Leff Ü Neşir Nedir?-Leff Ü Neşir Hakkında
 

Leff ü Neşir Nedir?-Leff ü Neşir Hakkında

Genellikle bir beyit içinde. birinci dizede birkaç şeyi anlattıktan sonra. ikinci dizede bunlarla ilgili benzerlik ve karşıtlıkları belirt meye leff ü neşr denir.Bu sanat düzyazıda da görülebilir.
Teşbih ve istiare ile yakından ilgili olan bu sanat. ilk dizede söylenenlerin
ikinci dizede düzenli ya da düzensiz açıklanışına göre ikiye ayrılır.

ÖRNEKLER
* "Hakir olduysa millet şanına noksan gelir sanma
Yere düşmekle cevher. sâkıt olmaz kadr ü kıymetten

* "Sen bana en sadık arkadaştın
Gönlümde ateştin. gözümde yaştın
Ne diye tutuştun. ne diye taştın
Beni kıskandırıp durmalı mıydın?"

* "İşte gördüğünüz üzere. savaş ve barışa işaret olarak. bir elimizde kan dökücü mızrak. bir elimizde de zeytin dalı var; ikisinden birini seçerek kabul buyurunuz."

* "Deli eder insanı bu deniz. bu gökyüzü
Göz kırpar yıldızlar. türkü söyler balıklar."

* "Bakışların kor ateş / Duruşun durgun su
Biri yakar. biri boğar."

* "Ârızın yâdıyla nemnâk olsa müjgânım nola
Zâyi olmaz gül temennâsıyla vermek hâre su

* "Bâğ-ı dehrin hem hazânın hem bahârın görmüşüz
Biz neşâtın da gamın da rûzgârın görmüşüz."
Divan Edebiyatında Leff ü Neşr

Leff ü neşr



Bir beyitte birbirleriyle ilgili sözcüklerin sıralanmasıyla yapılan ve divan şiirinde çok sık kullanılan edebi sanattır. Şiirin ikinci dizesinde birinci dizede söylenmiş en az iki şeyle ilgili benzerlik ve karşılıklar verilerek uygulanır.

Sözcüklerin birinci ve ikinci dizede belli bir sıra gözetilerek söylenmesine leff ü neşr-i müretteb (düzenli leff ü neşr) denir. Örnek:


Gonce kılmaz şâd gül açmaz tutulmuş gönlümü

Ârzûmend ruh-i leb-i handânınem
Fuzûlî
"Kederli gönlümü gonca memnun etmez. gül sevindirmez
Çünkü ben ben bunları değil al yanağını ve gülen dudağını istiyorum"

Gonca. yanak karşılığı ruh ve gül dudak karşılığı leb sözcükleriyle ilgilidir. Fuzûlî. burada düzenli leff ü neşr yapıyor.
Birinci beytin ikinci dizesinde. birinci dizede söylenenlerle ilgili sözcüklerin ters bir sıra izlenmesiyle ya da karışık olarak bulunmasıyla yapılan leff ü neşr'e ise leff ü neşr-i gayr'i müretteb ya da leff ü neşr'i müşevveş (düzensiz leff ü neşr) denilir. Örnek:


Yürürem hâsret-i zülf ü meh-rûlar ile

Gündüzin gussalar ile gice kaygular ile
Meâlî
"Sevgilinin saçının ve ay yüzlü yanağının hasretiyle
Gündüz kederli gece kaygılı gezerim"

Saç anlamına gelen zülf geceyle. yanak anlamına gelen ruh gündüzle ilgilidir. Birinci ve ikinci sözcüğe karşılık ikinci ve birinci sözcükler sıralanarak düzensiz leff ü neşr yapılıyor.