyük bir üstünlük sağlayacaklardır.
• Savaş 1774′te Küçük Kaynarca Antlaş*masının imzalamasıyla sona erecektir. Bu antlaşmaya göre;

a) Kırım’ın bağımsızlığı tanınmıştır.
b) Kırım halkı dini açıdan Osmanlı halifesine bağlı sayılmıştır.
c) Ruslar. Osmanlı ülkesinde yaşayan Ortodoksların koruyuculuğunu üstlenmiştir.

UYARI: Rusya. Osmanlı Devleti’nin içişlerine
müdahale şansını elde etmiştir.
d) Ruslara ilk defa kapitülasyonlar ve savaş tazminatı verilmiştir.
IV-1787-1792OSMANLI-RUS SAVAŞLARI VE YAŞ ANTLAŞMASI

• Rusların 1783′te Kırım’ı kendilerine bağlama*ları üzerine Osmanlı-Rus savaşı başlamıştır.
• Osmanlı Devleti savaşta çok toprak kaybet*mesine rağmen Rusya İle Yaş Antlaşması’nı imzalamıştır(1792).
• Bu antlaşma ile. Osmanlı Devleti Kırım’ın Rusya’ya ait olduğunu onaylamıştır. Rusya ise savaşta elde ettiği toprakları Osmanlı Devleti’ne geri vermiştir.

UYARI: Osmanlı topraklarında. halkı tümüyle Müslüman olan bir bölge. ilk kez birbaşka devletin egemenliğine girmiştir.

V-1812-1829 ARASI OSMANLI-RUS İLİŞKİLERİ

• Ruslar. Sırpları kışkırtarak isyan çıkarmıştır.
• Osmanlı Devleti 1812′de Rusya ile Bükreş Antlaş*ması‘™imzalanmak zorunda kalmıştır.
• Antlaşmaya göre. Ruslar Boğazlar’dan yarar*lanacak (ticari açıdan). Sırbistan’a da ayrıcalıklar tanınacaktı.
• Rusların kışkırtmasıyla ve ulusçuluk düşüncesinin de etkisiyle Yunanlılar ayaklandılar.Bunun üzerine Osmanlı Rus ilişkileri bozuldu.Çıkan savaş sonucunda Edirne Antlaşması (1829) imzalanmıştır.
• Rusya ile imzalanan bu antlaşmaya göre Yunanistan’a bağımsızlık verilmiştir.

• Edirne Antlaşması’na. Rus ticaret gemilerinin Boğazlardan yararlanma hakkı. Osmanlılar’ın tazminat ödemesi ve Sırbistan’a özerklik tanı*ması gibi maddeler konulmuştur.

VI- KIRIM SAVAŞI (1853-1856)

• Rusya “hasta adam” olarak nitelediği Osmanlı Devleti’nin paylaşılmasını İngiltere’ye önermiştir.
• İngiltere’den ret cevabı alan Rusya kutsal yerler sorununu bahane ederek 1853′te Sinop baskını’nı gerçekleş*tirmiş. Osmanlı donanmasını yakmıştır.
• Bunun üzerine İngiltere. Fransa. Piyemonte Devletleri. Osmanlı Devleti’nin yanında ya alarak; Kırım’da Rusya’yı yenmeyi başarmış*lardır.

UYARI: İlk dış borç bu savaştan dolayı gereksinimleri karsılamak içinalınmıştır.

• -Paris Antlaşması (1856)
• Kırım Savaşı’ndan sonra savaşan taraflar Pariste toplandı.
• UYARİ: Osmanlı Devleti. Paris Antlaşması’nda iyi koşullar elde edebilmek için Islahat Fermanı‘nıantlaşma öncesi kabul ederek azınlıklara geniş haklar vermiştir.Paris Antlaşmaya göre:
• Osmanlı Devleti bir Avrupa devleti sayılacak*tır. (Bu ilk kez kabul edilmiştir.)
• Osmanlı Devleti ulusal bütünlüğünü kendisi*nin koruyamayacağını kabul ederek. Avrupa devletlerinin korumasını istemiştir. (Osmanlı Devleti ilk kez kendi bağımsızlığını koruya*mayacağını kabul etmiştir.)
• Karadeniz. uluslararası olarak kabul edilmiş*tir. Osmanlılar ve Ruslar bu denizin kıyısında tersane yapamayacaklardı. (Savaşı Osmanlı Devleti kazanmasına karşın. bu maddeyle yenik devlet statüsüne düşmüştür.)

NOT: Bu antlaşma bu yüzyıldaki iyi antlaşma sayılır.
En önemli yanıRusların Osmanlı Devleti’ne 20 yıl
kadar saldırmasınıönlemiş olmasıdır.
VII-1877-1878 OSMANLI RUS SAVAŞLARI (93 HARBİ)
ü Rusların Panislavizm ideolojisi(Slav ırkından olan milletleri kendi hakimiyetine alma) ve Ortodoks inancıyla yaptıkları kışkırtıcı hareketlerin sonucu. 1875′te Hersek’te isyan başlamıştır.
ü Osmanlı Devleti isyanı bastırınca bütünAvrupa ülkeleri harekete geçerek. 1876′da İstanbul Konferansı(Tersane Konferansı). arkasından da Londra Konferansı’nı düzenlemişlerdir.
Bu konferansta;
ü Osmanlı Devleti’nin parçalanması gündeme gelmiş.
ü Balkanlar’da özerk ve bağımsız devletlerin kurulması kararları alınmıştır. .
ü Osmanlı Devleti konferans önerilerini kabul etmeyince. Ruslar saldırıya geçmiştir.
ü Kafkasya’da Ahmet Muhtar Paşa. Balkan*lar’da Gazi Osman Paşa büyük çaba harca*malarına rağmen yenilgiyi önleyememişlerdir.
ü Bunun sonucunda Ayastefanos Antlaşması imzalanmıştı
NOT: Avrupa devletleri Rusya’nın lehine olan bu antlaşmayı kabul etmemişler. antlaşmanın yürür*lüğe girmesini önlemişlerdir. Yerine Berlin Antlaş*masının (1878)imzalanmasını sağlamışlardır