| Prof. Dr. Sinsi |
08-25-2012 10:28 PM |
Divan Edebiyatındaki Nesir Türleri Nelerdir?
Divan Edebiyatındaki Nesir Türleri Nelerdir?
Tezkire: - Çeşitli Mesleklerden önemli kişilerin hayatlarını anlatmak üzere düzenlenen eserlere tezkire şairleri tantan tezkirelere şuara tezkiresi denir.
- Batı edebiyatlarındaki biyografinin karşılığı gibidir.
- İlk örneği Ali Şir Nevai’nin Mecalisü’n-Nefais’idir.
- Anadolu’daki en önemli örnek Sehi Bey Tezkiresi’dir (Asıl adı Heşt Behişt.)
Siyer (Siyer-Nebi): - Hz. Muhammed’in hayatını anlatmak üzere yazılan eserlerin ortak adıdır.
- Manzum (mesnevi) olarak da yazılabilir.
- Türk Edebiyatı’ndaki ilk örnek Erzurumlu Darir’in Siretü’n-Nebisid’tir. (14. yüzyıl) Düzyazı şiir karışımı bir eserdir.
Hilye:- Peygamber Efendimizin iç ve dış özelliklerini anlatan eserlerdir.
- Manzum da olabilir. Bazılarına dört halifenin tanıtımı da katılır.
Mektup: - Divan Edebiyatı’nda pek yaygın değildir.
- En bilinen örnek Fuzuli’nin Şikayetname’sidir.
Tarih: - Divan Edebiyatı’nda tarih türünde epey eser verilmiş-tir.
Bunların önemlilerini şöyle sıralayabiliriz:- Aşıkpaşazade Tarihi(15. yüzyıl.)
- Tacü’t-Tevarih: Hoca Sadettin Efendi (16. yüzyıl)
- Peçevi Tarihi: Peçevi İbrahim Efendi (17. yüzyıl)
- Naima Tarihi: (18. yüzyıl)
- Cevdet Paşa Tarihi: (19. yüzyıl)
Seyahatname:- En önemli örnek Evliya Çelebi Seyahatname’sidir.
- Seydi Ali Reis’in Mir’atü’l-Memalik
- Nabi’nin Tuhfet’ül-Haremeyn (Hac izlenimleri)
- İzzet Molla’nın (19. yüzyıl) Mihnetkeşan (Keşan sürgünü izlenimleri) diğer ilginç örneklerdir.
Sefaretname: - Siyasi görevle gönderilen elçilerin gittikleri yerlerle ilgili olarak yazdıkları eserlerdir.
- İlk örneği Kara Mehmet Çelebi’nin Viyana Sefaretnamesi (1655)
- En tanınmışı Yirmisekiz Çelebi Mehmet’in Paris Sefaretnamesi’dir.
Surname: - Şehzadelerin sünnet düğünleri ve “kadın sultan”ların düğün törenleriyle ilgili eserlerdir.
- Manzum (genellikle kaside biçiminde) olanları da vardır.
Şehrengiz: - Bir şehrin (bazen insanlarının ve özellikle kadınlarının özellikleri de katılarak) güzelliklerinin anlatıldığı eserlerdir. Manzum da olabilir.
Gazavatname: - Gaza (din uğruna savaşların anlatıldığı manzum veya düzyazılı eserlerdir.
- Yükselme Devri’nde çok yazılmış sonraları azalmıştır.
Habname: - Görülen bir rüya anlatılıyormuş gibi bir olay ya da kişi hakkında görüşlerin söylenmesi biçiminde yazılır.
- Manzum da olabilir.
- Veysi’nin (17. yüzyıl) Habname’si bu türün en önemli örneğidir.
- Habnameler eleştiri ve yergi içerir.
|
